Przedsiębiorca (podatnik VAT czynny) prowadzi restaurację w Gdańsku, w której 14 czerwca 2021 r. niepowiązana firma X zorganizowała spotkanie biznesowe z kontrahentem. Na usługę gastronomiczną złożył się dwudaniowy obiad z winem, a jej wartość wyniosła łącznie 570 zł, w tym: usługa gastronomiczna według stawki 8 proc. (dania obiadowe) o wartości brutto 324 zł (300 zł kwota netto i 24 zł VAT) oraz usługa gastronomiczna według stawki 23 proc. (wino) o wartości brutto 246 zł (200 zł kwota neto i 46 zł VAT). Sprzedaż na rzecz firmy X została pierwotnie ujęta w kasie fiskalnej, a następnie (również 14 czerwca 2021 r.) do paragonu fiskalnego została wystawiona faktura. Papierowy oryginał paragonu fiskalnego, który zawierał NIP firmy X, został odebrany od nabywcy i dołączony do egzemplarza faktury dokumentującego tę usługę u sprzedawcy. Za nabytą usługę pracownik firmy X zapłacił 14 czerwca 2021 r. firmową kartą płatniczą. Przedsiębiorca rozlicza się na zasadach podatku liniowego, a VAT i zaliczki na PIT opłaca na zasadach ogólnych za okresy miesięczne. Dane ze sprzedaży zarejestrowanej na kasie fiskalnej ujmuje w ewidencji sprzedaży VAT oraz podatkowej księdze przychodów i rozchodów na podstawie dobowych raportów fiskalnych. Jak przedsiębiorca powinien rozliczyć VAT i PIT z tytułu sprzedaży tej usługi gastronomicznej?

VAT
Usługi gastronomiczne są co do zasady opodatkowane stawką 8 proc. (art. 41 ust. 12f w zw. z ust. 2 w zw. z art. 146aa ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT). Jednym z wyjątków od tej reguły jest sprzedaż napojów alkoholowych w restauracjach opodatkowana według stawki 23 proc. zgodnie z art. 41 ust. 12f pkt 1 w zw. z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Nie zmienia to jednak faktu, że sprzedaż ta stanowi część świadczenia usług gastronomicznych (tyle że opodatkowaną wyższą stawką VAT), ewentualnie mogłaby stanowić usługę przygotowywania i podawania napojów. Sprzedaż w restauracjach napojów alkoholowych nie jest zatem dostawą towarów.
Przedsiębiorca prawidłowo więc zastosował stawkę 8 proc. do usługi gastronomicznej w postaci dań obiadowych, a stawkę 23 proc. do usługi gastronomicznej w postaci serwowania alkoholu (wina).
W analizowanej sprawie podstawa opodatkowania usługi gastronomicznej według stawki 8 proc. wynosi 300 zł. Podatek należny od tej usługi wynosi zatem 24 zł (300 zł x 8 proc.). Z kolei podstawa opodatkowania usługi gastronomicznej według stawki 23 proc. wynosi 200 zł, a podatek należny od niej 46 zł (200 zł x 23 proc.).
Zgodnie z art. 19a ust. 1 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. Usługa została wykonana 14 czerwca 2021 r., a więc tego dnia powstał obowiązek podatkowy z jej tytułu.
W analizowanej sprawie wykonanie usługi gastronomicznej zastało udokumentowane paragonem fiskalnym, a następnie fakturą. Należy tutaj wskazać, że firma X jest podatnikiem VAT, jednak paragon fiskalny zawierał jej NIP, dlatego wystawieniu faktury do tego paragonu nie sprzeciwia się art. 106b ust. 5 ustawy o VAT. Ponadto wartość paragonu przekracza 450 zł, czyli nie jest on fakturą uproszczoną i przedsiębiorca mógł do niego wystawić zwykłą fakturę. Dodać należy, że w świetle art. 106h ust. 1 ustawy o VAT przedsiębiorca postąpił właściwie, dołączając do egzemplarza faktury pozostającego u niego oryginał paragonu fiskalnego dokumentującego tę usługę gastronomiczną. Zgodnie z art. 106i ust. 1 ustawy o VAT miał on czas na wystawienie faktury do 15 lipca 2021 r., więc robiąc to 14 czerwca 2021 r. (tj. w dacie wykonania usługi), zachował się prawidłowo.
Zgodnie z par. 10 ust. 1 pkt 8 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT podstawę opodatkowania usługi gastronomicznej według stawki 8 proc. i 23 proc. oraz podatek należny należy ująć w ewidencji sprzedaży na podstawie zbiorczego dokumentu z kasy fiskalnej. Raport fiskalny, w którym uwzględniony zostanie paragon fiskalny, powinien zostać ujęty w ewidencji sprzedaży z oznaczeniem „RO” zgodnie z par. 10 ust. 5 pkt 1 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT.
Ujmując dobowy raport fiskalny w ewidencji sprzedaży za czerwiec 2021 r., przedsiębiorca powinien uwzględnić dane wynikające z paragonu fiskalnego odpowiednio w ewidencji:
  • w polu K_19 kwotę 200 zł (tj. podstawę opodatkowania usługi gastronomicznej według stawki 23 proc.), a w polu K_20 kwotę 46 zł (tj. podatek należny od usługi gastronomicznej według stawki 23 proc.) i odpowiednio w deklaracji w polu P_19 kwotę 200 zł, a w polu P_20 kwotę 46 zł;
  • w polu K_17 kwotę 300 zł (tj. podstawę opodatkowania usługi gastronomicznej według stawki 8 proc.), a w polu K_18 kwotę 24 zł (tj. podatek należny od usługi gastronomicznej według stawki 8 proc.) i odpowiednio w deklaracji w polu P_17 kwotę 300 zł, a w polu P_18 kwotę 24 zł.
Oczywiście należy pamiętać, że we wskazanych polach należy faktycznie wskazać odpowiednio wartości sprzedaży według tych stawek za cały dzień (14 czerwca 2021 r.), ujęte w dobowym raporcie z kasy fiskalnej.
Z kolei wystawioną do paragonu fakturę dla firmy X należy ująć w ewidencji sprzedaży w dacie jej wystawienia. Stosownie do art. 109 ust. 3d ustawy o VAT faktury wystawione do paragonów fiskalnych ujmuje się bowiem w ewidencji sprzedaży JPK_VAT w okresie rozliczeniowym, w którym zostały wystawione. Faktury te nie zwiększają wartości sprzedaży oraz podatku należnego za okres, w którym zostały ujęte w tej ewidencji. Faktura ta powinna być ujęta w ewidencja sprzedaży JPK_V7M z oznaczeniem „FP” zgodnie z par. 10 ust. 5 pkt 3 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT.
Uwaga! W deklaracji oraz w sumach kontrolnych ewidencji w zakresie podatku należnego nie uwzględnia się wysokości podstawy opodatkowania i podatku należnego z tytułu dostawy towarów oraz świadczenia usług udokumentowanych fakturami oznaczonymi „FP”.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że usługa gastronomiczna obejmowała sprzedaż alkoholu (wino). Z kolei zgodnie z par. 10 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia w sprawie JPK_VAT ewidencja sprzedaży JPK_VAT zawiera oznaczenie GTU_01 dotyczące dostawy napojów alkoholowych – alkoholu etylowego, piwa, wina, napojów fermentowanych i wyrobów pośrednich, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym. Jednak zgodnie z wyjaśnieniami Ministerstwa Finansów, jeżeli alkohol jest wydawany w ramach usługi, to oznaczenie nie ma zastosowania (zob.: https://www.podatki.gov.pl/jednolity-plik-kontrolny/jpk-vat-z-deklaracja/faq-jpk-vat-z-deklaracja/#wypelnianie-jpk-vat).
Należy zaznaczyć, że kody GTU dotyczą tylko faktur sprzedaży ujmowanych w ewidencji JPK_VAT. Faktura dokumentująca sprzedaż usługi gastronomicznej z alkoholem dla firmy X powinna być zaś ujęta w ewidencja sprzedaży JPK_V7M bez kodu GTU_01. Także inne kody GTU nie znajdą zastosowania do tej faktury.
W danym stanie faktycznym brak jest podstaw do ujęcia z oznaczeniem procedury (np. „TP”, „MMP”) zarówno w przypadku dobowego raportu z kasy fiskalnej (obejmującego przedmiotowy paragon fiskalny), jak i faktury wystawionej dla firmy X.

PIT

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o PIT za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT (tj. pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych VAT za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny VAT. Przychodem przedsiębiorcy będzie zatem uzyskana kwota netto z tytułu wykonania usługi gastronomicznej, tj. 500 zł.
Zgodnie z art. 14 ust. 1c ustawy o PIT za datę powstania przychodu z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
  • wystawienia faktury, albo
  • uregulowania należności.
W analizowanej sprawie przychód z tytułu wykonania usługi gastronomicznej powstał w dniu wykonania usługi, tj. 14 czerwca 2021 r.
Przedsiębiorca rozlicza się na zasadach podatku liniowego, a zatem należny PIT od tej usługi wyniesie 95 zł (500 zł x 19 proc.).
Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynikają koszty uzyskania przychodów związane z wykonaniem tej usługi gastronomicznej, a zatem na potrzeby schematu rozliczenia zakładam, że podstawę obliczenia podatku (dochód) stanowi przychód uzyskany ze sprzedaży tej usługi.
Zgodnie z par. 11 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe, którymi są faktury, faktury VAT-RR, rachunki oraz dokumenty celne wystawione zgodnie z odrębnymi przepisami.
Podatnicy, którzy prowadzą ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących, dokonują zapisów w księdze na podstawie danych wynikających z raportów fiskalnych dobowych (z zastrzeżeniem par. 19 ust. 2 rozporządzenia w sprawie PKPiR, który dotyczy ujmowania miesięcznych raportów z kasy fiskalnej), skorygowanych o kwoty mające wpływ na wysokość przychodu (par. 19 ust. 1 rozporządzenia w sprawie PKPiR). W tym przypadku podatnicy nie wpisują do księgi kwot wynikających z faktur dokumentujących dokonanie sprzedaży uprzednio zaewidencjonowanej przy zastosowaniu kas rejestrujących, natomiast są zobowiązani do połączenia w sposób trwały zwróconych oryginałów paragonów fiskalnych z kopiami wystawionych faktur (par. 19 ust. 3 rozporządzenia w sprawie PKPiR).
Przedsiębiorca dokonuje zapisów w PKPiR na podstawie dobowych raportów z kasy fiskalnej. Oznacza to, że w kolumnach 7 i 9 powinien ująć dobowy raport z kasy fiskalnej, obejmujący sprzedaż usługi gastronomicznej. W schemacie rozliczenia zostanie uwzględniona jedynie sprzedaż udokumentowana paragonem fiskalnym na rzecz firmy X w wysokości 500 zł, ale przedsiębiorca musi pamiętać, aby w PKPiR wykazać całą wartość przychodu wynikającego z dobowego raportu z kasy fiskalnej za 14 czerwca 2021 r.
Zatem przedsiębiorca powinien w kolumnach 7 i 9 PKPiR wykazać przychód w wysokości 500 zł na podstawie dobowego raportu z kasy fiskalnej z 14 czerwca 2021 r. Z kolei wystawionej dla firmy X faktury do tego paragonu w ogóle nie należy ujmować w PKPiR.
Schemat rozliczenia sprzedaży usługi gastronomicznej z alkoholem*
1. JAKI PODATEK
VAT: Podstawa opodatkowania wg stawki 8 proc.: 300 zł
Podatek należny wg stawki 8 proc.: 24 zł (300 zł x 8 proc.)
Podstawa opodatkowania wg stawki 23 proc.: 200 zł
Podatek należny wg stawki 23 proc.: 46 zł (200 zł x 23 proc.)
Podatek naliczony: nie wystąpi (brak informacji w przedstawionym stanie faktycznym)
PIT: Przychody: 500 zł
Koszty uzyskania przychodów: nie wystąpią (brak informacji w stanie faktycznym)
Zaliczka na PIT: 95 zł (500 zł x 19 proc.)
2. W JAKIEJ DEKLARACJI WYKAZAĆ PODATEK
VAT: W JPK_V7M w polach K_17 i P_17 wykazujemy podstawę opodatkowania wg stawki 8 proc., tj. 300 zł, a w polach K_18 i P_18 podatek należny wg stawki 8 proc., tj. 24 zł, natomiast w polach K_19 i P_19 wykazujemy podstawę opodatkowania wg stawki 23 proc., tj. 200 zł, a w polach K_20 i P_20 podatek należny wg stawki 23 proc., tj. 46 zł.
PIT: Przedsiębiorca nie ma obowiązku składania deklaracji zaliczkowej, ale powinien uwzględnić łączne przychody ze sprzedaży tej usługi gastronomicznej w kwocie 500 zł przy obliczeniu zaliczki na PIT za czerwiec 2021 r., a po zakończeniu roku podatkowego uwzględnić je w PIT-36L.
3. TERMIN ZŁOŻENIA DEKLARACJI
JPK_V7M: 26 lipca 2021 r. (25 lipca to niedziela)
PIT-36L: 2 maja 2022 r. (30 kwietnia 2022 r. to sobota)
* W schemacie rozliczenia pominięte zostały inne zdarzenia/czynności.
Podstawa prawna
art. 19a ust. 1, art. 41 ust. 2, 12f, art. 106b ust. 5, art. 106h ust. 1, art. 106i ust. 1, art. 109 ust. 3d, art. 146aa ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 685; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 802)
par. 10 rozporządzenia ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2326)
art. 10 ust. 1 pkt 3, art. 14 ust. 1 i 1c ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 868)
par. 11 ust. 3 pkt 1, par. 19 ust. 1–3 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544)