Chodziło o spółkę deweloperską, która udziela podmiotom powiązanym oraz niepowiązanym pożyczek na zakup gruntów pod budowę osiedli mieszkaniowych. Na gruntach tych spółka buduje budynki z mieszkaniami i lokalami użytkowymi. Zdarza się, że zleca zakup działek innym podmiotom – gdy nie chce samodzielnie występować jako nabywca działki.
Spór z fiskusem sprowadzał się do tego, czy odsetki otrzymywane od udzielonych pożyczek spółka powinna uwzględniać przy obliczaniu proporcji sprzedaży, zgodnie z art. 90 ust. 1–3 ustawy o VAT. Taki współczynnik muszą stosować podatnicy, którzy wykonują zarówno czynności opodatkowane VAT, jak i takie, od których odliczenie VAT nie przysługuje.
Spółka uważała, że odsetki od udzielanych przez nią pożyczek są związane z transakcjami o charakterze pomocniczym i w związku z tym nie należy wliczać ich do proporcji sprzedaży. Są z niej wyłączone na podstawie art. 90 ust. 6 ustawy o VAT – przekonywała.
Nie zgodził się z nią dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej. Stwierdził, że co prawda pojęcie „czynności pomocniczych” nie zostało zdefiniowane w ustawie o VAT ani w dyrektywie VAT, ale nie można pożyczek na zakup działek pod zabudowę uznać za czynności pomocnicze do podstawowej działalności spółki, czyli sprzedaży mieszkań i lokali użytkowych.
Jakie operacje księgowe pojawią się w czasie kryzysu na rynku budowlanym?
Jakie operacje księgowe pojawią się w czasie kryzysu na rynku budowlanym?

Zobacz również
Spółka powinna więc traktować odsetki jako obrót związany z czynnościami, od których nie przysługuje odliczenie podatku naliczonego. Powinny one pomniejszać proporcję odliczenia VAT – stwierdził organ (sygn. 0114-KDIP4-2.4012.568.2021.2.AS).
W skardze do sądu pełnomocnik spółki tłumaczył, że co prawda dyrektywa VAT nie posługuje się pojęciem transakcji pomocniczych, ale mówi o transakcjach o charakterze incydentalnym. Pożyczki mają dla spółki taki właśnie incydentalny charakter, bo stanowią niewielki, czy wręcz nieistotny, ułamek generowanego dochodu z działalności deweloperskiej, czyli ze sprzedaży lokali – przekonywał pełnomocnik spółki.
WSA w Warszawie przyznał jednak rację fiskusowi. Stwierdził, że udzielanie pożyczek stanowi model biznesowy spółki realizowany wraz z podmiotami powiązanymi i niepowiązanymi. – Sama wartość, czy dochód z odsetek, nie ma decydującego znaczenia – wyjaśnił sędzia Kamil Kowalewski.
Przypomniał, że Trybunał Sprawiedliwości UE tłumaczył już, na czym polega pomocniczość bądź incydentalność danej czynności. Przykładowo w wyroku o sygn. C-306/94 wyjaśnił, że nie mogą to być transakcje, które stanowią bezpośrednie, stałe i konieczne rozszerzenie działalności podatnika. Jeżeli więc działalność finansowa lub związana z nieruchomościami stanowi stały i niezbędny element wbudowany w przedsiębiorstwo podatnika, to transakcje takie nie mogą być uznane za pomocnicze.
Wyrok jest nieprawomocny.

orzecznictwo

Wyrok WSA w Warszawie z 5 sierpnia 2022 r., sygn. akt III SA/Wa 332/22 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia