Wynagrodzenie wypłacone przez głównego wykonawcę dalszym podwykonawcom w ramach solidarnej odpowiedzialności można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.
Chodziło o spółkę zlecającą realizację inwestycji budowlanych. Zgodnie z art. 6471 par. 1 i 5 kodeksu cywilnego jest ona solidarnie odpowiedzialna za zapłatę wynagrodzenia dalszym podwykonawcom z tytułu wykonanych przez nich robót.
W związku z tym spółka chciała upewnić się, czy może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu wynagrodzenie wypłacone dalszemu podwykonawcy, jeśli nie zrobi tego sam wykonawca mimo otrzymania przez niego zapłaty. Argumentowała, że wydatek ten – poniesiony w oparciu o wyrok sądu, ugodę, porozumienie czy uznanie roszczeń – ma bezpośredni wpływ na jej ostateczny wynik finansowy i nie różni się niczym od pozostałych kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, ponoszonych w celu uzyskania, zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził jednak, że spółka nie może odliczyć od przychodu wypłat na rzecz dalszych podwykonawców, bo nie łączy jej z nimi żadna umowa. Ponadto – dodał – spółka mogłaby w ten sposób dwukrotnie obciążyć budżet państwa tymi samymi kosztami – najpierw wypłatą na rzecz wykonawcy, a następnie wypłatą na rzecz podwykonawcy (interpretacja indywidualna o sygn. akt. 0114-KDIP2-3.4010.5.2018.1.PS).
Sądy obu instancji przyznały rację spółce. WSA w Warszawie zwrócił uwagę na to, że obowiązek zapłaty wynagrodzenia na rzecz dalszego podwykonawcy ciąży na inwestorze z mocy ustawy (art. 6471 k.c.) i jest niezależny od jego woli – nawet w sytuacji wcześniejszego uiszczenia wynagrodzenia wykonawcy. Sąd dodał, że brak zapłaty mógłby wiązać się np. z zaprzestaniem wykonywania prac przez dalszego podwykonawcę, a także skutkowałby powiększeniem zobowiązania o ustawowe odsetki za opóźnienie. W związku z tym zapłata dalszemu podwykonawcy jest działaniem racjonalnym, w niektórych sytuacjach będzie stanowić zabezpieczenie źródła przychodu i można ją uznać za koszt (sygn. akt III SA/Wa 1265/18).
NSA w pełni podzielił stanowisko sądu pierwszej instancji.
– Wypłatę wynagrodzenia przez zlecającego na rzecz dalszych wykonawców w sytuacji, w której wykonawca nie uiści należności przy robotach budowlanych, można uznać za wydatek poniesiony i zaliczyć go do kosztów uzyskania przychodu – stwierdził sędzia Antoni Hanusz.
Podkreślił również – zaznaczając, że nie było to przedmiotem sprawy – że gdyby doszło do postępowania regresowego i ostatecznie spółka odzyskałaby od wykonawcy należne środki, to pożądana byłaby korekta rozliczenia albo kontrola podatkowa, która mogłaby ewentualnie ujawnić dwukrotne zaliczenie tych samych wydatków do kosztów związanych z tą samą częścią przychodu. ©℗
orzecznictwo
Wyrok NSA z 5 kwietnia 2022 r., sygn. akt II FSK 1885/19 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
