Dłużnik uzyskuje opodatkowany przychód już z chwilą przedawnienia zobowiązania – stwierdził ponownie dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej.
Identycznie wypowiadał się już wcześniej, czego przykładem jest interpretacja z 19 stycznia 2021 r. (sygn. 0115-KDIT2.4011.743.2020.1.KC).
Przez pewien czas podobnego zdania były również wojewódzkie sądy administracyjne. Przykładem jest prawomocny, niezaskarżony wyrok WSA w Gliwicach z 23 listopada 2017 r. (sygn. I SA/Gl 834/17) oraz uchylone już przez Naczelny Sąd Administracyjny orzeczenia: WSA w Poznaniu z 21 grudnia 2017 r. (sygn. akt I SA/Po 965/17) i WSA w Białymstoku z 12 grudnia 2017 r. (sygn. akt I SA/Bk 1206/17).
Sądy inaczej…
Oba wyroki WSA zostały uchylone przez sąd kasacyjny, ponieważ od ponad trzech lat sądy administracyjne są innego zdania niż fiskus. Twierdzą, że dopóki wierzyciel może domagać się realizacji świadczenia, dopóty u dłużnika nie powstaje trwałe przysporzenie majątkowe. Zobowiązanie nadal bowiem formalnie istnieje i powinno zostać spełnione, a dłużnik może jedynie uchylić się od zapłaty, podnosząc zarzut przedawnienia. O podatku można by więc mówić dopiero, gdyby zobowiązanie zostało umorzone, bo dopiero wtedy dłużnik uzyskałby trwałe przysporzenie majątkowe.
Tak orzekł NSA m.in. w wyrokach z 28 września 2021 r. (sygn. akt II FSK 263/19 oraz II FSK 264/19), z 15 grudnia 2020 r. (sygn. akt II FSK 2305/18), z 12 lutego 2020 r. (sygn. akt II FSK 808/18) i z 19 grudnia 2019 r. (sygn. akt II FSK 301/18). Podobnie uznał WSA w Szczecinie w nieprawomocnym nadal wyroku z 29 kwietnia 2021 r. (sygn. akt I SA/Sz 245/21). Pisaliśmy o nim szerzej w artykule „Przedawnienie długu nie generuje PIT” (DGP nr 190/2021).
…a dyrektor KIS swoje
Najnowsza interpretacja dowodzi jednak, że fiskus nie zmienia zdania.
Chodziło o podatnika, który w 2011 r. zaciągnął kredyt na cele osobiste. Po około roku przestał spłacać zobowiązanie z uwagi na problemy finansowe. Bank wypowiedział w związku z tym umowę kredytową i rozpoczął egzekucję. Okazała się ona jednak bezskuteczna, więc bank sprzedał wierzytelność innemu podmiotowi. Pod koniec 2020 r. nowy jej właściciel przekazał podatnikowi informację, że roszczenie uległo przedawnieniu, co oznacza że podatnik osiągnął przychód i powinien spodziewać się informacji PIT-11.
Mężczyzna nie zgodził się z taką wykładnią. Przywołał korzystne dla siebie orzecznictwo sądów administracyjnych i stwierdził, że nie ma podstaw do wystawiania mu informacji PIT-11, bo z chwilą przedawnienia długu nie osiągnął jeszcze przychodu. Skoro bowiem przedawnione zobowiązanie nadal istnieje, to dłużnik formalnie powinien je spełnić. Różnica jest tylko taka, że może podnieść zarzut przedawnienia – tłumaczył.
Dyrektor KIS uznał jednak, że skoro z chwilą przedawnienia dłużnik nie musi już wykonywać ciążącego na nim zobowiązania, to osiągnął korzyść majątkową. Organ przyrównał finansowe skutki takiej sytuacji do umorzenia długu, które bezsprzecznie przekłada się na powstanie przysporzenia majątkowego podlegającego opodatkowaniu.
Interpretacja indywidulna dyrektora KIS z 13 października 2021 r., sygn. akt 0115-KDIT2.4011.513.2021.1.MD
