Żołnierze i policjanci zaczynają tracić na Polskim Ładzie. Ulga dla klasy średniej do poprawki

Wbrew zapewnieniom rządzących funkcjonariusze służb tracą na reformie. Potrzebna szybka nowelizacja przepisów o uldze dla klasy średniej.

Źródłem problemu jest algorytm do wyliczania ulgi dla klasy średniej. Miała być ona rekompensatą za brak możliwości odliczania od podatku składki zdrowotnej. Algorytm przygotowano jednak przy założeniu, że pracownik podlega ubezpieczeniom społecznym.

– Taki mechanizm nie sprawdza się więc u mundurowych, bo oni płacą tylko składkę zdrowotną – wyjaśnia Katarzyna Rzeżnicka, doradca podatkowy i starszy menedżer w PwC.

Mundurowi płacą składkę, której nie można od- liczyć od podatku i której nie da się – w ich przypadku – zrekompensować ulgą dla klasy średniej.

W konsekwencji żołnierze i policjanci zaczynają tracić na Polskim Ładzie już przy przychodach na poziomie ok. 5000 zł – mówi Renata Bartak, która na co dzień pracuje w Urzędzie Miasta Lubartów, ale ma w rodzinie mundurowych i policzyła im skutki podatkowej reformy.

Z jej kalkulacji wynika, że wynagrodzenie netto funkcjonariusza zarabiającego miesięcznie 7000 zł będzie w 2022 r. niższe o ok. 75 zł niż w ubiegłym roku. Potwierdzają to wyliczenia sporządzone przez Katarzynę Rzeżnicką z PwC.

Podobny problem spotkał twórców i zleceniobiorców. Ich również nie uwzględniono w algorytmie ulgi dla klasy średniej. Nie wzięto pod uwagę tego, że część pracowników może mieć 50-proc. lub 20-proc. koszty uzyskania przychodów.

W miniony piątek premier Mateusz Morawiecki zapowiedział, że ulga zostanie rozszerzona na emerytów, zleceniobiorców i nauczycieli akademickich mających prawo do 50-proc. kosztów. Nie wspomniał o mundurowych.

O tym, że toczą się pra- ce nad zmianami dla mundurowych, zapewnia natomiast Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. W odpowiedzi na pytanie DGP poinformowało, że zna problem i wraz z re- sortem finansów i KPRM pracuje nad jego rozwiązaniem.

Będą zmiany

W ubiegłym tygodniu premier Mateusz Morawiecki zapewnił, że ulga dla klasy średniej zostanie rozszerzona na emerytów, zleceniobiorców i nauczycieli akademickich mających prawo do 50-proc. kosztów uzyskania przychodu.

Nie wspomniał o mundurowych. Nie powiedział o nich także minister finansów Tadeusz Kościński na wtorkowej konferencji prasowej.

Na razie korekty ulgi nie przewiduje przyjęty we wtorek przez rząd projekt nowelizacji Polskiego Ładu, bo dotyczy on jedynie przeniesienia do ustawy kwestii regulowanych przez rozporządzenie z 7 stycznia br. (Dz.U. poz. 28), czyli odroczenia terminu poboru i przekazania do urzędu skarbowego części zaliczek na PIT (gdy są one wyższe niż zaliczki wyliczone według zasad z 2021 r.).

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformowało w odpowiedzi na pytania DGP, że pracuje nad zmianami dla mundurowych. - Razem z Ministerstwem Finansów i Kancelarią Prezesa Rady Ministrów, w porozumieniu ze związkami zawodowymi służb mundurowych, podejmujemy działania, które rozwiążą tę kwestię - odpowiedziało MSWiA.

Skąd problem

- Algorytm ustalania ulgi dla klasy średniej został przygotowany na podstawie założenia, że pracownik podlega ubezpieczeniom społecznym. Ten mechanizm nie sprawdza się u mundurowych, ponieważ ich uposażenie podlega jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu - wyjaśnia Katarzyna Rzeżnicka, doradca podatkowy i starszy menedżer w PwC.

Żołnierze, policjanci i funkcjonariusze służb nie są bowiem wymienieni w art. 6 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.). Muszą natomiast płacić składkę na ubezpieczenie zdrowotne; wynika to z art. 66 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U z 2021 r. poz. 1285 ze zm.).

Problem pojawił się 1 stycznia br., gdy Polski Ład wykluczył możliwość odliczania składki zdrowotnej od podatku. Do końca 2021 r. można było odjąć od podatku 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki.

Tracą przy 5000 zł

To, że mechanizm ulgi się nie sprawdza, potwierdza Renata Bartak. Sama pracuje w urzędzie miasta w Lubartowie, ale ma w rodzinie mundurowych i policzyła im skutki Polskiego Ładu.

- Według moich wyliczeń wynagrodzenie netto funkcjonariusza otrzymującego miesięcznie 7000 zł przychodu będzie w 2022 r. niższe o ok. 75 zł w stosunku do wynagrodzenia z 2021 r. - mówi Renata Bartak i pokazuje to na liczbach (patrz tabela 1). Policzyła również, że gdyby żołnierz lub policjant płacili składki ZUS, to przy przychodzie 7000 zł miesięcznie nie traciliby na Polskim Ładzie (patrz tabela 2).

Stratę rzędu 74 zł przy przychodzie miesięcznym 7000 zł potwierdzają również obliczenia Katarzyny Rzeżnickiej z PwC (patrz tabela 4).

- Próg przychodów, od którego funkcjonariusze zaczynają tracić na Polskim Ładzie, kształtuje się już na poziomie ok. 5000 zł, a więc jest niższy niż u innych grup zawodowych - dodaje Renata Bartak.

Wskazuje także, że funkcjonariusz z zarobkami 4000 zł miesięcznie zyska na reformie tylko 15 zł, natomiast osoba odprowadzająca składki ZUS - 114 zł.

Jej zdaniem algorytm ustalania ulgi musi więc zostać odpowiednio zmodyfikowany.

- Musi uwzględniać to, że mundurowi nie płacą składek ZUS, a więc aktualna podstawa naliczenia składki zdrowotnej jest równa ich wynagrodzeniu brutto. Tylko w ten sposób spełnione zostałyby założenia Polskiego Ładu, zgodnie z którymi na reformie nie tracą osoby z zarobkami do 12 800 zł miesięcznie - podkreśla Renata Bartak.

Problemu nie rozwiązuje ani przyjęty we wtorek projekt nowelizacji Polskiego Ładu, ani rozporządzenie z 7 stycznia br. Wynika z nich - przypomnijmy - że jeżeli miesięczny przychód nie przekracza 12 800 zł, to płatnicy mają pobierać zaliczkę na PIT w tej wysokości, która jest niższa. Jeżeli niższa jest ta z 2021 r., to nadwyżkę zaliczki obliczonej według Polskiego Ładu mają potrącić dopiero w późniejszych miesiącach - wtedy, gdy podatnicy zaczęliby zyskiwać na Polskim Ładzie.

- Zarówno więc nowelizacja, jak i styczniowe rozporządzenie odwlekają jedynie problem w czasie. Sprawią, że mundurowym urośnie „dług”, który trzeba będzie uregulować w rozliczeniu rocznym - mówi Renata Bartak.

Podobnie widzi to Katarzyna Rzeżnicka. - Zastosowanie nowelizacji czy rozporządzenia z 7 stycznia br. (dla zaliczek za styczeń) rozwiąże problem wyłącznie w skali poszczególnych miesięcy danego roku. Przy rozliczeniu rocznym trzeba będzie wyliczyć finalne roczne zobowiązanie podatkowe, zgodnie z zasadami obowiązującymi w 2022 r. Wtedy niektóre osoby z uposażeniem do 12 800 zł miesięcznie mogą zapłacić wyższy podatek w porównaniu z rokiem 2021, a tym samym mieć niższe wynagrodzenie na rękę - podsumowuje ekspertka. ©℗

Tabela 1. Miesięczne wynagrodzenie funkcjonariusza

Tabela 2. Miesięczne wynagrodzenie pracownika opłacającego składki zus

Źródło: oprac. Renata Bartak

Tabela 3. Porównanie wynagrodzeń netto policjantów pobierających uposażenie na podstawie przepisów obowiązujących w 2021 r. i przepisów obowiązujących w 2022 r.

Tabela 4. Porównanie miesięcznych i rocznych wynagrodzeń netto policjantów pobierających uposażenie na podstawie przepisów obowiązujących w 2021 r. i przepisów obowiązujących w 2022 r.

Źródło: Katarzyna Rzeżnicka, doradca podatkowy i starszy menedżer w PwC