W jaki sposób podatek od spadków i darowizn można zminimalizować nawet do zera? Dla kogo przewidziano zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych? Kiedy można sprowadzić do Polski samochód osobowy bez akcyzy? Na czym polegają wakacje podatkowe w podatku od nieruchomości? Poznaj odpowiedzi na te pytania.

Podatek od spadków i darowizn można zminimalizować do zera

ulga mieszkaniowa

Ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn to odrębna preferencja od tej w podatku dochodowym od osób fizycznych. Zasadniczo ulga w PIT pozwala uniknąć podatku od przychodu ze sprzedaży mieszkania, o ile podatnik wyda uzyskane pieniądze w terminie trzech lat na własne cele mieszkaniowe. Ulga w podatku od spadków pozwala natomiast nie zapłacić podatku osobie, która m.in. odziedziczyła lokal, o ile spełnia ustawowe warunki przewidziane w art. 16 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043; dalej: u.p.s.d.). W praktyce z ulgi tej korzystają najczęściej osoby niespokrewnione, które dostają spadek po zmarłym.

Trzy różne preferencje

Wyjaśnijmy najpierw, dla kogo jest ulga mieszkaniowa w PIT, ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn oraz zwolnienie z podatku od spadków i darowizn. Dzięki temu podatnicy będą wiedzieć, z której preferencji mogą skorzystać.

▶ Ulga mieszkaniowa w PIT jest skierowana do osób fizycznych, które sprzedają mieszkanie przed upływem pięciu lat od nabycia i chcą za uzyskane pieniądze kupić inne mieszkanie, dom lub działkę.

▶ Ulga mieszkaniowa w podatku od spadków i darowizn jest skierowana głównie do osób fizycznych, które odziedziczyły np. mieszkanie po zmarłym spadkodawcy. Gdyby nie ulga, musiałyby zapłacić podatek od spadku od całości spadku. Chodzi np. o podatników, którzy opiekowali się zmarłym spadkodawcą i nie byli z nim spokrewnieni. Jeśli dostaną mieszkanie, mogą skorzystać z ulgi mieszkaniowej w podatku od spadków. Ale w przypadku nabywców z tzw. I grupy podatkowej ramka 2 ulgę można zastosować również w przypadku darowizny.

Ramka 2

Grupy podatkowe w podatku od spadków i darowizn

• Tzw. grupa zerowa (objęta zwolnieniem z art. 4a u.p.s.d.): małżonkowie, zstępni, wstępni, pasierbowi, rodzeństwo, ojczym i macocha.

• I grupa podatkowa: małżonek, zstępny, wstępny, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha, teściowie.

• II grupa podatkowa: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonkowie rodzeństwa małżonków, małżonkowie innych zstępnych.

• III grupa podatkowa: inni nabywcy. ©℗

▶ Zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dla najbliższej rodziny (tzw. grupa zerowa) jest przewidziane w art. 4a u.p.s.d. i jest skierowane do małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy, którzy otrzymują od takiej osoby darowiznę lub spadek. Chodzi więc m.in. o sytuacje, gdy rodzice przekazują darowiznę córce, synowi lub syn rodzicom albo brat siostrze, albo np. wnuczka odziedziczy mieszkanie po babci.

Polski Ład: Nowe preferencje w PIT
Polski Ład: Nowe preferencje w PIT

Zobacz również

Na czym polega

Specyfika ulgi mieszkaniowej w podatku od spadków i darowizn polega na tym, że do podstawy opodatkowania nie wlicza się czystej wartości:

  • budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość,
  • spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie,
  • spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie

do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 mkw. powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału. Ulga ma więc zastosowanie do 110 mkw. Jeśli podatnik odziedziczy nieruchomość o powierzchni 150 mkw., będzie musiał zapłacić podatek od spadku od 40 m.kw. Przepisy precyzują, że chodzi o nabycie własności nieruchomości lub współwłasności w drodze:

  • dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej;
  • w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej;
  • w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą - na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym - przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza.

Jakie warunki trzeba spełnić

Zgodnie z art. 16 ust. 2 u.p.s.d. ulga mieszkaniowa przysługuje osobom, które łącznie spełniają następujące warunki:

1) spełniają wymogi określone w art. 4 ust. 4 u.p.s.d., a więc w chwili nabycia posiadały obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich UE lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub miały miejsce zamieszkania na terytorium Polski lub terytorium takiego państwa;

2) nie są właścicielami innego budynku mieszkalnego lub mieszkania stanowiącego odrębną nieruchomość, a jeśli są właścicielami, to przeniosą własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

3) nie przysługuje im spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami przekażą je zstępnym lub przekażą do dyspozycji spółdzielni w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

4) nie są najemcami lokalu lub budynku lub będąc nimi, rozwiążą umowę najmu w terminie sześciu miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;

5) będą zamieszkiwać, będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonają jego zbycia przez okres pięciu lat:

a) od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego - jeżeli w chwili złożenia zeznania lub zawarcia umowy darowizny nabywca mieszka i jest zameldowany na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku,

b) od dnia zamieszkania potwierdzonego zameldowaniem na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku - jeżeli nabywca zamieszka i dokona zameldowania na pobyt stały w ciągu roku od dnia złożenia zeznania podatkowego lub zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego.

W przypadku osób z III grupy podatkowej (czyli w zasadzie obcych) warunkiem skorzystania z ulgi jest również to, aby sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza.

Tak jak już wskazywaliśmy wcześniej, podatnik, który spełni warunki, nie zapłaci podatku od spadków i darowizn tylko od 110 mkw. powierzchni użytkowej budynku lub lokalu, przy czym za powierzchnię użytkową uważa się powierzchnię mierzoną po wewnętrznej długości ścian pomieszczeń na wszystkich kondygnacjach (podziemnych i naziemnych, z wyjątkiem powierzchni piwnic i klatek schodowych oraz szybów dźwigów). Innymi słowy, powierzchnię użytkową liczymy bardzo podobnie jak na potrzeby podatku od nieruchomości. W uldze mieszkaniowej obowiązuje też identyczna zasada, zgodnie z którą powierzchnie pomieszczeń lub ich części oraz część kondygnacji o wysokości w świetle od 1,40 m do 2,20 m zalicza się do powierzchni użytkowej budynku w 50 proc., a jeżeli wysokość jest mniejsza niż 1,40 m - powierzchnię tę się pomija. Przykładowo, jeśli podatnik odziedziczył mieszkanie na strychu, to do powierzchni użytkowej w całości zaliczymy jedynie powierzchnię, na której wysokość od podłogi do sufitu przekracza 2,2 m. W praktyce zwykle powierzchnię użytkową podatnicy biorą z dokumentów budowlanych, np. projektu budowlanego budynku.

Zgodnie z przepisami podatnik, który skorzystał z ulgi, musi zamieszkiwać, będąc zameldowanym na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie może go zbyć (sprzedać, darować) przez okres pięciu lat. Od tej zasady są jednak wyjątki wskazane w art. 16 ust. 7 i 8 u.p.s.d. Można bowiem zbyć nieruchomość wcześniej pod warunkiem, że nabywcą jest inny ze spadkobierców lub obdarowanych. Jest też drugi wyjątek. Można bowiem zbyć nieruchomość, jeśli:

  • było to uzasadnione koniecznością zmiany warunków lub miejsca zamieszkania, oraz
  • podatnik przeznaczy uzyskane pieniądze ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia, oraz
  • łączny okres zamieszkiwania w zbytym (starym, odziedziczonym) i nabytym albo wybudowanym budynku lub lokalu, potwierdzonym zameldowaniem na pobyt stały, wynosi pięć lat.

Mało tego - zgodnie z art. 16 ust. 8 u.p.s.d. - w ogóle nie trzeba zamieszkać w odziedziczonym budynku lub lokalu. Można je zbyć przed zamieszkaniem, jeśli konieczna była zmiana warunków lub miejsca zamieszkania, a podatnik przeznaczy pieniądze uzyskane ze sprzedaży na nabycie innego budynku lub lokalu mieszkalnego (udziału w budynku lub lokalu) albo spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego (udziału w takim prawie), albo budowę innego budynku lub lokalu nastąpiło w całości w okresie dwóch lat od dnia zbycia.

zwolnienie podatkowe dla członków najbliższej rodziny

To wprawdzie nie ulga podatkowa, ale jest to jedno z bardzo popularnych zwolnień (art. 4a u.p.s.d.). Dzięki niemu podatnicy, którzy spełnią warunki, nie muszą płacić podatku w przypadku darowizn i spadków dla członków najbliższej rodziny. Chodzi o nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych, ale tylko od małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy. Aby skorzystać ze zwolnienia, trzeba też zgłosić nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie sześciu miesięcy - mówiąc w uproszczeniu od nabycia (a zasadniczo - od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-5, 7 i 8 oraz ust. 2 u.p.s.d.), a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia - w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku. Jeśli podatnik chce przekazać pieniądze, a darowizna ma przekroczyć 9637 zł, to konieczny jest przelew na rachunek nabywcy w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej lub przekazem pocztowym. Oczywiście taki przelew trzeba udokumentować potwierdzeniem przelewu.

Darowizny nie trzeba zgłaszać naczelnikowi w dwóch przypadkach, gdy:

  • jej wartość nie przekracza 9637 zł w okresie pięciu lat, lub
  • nabycie następuje na podstawie umowy zawartej w formie aktu notarialnego (zasadniczo chodzi o nieruchomości) albo w tej formie zostało złożone oświadczenie woli jednej ze stron.

Termin półroczny na zgłoszenie darowizny naczelnikowi urzędu skarbowego wydaje się wystarczający, ale zdarzają się też sytuacje, gdy podatnik dowiaduje się o nabyciu już po upływie terminu sześciu miesięcy. Najczęściej dotyczy to spadków. W takich przypadkach u.p.s.d. (art. 4a ust. 2) przewiduje się szczególne rozwiązanie. Jeżeli bowiem nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie pół roku od nabycia, to może nadal zastosować zwolnienie pod warunkiem, że:

  • zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz
  • uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

W praktyce najwięcej problemów sprawia uprawdopodobnienie faktu późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu darowizny lub spadku. Podatnicy spierają się o to z fiskusem, a często taki spór trafia do sądu administracyjnego. Jak wynika np. z wyroków NSA z 11 stycznia 2017 r. (sygn. akt II FSK 3748/14) oraz z 4 marca 2020 r. (sygn. akt II FSK 803/18), o uprawdopodobnieniu faktu późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu darowizny lub spadku można mówić, gdy nabywca z przyczyn od siebie niezależnych nie wie o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych albo nie wie, jakie faktycznie składniki majątku były przedmiotem nabycia. Z kolei, jak przypomniał WSA w Olsztynie w wyroku z 5 stycznia 2022 r. (sygn. akt I SA/Ol 731/21, nieprawomocny), podatnik, chcąc skorzystać ze zwolnienia podatkowego (na podstawie art. 4a u.p.s.d.), powinien wykazać, że bez własnych zaniedbań lub zaniechań nie wiedział o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych, i zgłosi to naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o nabyciu. Olsztyński sąd przypomniał również o wyroku WSA w Krakowie z 18 maja 2011 r. (sygn. akt I SA/Kr 471/11), w którym stwierdzono, że w art. 4a ust. 2 u.p.s.d. chodzi o przypadki o charakterze wyjątkowym, w których z natury i istoty nabycia danego prawa majątkowego czy własności rzeczy wynika, że nabywca mógł dowiedzieć się o tym nabyciu później, nie zaś o sytuacje, kiedy nabywca dowiedział się później na skutek własnych zaniechań czy zaniedbań, chyba że nie można przypisać mu winy z uwagi na zaniedbania innych osób czy organów. Ponadto NSA w wyroku z 7 września 2021 r. (sygn. akt III FSK 4111/21) wyjaśnił również, że jeżeli podatnik dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych w trakcie biegu pierwotnego (sześciomiesięcznego - przyp. red.) terminu na zgłoszenie, to ust. 2 art. 4a us.p.s.d. nie ma w ogóle zastosowania. Co więcej, sądy podkreślają, że podatnik musi tylko uprawdopodobnić, że dowiedział się później o nabyciu. Nie musi więc mieć na to dowodów. Jeśli jednak podatnik nie spełni warunków zwolnienia, będzie musiał zapłacić podatek od nabytych rzeczy lub praw majątkowych. Opodatkowany będzie na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Preferencje w PCC

pożyczki dla członków najbliższej rodziny

Analogiczna preferencja jak w przypadku spadków i darowizn dotyczy również pożyczek udzielonych członkom najbliższej rodziny. Zasadniczo osoba, która dostaje pożyczkę, musi zapłacić od niej podatek od czynności cywilnoprawnych. Jednak podatnicy, którzy pożyczają pieniądze od członków najbliższej rodziny, mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku (art. 9 pkt 10 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych; t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 111; dalej: ustawa o PCC). Krąg podmiotów, które mogą skorzystać ze zwolnienia z podatku od czynności cywilnoprawnych, jest analogiczny do tego z podatku od spadków i darowizn. Zwolnione z PCC są więc pożyczki pieniężne na podstawie umowy zawartej między członkami najbliższej rodziny (o których mowa w art. 4a u.p.s.d.), jeśli przekraczają 9637 zł oraz pod warunkiem, że pożyczkobiorca:

  • złoży deklarację (druk PCC-3) w sprawie PCC organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności, z wyłączeniem przypadku, gdy umowa została zawarta w formie aktu notarialnego;
  • udokumentuje otrzymanie pieniędzy dowodem przekazania na jego rachunek płatniczy lub na jego inny rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, lub przekazem pocztowym.

Dodajmy, że zwolnione z PCC są też pożyczki na podstawie umowy zawartej między osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej - ale tylko do wysokości 9637 zł, na zasadach określonych w przepisach o podatku od spadków i darowizn. Natomiast pożyczki między innymi osobami (niespokrewnionymi) są zwolnione z PCC pod warunkiem, że kwota lub wartość pożyczki nie przekracza 1000 zł.

zwolnienie dla osób niepełnosprawnych

Przypomnijmy, że co do zasady osoby fizyczne kupujące rzeczy ruchome o wartości powyżej 1 tys. zł powinny złożyć w urzędzie skarbowym deklarację PCC-3 i zapłacić podatek według stawki 2 proc. od wartości rynkowej przedmiotu. Przepisy przewidują jednak zwolnienia dla osób niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 8 pkt 6 ustawy o PCC zwolnione z podatku są osoby niepełnosprawne kupujące na własne potrzeby sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, motorowery, motocykle lub samochody osobowe. Zakres preferencji zależy jednak od stopnia schorzenia podatnika. Przysługuje ona każdej osobie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Jeśli jednak podatnik posiada lekki stopień niepełnosprawności, to skorzysta ze zwolnienia wyłącznie wtedy, gdy choroba jest związana ze schorzeniami narządów ruchu. Chodzi o stopnie niepełnosprawności w rozumieniu przepisów ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Przykład 17

Jeden właściciel

Osoba o znacznym stopniu niepełnosprawności kupuje od innej osoby fizycznej samochód osobowy za 5 tys. zł. Pojazd będzie wykorzystywany wyłącznie przez niepełnosprawnego na jego własne potrzeby. Będzie on też jedynym właścicielem pojazdu. W takiej sytuacji przysługuje mu zwolnienie z daniny bez dodatkowych warunków. Trudno jednak wykluczyć, że w praktyce niektóre urzędy skarbowe mogą domagać się udostępnienia dowodów dotyczących stopnia niepełnosprawności czy planowanego wykorzystania auta. Nie wynika to jednak wprost z przepisów, które przyznają bezwarunkowe zwolnienie.

Uwaga na współwłasność

Inna sytuacja może wystąpić, jeśli niepełnosprawny zdecyduje się na zakup samochodu osobowego wspólnie z osobą pełnosprawną. W takim przypadku zdrowy współwłaściciel auta zapłaci daninę (przy założeniu, że jego wartość rynkowa przekracza 1 tys. zł). Potwierdzają to interpretacje indywidualne dyrektora KIS m.in. z 22 kwietnia 2021 r. (nr 0111-KDIB2-2.4014.6.2021.1.MM).

Przykład 18

Samochód należący do ojca i syna

Ojciec niepełnosprawnego (o znacznym stopniu schorzenia) decyduje się zakupić razem z nim auto osobowe o wartości 10 tys. zł. Auto ma być wykorzystywane na potrzeby niepełnosprawnego dziecka. W takiej sytuacji nie można zapominać o art. 5 ust. 2 ustawy o PCC. A to dlatego, że zgodnie z tą regulacją, „jeżeli obowiązek podatkowy ciąży na kilku podmiotach albo na stronach umowy zamiany, albo wspólnikach spółki cywilnej, zobowiązanymi solidarnie do zapłaty podatku są odpowiednio te podmioty, strony umowy zamiany albo wspólnicy spółki cywilnej”. To zaś oznacza, że niepełnosprawny wprawdzie skorzysta ze zwolnienia, ale już jego ojciec zapłaci PCC od pełnej wartości rynkowej auta.

Przykład 19

Zakup pojazdu przez małżeństwo

Podatnik jest osobą niepełnosprawną (o znacznym stopniu niepełnosprawności). Kupił wraz z żoną samochód osobowy o wartości 15 tys. zł. Auto ma być wykorzystywane na potrzeby niepełnosprawnego mężczyzny. Żona złożyła oświadczenie o rezygnacji z korzystania z samochodu, wskazując na posiadanie własnego auta. Oświadczenie nie zmieni jednak faktu, że jest ona współwłaścicielką zobowiązaną do zapłaty PCC. Zwolnienie nadal przysługiwać będzie mężowi.

Auto sprowadzane bez akcyzy

Na kolejną preferencję mogą liczyć osoby powracające po dłuższym czasie do Polski. Zwolnienie dla tzw. mienia przesiedleńczego pozwoli im bowiem uniknąć akcyzy od samochodu osobowego sprowadzanego na terytorium kraju. Podstawą są przepisy art. 110 i 112 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 143). Aby skorzystać ze zwolnienia, podatnik musi jednak spełnić łącznie następujące warunki:

  • samochód osobowy musi służyć do jego użytku osobistego;
  • przed powrotem samochód służył do użytku osobistego przez co najmniej sześć miesięcy w miejscu poprzedniego pobytu (kraju Unii Europejskiej lub kraju będącego sygnatariuszem porozumienia o Europejskim Stowarzyszeniu Wolnego Handlu - należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, albo innego państwa). Spełnienie tego warunku musi zostać udowodnione naczelnikowi urzędu skarbowego;
  • samochód nie zostanie sprzedany, wynajęty lub w jakikolwiek inny sposób oddany do użytku osobie trzeciej w ciągu następnych 12 miesięcy;
  • samochód został nabyty lub wprowadzony do obrotu zgodnie z przepisami obowiązującymi za granicą;
  • jeśli podatnik powraca z kraju pozaunijnego albo nienależącego do EFTA, to powinien przebywać tam przez co najmniej 12 miesięcy przed zmianą miejsca pobytu.

Przykład 20

Przeprowadzka z Danii

Polak postanowił powrócić do kraju z emigracji. Dotychczas mieszkał w Danii, gdzie swoje prywatne auto osobowe nabył trzy miesiące wcześniej. W tym przypadku zwolnienie od akcyzy nie przysługuje, ponieważ dotyczy ono samochodów, które w innym kraju UE służyły do użytku osobistego minimum sześć miesięcy.

Przykład 21

Powrót z Kanady

Polak od czterech lat mieszkał na stałe w Kanadzie, ale postanowił jednak powrócić wraz z całym swoim majątkiem do Polski. W skład tego majątku wchodzi m.in. samochód osobowy, który reemigrant wykorzystywał do użytku osobistego przez ostatnie dwa lata. W takim wypadku - przy założeniu, że spełnione zostaną inne warunki ustawowe - podatnikowi będzie przysługiwało zwolnienie z akcyzy.

Zwolnienie przysługuje także w związku z zawarciem związku małżeńskiego, jeśli spełnione zostaną powyższe warunki oraz przywóz nastąpi w okresie dwóch miesięcy przed przewidywaną datą zawarcia związku małżeńskiego albo czterech miesięcy po dacie zawarcia małżeństwa.

Uwaga! Miejsce stałego pobytu w rozumieniu powyższych przepisów określa się na podstawie art. 110 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym. Jest to miejsce, w którym osoba fizyczna przebywa przez co najmniej 185 dni w roku kalendarzowym ze względu na swoje więzi osobiste i zawodowe. Studia wyższe bądź nauka w szkole poza miejscem stałego pobytu nie oznaczają zmiany miejsca stałego pobytu.

Czasowy pobyt

Zwolnienie z akcyzy przysługuje również wtedy, gdy samochód używany do celów prywatnych trafia na terytorium Polski czasowo (art. 111 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku akcyzowym). W takim przypadku spełnione muszą być łącznie następujące warunki:

  • osoba fizyczna ma miejsce stałego pobytu (w rozumieniu art. 110 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym) na terytorium państwa członkowskiego;
  • samochód będzie przeznaczony do jej użytku osobistego, a termin czasowego przywozu nie przekroczy 6 miesięcy w 12-miesięcznym okresie;
  • samochód nie zostanie sprzedany, wynajęty lub w jakikolwiek inny sposób oddany do użytku osobie trzeciej w okresie czasowego przywozu, ale jeśli należy do firmy wynajmującej auta z siedzibą na terytorium kraju UE, może być podnajęty w celu ponownego przywozu, jeżeli znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego na skutek wykonania umowy najmu.

Cele zawodowe

Przepisy pozwalają również uniknąć akcyzy, jeśli samochód trafia na terytorium Polski z innego kraju UE i jest tu czasowo wykorzystywany do celów zawodowych (art. 111 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku akcyzowym). W takim przypadku spełnione muszą być łącznie następujące warunki:

  • osoba fizyczna ma miejsce stałego pobytu (w rozumieniu art. 110 ust. 8 ustawy o podatku akcyzowym) na terytorium państwa członkowskiego;
  • termin czasowego przywozu samochodu osobowego nie przekroczy 6 miesięcy w 12-miesięcznym okresie;
  • samochód nie będzie służył na terytorium kraju do odpłatnego transportu osób ani do odpłatnego lub nieodpłatnego transportu towarów do celów przemysłowych lub handlowych;
  • samochód nie zostanie sprzedany, wynajęty lub w jakikolwiek inny sposób oddany do użytku osobie trzeciej w okresie jego czasowego przywozu;
  • samochód został nabyty lub wprowadzony do obrotu zgodnie z przepisami dotyczącymi opodatkowania obowiązującymi na terytorium państwa członkowskiego, na terytorium którego osoba fizyczna ma miejsce zamieszkania, a przy wywozie nie zastosowano zwolnienia od akcyzy lub zwrotu podatku.

Co dalej

Chcąc skorzystać ze zwolnienia w ramach mienia przesiedleńczego, należy wypełnić deklarację akcyzową AKC-US i złożyć ją do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Następnie organ wydaje zaświadczenie o zwolnieniu z podatku (należy za nie uiścić opłatę skarbową) lub postanowienie o odmowie wydania takiego zaświadczenia - w przypadku niespełnienia wymogów formalnych. W przypadku otrzymania zaświadczenia o zwolnieniu z podatku akcyzowego można zarejestrować samochód w Polsce.

Dokumentami, które mogą być wymagane przy ubieganiu się o wydanie zaświadczenia, są:

  • dowód rejestracyjny pojazdu wystawiony w kraju poprzedniego pobytu;
  • dokumenty potwierdzające zakończenie pobytu w innym państwie członkowskim (np. wymeldowanie z miejsca zamieszkania, dokument sprzedaży domu/mieszkania, zakończenie umowy o pracę, zamknięcie działalności gospodarczej itp.);
  • dokumenty potwierdzające pobyt minimum 185 dni w roku kalendarzowym (w przypadku pobytu stałego) lub minimum sześć miesięcy (w przypadku pobytu czasowego) w innym państwie członkowskim (dokumenty z urzędu skarbowego - rozliczenia, umowa o pracę itp.);
  • dokument potwierdzający stałe zameldowanie na terenie Polski;
  • oświadczenie o wartości przywiezionego samochodu;
  • tłumaczenia wszystkich dokumentów sporządzonych w języku innym niż polski.

Wakacje podatkowe w podatku od nieruchomości

W podatku od nieruchomości jedną z preferencji są tzw. wakacje podatkowe. Chodzi o zasadę przewidzianą w art. 6 ust. 2 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1170; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2290). Zgodnie z nią w przypadku nowych budynków lub lokali obowiązek podatkowy powstaje dopiero od 1 stycznia roku następującego po roku, w którym budowa została zakończona, albo w którym rozpoczęto użytkowanie budowli albo budynku lub ich części, przed ich ostatecznym wykończeniem. Zasadniczo bowiem obowiązek podatkowy w podatku od nieruchomości powstaje od kolejnego miesiąca. Jest tak np. w przypadku zakupu mieszkania lub domu. Wyjątek dotyczy nowych nieruchomości. Innymi słowy, jeśli podatnik wybuduje dom - zakończy jego budowę lub rozpocznie użytkowanie przed ostatecznym wykończeniem - w marcu br., to do końca 2022 r. nie będzie musiał płacić podatku od nieruchomości gminie, na terenie której znajduje się nieruchomość. ©℗