Zmiany w Polskim Ładzie. Czy opłaca się przejść z ryczałtu lub liniowego PIT na skalę podatkową?

Przy decyzji, czy opłaca się przejść z ryczałtu lub liniowego PIT na skalę podatkową, kluczowe będą dwa czynniki: zmiana stawki podatkowej oraz zasady odliczania składki zdrowotnej.

Przedsiębiorcy, którzy wybrali na 2022 r. ryczałt bądź liniowy PIT, zastanawiają się, czy korzystniej będzie przejść na skalę podatkową, czy jednak niczego nie zmieniać. Czasu na decyzję jest jeszcze sporo, ale już teraz trwają pierwsze przymiarki.

Korekta Polskiego Ładu będzie oznaczać obniżkę dolnej stawki PIT z 17 proc. do 12 proc., więc skala podatkowa zyska na atrakcyjności zarówno względem ryczałtu, jak i liniowego 19-proc. PIT.

Ryczałt może wciąż jeszcze opłacać się tym, którzy rozliczają go według niższej stawki niż 12 proc. Należy jednak pamiętać, że jest to podatek od przychodów, a więc nie da się odliczać kosztów. Jeśli stawka ryczałtu jest wyższa, to lepszy może być zwykły PIT, pod warunkiem że roczne przychody podatnika nie przekroczą 120 tys. zł (bo od nadwyżki trzeba byłoby już oddać fiskusowi 32 proc. dochodu).

Polski Ład ma się zmienić 1 lipca. Czy znowu trzeba składać jakieś wnioski? [WYWIAD]

Zaletą skali podatkowej jest bez wątpienia kwota dochodu wolnego od podatku (30 tys. zł) oraz możliwość rozliczenia się wspólnie z małżonkiem, a także – jak zakłada korekta PŁ – z samotnie wychowywanym dzieckiem.

Za to przy ryczałcie nie ma daniny solidarnościowej, co może być istotnym argumentem dla osób majętnych o dochodach powyżej 1 mln zł rocznie.

Kluczowe przy wyborze mogą być jednak nie tylko stawki podatku, lecz także składka zdrowotna. Pamiętajmy, że nadal ryczałtowcy i liniowcy będą płacić niższą składkę – pierwsi zryczałtowaną, w zależności od wysokości przychodu, a liniowcy – 4,9 proc. od dochodu. To mniej niż 9 proc. od dochodu przy wyborze skali PIT. Efekt ten wzmocni planowana teraz możliwość odliczania przynajmniej części tej składki. Odejmą ją ryczałtowcy i liniowcy, lecz nie ci, którzy rozliczają się według skali.

Oni też nie będą mogli zrezygnować z ogólnych zasad PIT i przejść na ryczałt lub podatek liniowy. Należy jednak pamiętać, że korekta Polskiego Ładu jest – jak sama nazwa wskazuje – korektą, a nie kolejną rewolucją podatkową, która miałaby dosypać pieniędzy do kieszeni przedsiębiorców.

Kluczowe mogą być: możliwość odliczania składki zdrowotnej i zmiana w stawkach PIT

Kto zdecyduje się przejść na zasady ogólne (skalę podatkową) z liniowego PIT lub ryczałtu, musi pamiętać, że pociągnie to za sobą skutki także w zakresie składki zdrowotnej. Niekoniecznie będą one pozytywne

Jeśli chodzi natomiast o stawki podatkowe, to przy obniżce PIT z 17 proc. do 12 proc. ryczałt może już tracić na atrakcyjności.

Przypomnijmy (pisaliśmy o tym wczoraj), że po konsultacjach Ministerstwo Finansów zdecydowało, że przedsiębiorcy będą mogli jednak zmienić wybraną już na 2022 r. formę opodatkowania - liniowcy za cały rok, a ryczałtowcy - za cały albo za połowę.

Teraz zapewne każdy z nich będzie rozważał, czy taka zmiana mu się opłaca. Kluczowe mogą być nie tylko stawki podatkowe i kwota wolna od opodatkowania, lecz także zasady rozliczania składek zdrowotnych. Zasadniczo, obecnie i po korekcie Polskiego Ładu, będą one korzystniejsze u ryczałtowców (płacą składki zryczałtowane) i liniowców (płacą je w wysokości 4,9 proc. dochodu, a nie 9 proc. dochodu, jak podatnicy rozliczający się według skali PIT).

Zdrowotna przy ryczałcie…

Przypomnijmy, że ryczałtowcy płacą 9-proc. składkę zdrowotną, ale podstawa wymiaru zależy od wysokości rocznego przychodu. W 2022 r. wynosi ona:

335,94 zł miesięcznie, jeżeli przychody roczne nie przekroczą 60 tys. zł,
559,89 zł miesięcznie, jeżeli przychody roczne przekroczą 60 tys. zł i nie przekroczą 300 tys. zł,
1007,81 zł miesięcznie, jeśli przychody roczne przekroczą 300 tys. zł.

W praktyce zasady te - w połączeniu ze stawkami samego ryczałtu - już teraz sprawiają, że ryczałt stał się dla wielu przedsiębiorców atrakcyjniejszy.

Do tego dojdzie zakładana korekta Polskiego Ładu, dzięki której ryczałtowcy będą mogli odliczyć od przychodu połowę zapłaconej składki, zarówno za siebie, jak i za osoby współpracujące. Co więcej, składkę za pierwsze półrocze będą mogli potrącić już w lipcu i zredukować w ten sposób swój bieżący podatek, niektórzy nawet do zera. Pisaliśmy o tym w artykule „Już w lipcu przedsiębiorcy odliczą skumulowaną składkę zdrowotną” (DGP nr 62/2022).

…i liniowym PIT

Przy liniowym PIT składka zdrowotna wynosi 4,9 proc. faktycznych dochodów, z tym że nie mniej niż 9 proc. minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. minimalna składka wynosi więc 270,90 zł miesięcznie).

Dziś nie jest ona odliczana, ale po korekcie Polskiego Ładu liniowcy zaliczą do kosztów uzyskania przychodu składkę zapłaconą za siebie i za osoby współpracujące - do łącznej wysokości rocznego limitu, który w 2022 r. ma wynieść 8700 zł. I tak samo jak ryczałtowcy, będą mogli potrącić składkę za pierwsze półrocze już w lipcu.

Jakie stawki

Inaczej korzyści te rozkładają się, jeśli wziąć pod uwagę stawki podatkowe. Przy obniżce PIT z 17 proc. do 12 proc. ryczałt może się nadal jeszcze opłacać tym, którzy płacą go według stawek poniżej 12 proc.

Ale przestaje się opłacać tym, którzy rozliczają go według stawki 12 proc., 14 proc., 15 proc. lub 17 proc., zwłaszcza że ryczałt płaci się od przychodu (bez odliczania kosztów), a nie od dochodu jak w PIT.

Nie ma też wątpliwości, że lepiej płacić od dochodów 12 proc. PIT niż 19 proc. jak przy podatku liniowym. Ale lepiej zarabiający liniowcy płacą podatek zawsze według 19 proc., a opodatkowani według skali muszą oddać fiskusowi 32 proc. od dochodu powyżej 120 tys. zł.

Inne różnice

O atrakcyjności poszczególnych form opodatkowania decyduje też wiele innych czynników. Zasadniczo ryczałt bardziej opłaca się tym, którzy ponoszą niewielkie koszty, więc i tak niewiele by ich odliczyli, gdyby wybrali liniowy PIT lub skalę podatkową.

Tylko ryczałtowcy nie płacą daniny solidarnościowej. Liniowcy i podatnicy na zasadach ogólnych muszą ją uiszczać od nadwyżki dochodów powyżej 1 mln zł.

Ryczałtowcy i liniowcy nie korzystają z kwoty wolnej od podatku ani nie rozliczają się wspólnie z małżonkiem lub z samotnie wychowywanym dzieckiem. Nie przysługuje im też ulga prorodzinna.

Są również inne różnice w odliczeniach (patrz tabele).

W połowie roku lub po zakończeniu

Przypomnijmy też, że ryczałtowcy będą mieli dwie możliwości zmiany formy opodatkowania:

będą mogli to zrobić po zakończeniu roku, i to nawet do 30 kwietnia 2023 r., bo taki będzie nowy termin ich rocznego rozliczenia (złożenia PIT-28), lub
już od 1 lipca br. (o czym będą musieli poinformować do 22 sierpnia br.).

Każda z tych decyzji będzie miała swoje konsekwencje. Kto zmieni formę opodatkowania po zakończeniu roku, zrobi to w odniesieniu do dochodów uzyskanych od 1 stycznia do 31 grudnia 2022 r. Warunkiem będzie więc zaprowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów, i to już za cały 2022 r.

Przy obniżce stawki PIT z 17 proc. do 12 proc. ryczałt może się przestać opłacać. Ale będzie za nim przemawiać prawo do odliczania połowy składki zdrowotnej

Nie będą musieli tego robić ryczałtowcy, którzy przejdą na zasady ogólne od 1 lipca br.

W takiej sytuacji za pół roku rozliczą się z ryczałtu ewidencjonowanego, a za drugie pół według zasad ogólnych, czyli skali podatkowej. Zmianę tę (czyli w trakcie roku) trzeba będzie zgłosić do 22 sierpnia br.

Zmiana ta będzie też oznaczać, że przedsiębiorca zapłaci składkę zdrowotną za pół roku według zasad obowiązujących ryczałtowców, a za pół roku od rzeczywistego dochodu.

Z kolei liniowcy będą mogli zmienić swoją decyzję i wybrać PIT według skali podatkowej (12 proc. i 32 proc.) po zakończeniu roku. Zmianę tę trzeba będzie zgłosić w rocznym zeznaniu składanym do 30 kwietnia 2023 r.

Zmiana sposobu opodatkowania po zakończeniu roku będzie dotyczyła tylko 2022 r., nie będzie to możliwe w kolejnych latach, np. po zakończeniu 2023 r. i kolejnych.

Nie będzie można natomiast przejść z liniowego PIT na ryczałt ewidencjonowany. Tak samo nie będzie można zmienić już wybranych zasad ogólnych (według skali podatkowej). ©℗

Ryczałt ewidencjonowany a skala podatkowa PIT - po planowanej korekcie Polskiego Ładu

	Ryczałt po zmianach	Skala podatkowa PIT po zmianach
Kwota wolna od podatku	Brak	30 tys. zł rocznie
Koszty uzyskania przychodów	Nie można ich odliczać.	Można je odliczać.
Limit przychodu	Do 2 mln euro (9 188 200 zł - w 2022 r.)	Bez ograniczeń, ale powyżej 1 mln zł dochodów dochodzi danina solidarnościowa
Jakie stawki	W zależności od rodzaju działalności: 2 proc., 3 proc., 5,5 proc., 8,5 proc., 10 proc., 12 proc., 14 proc., 15 proc., 17 proc.	12 proc. i 32 proc. (od nadwyżki dochodu powyżej 120 tys. zł)
Wykluczone branże	Ryczałtu nie mogą wybrać podatnicy osiągający przychody z aptek, kupna i sprzedaży dewiz oraz handlujący częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych.	Nie ma ograniczeń.
Danina solidarnościowa	Nie ma	Jest od nadwyżki dochodów ponad 1 mln zł. Danina wynosi 4 proc.
Jakie ewidencje	Wystarczy uproszczona ewidencja przychodów.	Za cały 2022 r. trzeba prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Natomiast osoby fizyczne, u których przychody netto ze sprzedaży za poprzedni rok wyniosły co najmniej równowartość 2 mln euro, muszą prowadzić księgi rachunkowe.
Wspólne rozliczenie z małżonkiem lub z samotnie wychowywanym dzieckiem	Nie	Tak
Ulga prorodzinna (na dzieci)	Nie	Tak
Odliczenia od przychodu/dochodu	■ Składki ZUS■ Darowizny (do wysokości 6 proc. przychodów)■ Ulga dla krwiodawców■ Ulga rehabilitacyjna■ Ulga internetowa ■ Wpłaty na IKZE■ Wydatki na termomodernizację (ulga termomodernizacyjna)	■ Składki ZUS■ Darowizny (do wysokości 6 proc. dochodu)■ Ulga dla krwiodawców■ Ulga rehabilitacyjna■ Ulga internetowa ■ Wpłaty na IKZE■ Wydatki na termomodernizację (ulga termomodernizacyjna)■ Wydatki na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R)
Ulga IP Box	Nie	Tak
Odliczanie straty z lat poprzednich	Tak	Tak
Składka zdrowotna	Wynosi 9 proc., ale podstawa jej wymiaru zależy od wysokości rocznych przychodów. W 2022 r. wynosi ona:■ 335,94 zł miesięcznie, jeżeli przychody roczne nie przekroczą 60 tys. zł,■ 559,89 zł miesięcznie, jeżeli przychody roczne przekroczą 60 tys. zł i nie przekroczą 300 tys. zł,■ 1007,81 zł miesięcznie, jeśli przychody roczne przekroczą 300 tys. zł.	Wynosi 9 proc., a podstawą jej wymiaru jest rzeczywisty dochód z działalności gospodarczej pomniejszony o kwotę zapłaconych składek ZUS.
Odliczenie składki zdrowotnej	Tak, częściowo.Po korekcie Polskiego Ładu będzie można odliczać od przychodu połowę zapłaconej składki, zarówno za siebie, jak i za osoby współpracujące.	Nie
Ulga PIT zero przysługująca niektórym podatnikom (do 26. roku życia, rodzice z czwórką dzieci, seniorzy aktywni zawodowo) w odniesieniu do przychodów do 85 528 zł rocznie	Tak	Tak, ale dochodzi jeszcze kwota dochodu wolnego od podatku, więc w sumie PIT nie płaci się od przychodów do 115 528 zł.
Termin złożenia rocznego zeznania PIT	Do 30 kwietnia następnego roku za rok poprzedni (nowy termin), na formularzu PIT-28.	Do 30 kwietnia następnego roku za rok poprzedni, na formularzu PIT-36.

Liniowy PIT a skala podatkowa - po planowanej korekcie Polskiego Ładu

	Liniowy PIT po zmianach	Skala podatkowa PIT po zmianach
Kwota wolna od podatku	Brak	30 tys. zł
Koszty uzyskania przychodów	Można odliczać.	Można odliczać.
Jakie stawki	19 proc.	12 proc. i 32 proc. (od nadwyżki dochodu powyżej 120 tys. zł)
Czy jest danina solidarnościowa	Tak, od nadwyżki dochodów ponad 1 mln zł. Danina wynosi 4 proc.	Tak, od nadwyżki dochodów ponad 1 mln zł. Danina wynosi 4 proc.
Jakie ewidencje	Za cały 2022 r. trzeba prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Natomiast osoby fizyczne, u których przychody netto ze sprzedaży za poprzedni rok wyniosły co najmniej równowartość 2 mln euro, muszą prowadzić księgi rachunkowe.	Za cały 2022 r. trzeba prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Natomiast osoby fizyczne, u których przychody netto ze sprzedaży za poprzedni rok wyniosły co najmniej równowartość 2 mln euro, muszą prowadzić księgi rachunkowe.
Wspólne rozliczenie z małżonkiem lub z samotnie wychowywanym dzieckiem	Nie	Tak
Ulga prorodzinna (na dzieci)	Nie	Tak
Odliczenia od dochodu	■ Składki na ZUS■ Darowizny (do wysokości 6 proc. dochodu), ale tylko na cele kształcenia zawodowego■ Wpłaty na IKZE■ Wydatki na termomodernizację (ulga termomodernizacyjna)■ Wydatki na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R)	■ Składki ZUS■ Darowizny (do wysokości 6 proc. dochodu)■ Ulga dla krwiodawców■ Ulga rehabilitacyjna■ Ulga internetowa ■ Wpłaty na IKZE■ Wydatki na termomodernizację (ulga termomodernizacyjna)■ Wydatki na działalność badawczo-rozwojową (ulga B+R)
Ulga IP Box	Tak	Tak
Odliczanie straty z lat poprzednich	Tak	Tak
Składka zdrowotna	Wynosi 4,9 proc., a podstawą jej wymiaru jest rzeczywisty dochód z działalności gospodarczej pomniejszony o kwotę zapłaconych składek ZUS.	Wynosi 9 proc., a podstawą jej wymiaru jest rzeczywisty dochód z działalności gospodarczej pomniejszony o kwotę zapłaconych składek ZUS.
Odliczenie składki zdrowotnej	Tak, częściowo.Przedsiębiorcy płacący liniowy PIT zaliczą do kosztów uzyskania przychodu składkę zapłaconą za siebie i za osoby współpracujące - do łącznej wysokości rocznego limitu. W 2022 r. ma on wynieść 8700 zł, potem będzie co roku waloryzowany.	Nie
Ulga PIT zero przysługująca niektórym podatnikom (do 26. roku życia, rodzice z czwórką dzieci, seniorzy aktywni zawodowo) w odniesieniu do przychodów do 85 528 zł rocznie	Tak	Tak, ale dochodzi jeszcze kwota dochodu wolnego od podatku, więc w sumie PIT nie płaci się od przychodów do 115 528 zł.
Termin złożenia rocznego zeznania PIT	Do 30 kwietnia następnego roku za rok poprzedni, na formularzu PIT-36L.	Do 30 kwietnia następnego roku za rok poprzedni, na formularzu PIT-36.