Dlaczego Rb-S nie może się różnić od danych z konta 130? Gdzie należy wykazać zobowiązania wymagalne? Jakie dane muszą się znaleźć w jednostkowym sprawozdaniu kwartalnym Rb-N?

Marcin Nagórek, radca prawny
Czy w sprawozdaniu Rb-PDP za 2021 r. mam pominąć dane dotyczące kolumny 2a – chodzi kwoty dotyczące podatku od nieruchomości, który na podstawie decyzji wójta został rozłożony na raty? Kwoty te zostały spłacone w ostatnich miesiącach 2021 r. Jak postąpić? Czy może stosować wzór sprawozdania z tamtego roku?
W podanym stanie faktycznym została wydana decyzja o rozłożeniu na raty podatku od nieruchomości. Podatek ten został finalnie spłacony w 2021 r. Wskazane sprawozdanie Rb-PDP, to sprawozdanie z wykonania dochodów podatkowych gminy/miasta na prawach powiatu. Jego wzór stanowi załącznik nr 9 do rozporządzenia ministra rozwoju i finansów z 9 stycznia 2018 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej. W tym miejscu należy jednak zauważyć, że pewne zmiany w zakresie konstrukcji sprawozdania Rb-PDP wprowadziło rozporządzenie ministra finansów z 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej. Otóż w tym poprzednim akcie wykonawczym we wzorze sprawozdania ustawodawca przewidział kolumną 2a (wykonanie) – kwoty wynikające z wydanych w latach poprzednich decyzji o rozłożeniu na raty, odroczeniu terminu płatności. Natomiast w nowym wzorcu sprawozdania Rb-PDP taka kolumna nie występuje.
Warto też wspomnieć o uzasadnieniu ww. projektu rozporządzenia, gdzie m.in. podano, że „do wyliczania subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego oraz wpłat do budżetu państwa nie są już uwzględniane skutki finansowe decyzji wydanych na podstawie ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa o rozłożeniu na raty zaległości podatkowej lub odroczeniu terminu płatności, zatem wartość informacyjną utraciły dane prezentowane dotychczas w kolumnie 2a sprawozdania Rb-PDP, w zakresie kwot spłaconych w okresie sprawozdawczym wynikających z decyzji wydanych w latach poprzednich i wykazanych w tych latach w kolumnie «rozłożenie na raty, odroczenie terminu płatności, zwolnienie z obowiązku pobrania, ograniczenie poboru» w zakresie rozłożenia na raty, odroczenia terminu płatności”. Wobec powyższego zmieniono wzór sprawozdania Rb-PDP i instrukcję jego sporządzania.
W podanych okolicznościach może powstać wątpliwość, który ze wzorców sprawozdań należy stosować do roku budżetowego 2021. Wydaje się, że wątpliwość tę rozwiewa par. 22 nowego rozporządzenia. Otóż postanowiono w nim, że przepisy rozporządzenia stosuje się do rocznego sprawozdania Rb-PDP za 2021 r. oraz korekt tego sprawozdania za 2021 r. Z kolei do rocznego sprawozdania Rb-27S za 2021 r. oraz korekt tego sprawozdania za 2021 r. stosuje się przepisy dotychczasowe z uwzględnieniem par. 3 ust. 2 pkt 3 załącznika nr 37 do rozporządzenia. Zatem należy wnioskować, że wskazanych danych (w zakresie spłaconych kwot wynikających z decyzji wójta gminy o rozłożeniu na raty podatku od nieruchomości) nie powinno się wykazywać w sprawozdaniu za 2021 r. Jest to sytuacja zgoła odmienna od tej, która jeszcze miała miejsce w sprawozdawczości za 2020 r. Wówczas wskazane wyżej dane należało wykazywać w sprawozdaniu Rb-PDP.
Podstawa prawna
rozporządzenie ministra finansów z 11 stycznia 2022 r. w sprawie w sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. z 2022 r. poz. 144)
rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 9 stycznia 2018 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1564; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 964)
ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1540; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2328)
Czy możliwe są różnice w kwotach pomiędzy danymi z konta 130 „Ewidencja księgowa” a danymi w sprawozdaniu rocznym jednostkowym Rb-28S? Chodzi o paragrafy inwestycyjne w sprawozdaniu w rozdziale 60016.
Podany w zapytaniu rozdział 60016 został oznaczony jako „Drogi publiczne gminne”. Z tą podziałką klasyfikacji budżetowej związane są istotne wydatki gminy dotyczące zadań własnych w zakresie gminnych dróg czy ulic. Warto bowiem pamiętać, że zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania te obejmują sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.
Z kolei konto 130 „Rachunek bieżący jednostki” służy do ewidencji stanu środków pieniężnych oraz obrotów na rachunku bankowym z tytułu wydatków i dochodów (wpływów) budżetowych objętych planem finansowym. Na stronie Wn konta 130 ujmuje się wpływy środków pieniężnych:
1) otrzymanych na realizację wydatków budżetowych zgodnie z planem finansowym oraz dla dysponentów niższego stopnia, w korespondencji z kontem 223;
2) z tytułu zrealizowanych przez jednostkę dochodów budżetowych (ewidencja szczegółowa według podziałek klasyfikacji dochodów budżetowych) w korespondencji z kontami 101, 221 lub innym właściwym kontem.
Zaś na stronie Ma konta 130 ujmuje się:
1) zrealizowane wydatki budżetowe zgodnie z planem finansowym jednostki, jak również środki pobrane do kasy na realizację wydatków budżetowych (…)
2) okresowe przelewy dochodów budżetowych do budżetu, w korespondencji z kontem 222;
3) okresowe przelewy środków pieniężnych dla dysponentów niższego stopnia (ewidencja szczegółowa według dysponentów, którym przelano środki pieniężne), w korespondencji z kontem 223.
Wspomniane sprawozdanie Rb-28S to raport z wykonania planu wydatków budżetowych samorządowej jednostki budżetowej/jednostki samorządu terytorialnego. Zgodnie z par. 9 ust. 2 rozporządzenia z 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej kwoty wykazane w sprawozdaniach powinny być zgodne z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej. Natomiast w par. 8 ust. 2 załącznika nr 37 do ww. aktu wykonawczego, czyli w Instrukcji sporządzania sprawozdań, postanowiono, że dane w zakresie planu (po zmianach) wykazuje się w grupach paragrafów albo w paragrafach stosownie do szczegółowości planu finansowego jednostki. Z uwagi na ww. okoliczności należy więc przyjąć, że dane podawane w sprawozdaniu Rb-28S powinny odpowiadać danym z ewidencji księgowej, czyli w podanym przypadku danym z ewidencji księgowej konta 130.
Reasumując, pomiędzy kontem 130 a sprawozdaniem jednostkowym Rb-28S (czy to w podanym rozdziale 60016 czy w każdym innym rozdziale klasyfikacyjnym) nie powinny występować różnice. W przypadku występowania takiej sytuacji z pewnością jako nieprawidłowość wykaże to regionalna izba obrachunkowa.
Podstawa prawna
rozporządzenie ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1382)
art. 7 ust. 1 pkt 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1372; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1834)
rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 342)
rozporządzenie z 11 stycznia 2022 r. w sprawie sprawozdawczości budżetowej (Dz.U. z 2022 r. poz. 144)
Czy faktury z terminem płatności do 31 grudnia mogę ująć jako zobowiązania wymagalne w sprawozdaniu Rb-Z kwartalnym (IV kwartał)?
W sprawozdaniu kwartalnym Rb-Zwskazuje się zobowiązania według tytułów dłużnych oraz poręczeń i gwarancji. Warto przypomnieć, że w ramach sprawozdań Rb-Z, Rb-UZ, Rb-N wprowadzono sprawozdanie jednostkowe. Sporządzane jest ono przez kierownika jednostki lub kierowników jednostek obsługujących daną jednostkę, odpowiednio do zakresu wykonywanych zadań wynikających z przepisów odrębnych, na podstawie ksiąg rachunkowych lub ewidencji księgowej danej jednostki oraz innych dokumentów dotyczących tej jednostki. Sprawozdania te mają być sporządzane rzetelnie i prawidłowo pod względem merytorycznym i formalno-rachunkowym.
Tu warto też wskazać, że w par. 2 ust. 1 pkt 4 instrukcji sporządzania tych sprawozdań (załącznik nr 8 do rozporządzenia z 17 grudnia 2020 r.) postanowiono, że w układzie przedmiotowym są prezentowane m.in. zobowiązania wymagalne rozumiane jako wszystkie bezsporne zobowiązania, których termin płatności dla dłużnika minął, a które nie zostały ani przedawnione, ani umorzone. W opisie do ww. pozycji zobowiązań m.in. wskazano, że są to zobowiązania wynikające głównie z dostaw towarów i usług (np. faktur niezapłaconych w terminie), prawomocnych orzeczeń sądu, udzielonych poręczeń i gwarancji. Kategoria ta nie obejmuje zobowiązań wymagalnych z tytułu papierów wartościowych, pożyczek i kredytów oraz przyjętych depozytów, a także odsetek za opóźnienie od wymagalnych zobowiązań. W sytuacji, w której zostanie zawarta ugoda pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem i zobowiązanie uprzednio wymagalne zostanie zrestrukturyzowane (tj. wierzyciel wyznaczy nowy harmonogram spłat), zobowiązanie przestaje być wymagalne i nie wykazuje się go w wierszu E4. W tej kategorii zobowiązań są wykazywane niezwrócone w terminie depozyty mające charakter gwarancji należytego wykonania zobowiązania (np. kaucje mieszkaniowe, depozyty przyjęte przez jednostkę sprawozdającą się w celu zabezpieczenia należytego wykonania umów).
Z powyższego należy wnioskować, że skoro termin płatności zobowiązania nie minął na ostatni dzień danego roku budżetowego, to zobowiązanie z tak oznaczonym terminem płatności, czyli do 31 grudnia danego roku, nie posiada statusu wymagalnego. Dlatego nie powinno ono zostać wykazane jako wymagalne w sprawozdaniu Rb-Z. Wynika to z faktu, że na koniec okres sprawozdawczego termin jego płatności jeszcze nie upłynął.
Podstawa prawna
rozporządzenie ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2396; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2431)
Czy w jednostkowym sprawozdaniu kwartalnym Rb-N urzędu gminy powinno się wykazać należności z tytułu sprzedaży nieruchomości na raty?
Z kontekstu podanego zapytania wynika, że gmina dokonała zbycia nieruchomości samorządowej. W tym zakresie warto przypomnieć o przepisach sankcjonujących zbywanie mienia samorządowego. Z punktu widzenia samorządu gminnego na uwagę zasługuje art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Stanowi on, że do zadań wójta należy w szczególności: gospodarowanie mieniem komunalnym.
Z kolei szczegółowe zasady gospodarowania mieniem zostały zawarte w ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. W jej art. 13 ust. m.in. postanowiono, że nieruchomości mogą być przedmiotem obrotu, z zastrzeżeniem wyjątków wynikających z ustaw. W szczególności nieruchomości mogą być przedmiotem sprzedaży, zamiany i zrzeczenia się, oddania w użytkowanie wieczyste, najem lub dzierżawę, użyczenia, oddania w trwały zarząd. W podanym akcie prawnym ustawodawca przewidział też różne sytuacje związane z płatnościami ratalnymi. Na przykład w art. 70 czytamy, że cena nieruchomości sprzedawanej w drodze bezprzetargowej lub w drodze rokowań, o których mowa w art. 37 ust. 2 i 3 oraz w art. 39 ust. 2, może zostać rozłożona na raty na czas nie dłuższy niż 10 lat. Wierzytelność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego w stosunku do nabywcy z tego tytułu podlega zabezpieczeniu, w szczególności przez ustanowienie hipoteki. Przy czym pierwsza rata podlega zapłacie nie później niż do dnia zawarcia umowy przenoszącej własność nieruchomości, a następne raty wraz z oprocentowaniem podlegają zapłacie w terminach ustalonych przez strony w umowie. Co istotne, aspekt płatności ratalnej powinien mieć także odzwierciedlenie w sprawozdaniu Rb-N. Należy bowiem zauważyć, że gmina posiada wierzytelność, z punktu widzenia gospodarki finansowej jest to należność. A Rb-N to właśnie sprawozdanie kwartalne o stanie należności oraz wybranych aktywów finansowych.
W opisanym przypadku kluczowe są regulacje zawarte w par. 13 ust. 1 pkt 2 instrukcji sporządzania sprawozdań (załącznik nr 8 do rozporządzenia z 17 grudnia 2020 r.). Wskazano w nim, że w układzie przedmiotowym są prezentowane należności, rozumiane jako wartość należności wynikających z udzielonych kredytów i pożyczek, jak również z umów leasingu finansowego oraz sprzedaży na raty. W tej kategorii mieszczą się również papiery wartościowe, których zbywalność jest ograniczona (tzn. nie istnieje dla nich płynny rynek wtórny), z wyłączeniem papierów udziałowych. Z kategorii tej są natomiast wyłączone udzielone kredyty handlowe, czyli zobowiązania powstające w wyniku bezpośredniego udzielenia kredytu (przez dostawców lub producentów) na transakcje dotyczące wyrobów i usług o terminie spłaty nie przekraczającym roku. Dlatego w kwartalnym sprawozdaniu Rb-N należy wykazać należności gminy z tytułu sprzedaży na raty nieruchomości samorządowej. Adekwatną będzie w tym zakresie pozycja N2 (pożyczki).
Podstawa prawna
art. 30 ust. 2 pkt 3 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1372; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1834)
ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1899; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 815)
rozporządzenie ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (Dz.U. z 2020 r. poz. 2396; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 2431)