Ci, którzy usługowo prowadzą tylko księgi przychodów i rozchodów, nie mają już obowiązków wobec generalnego inspektora informacji finansowej
To groźne i sprzeczne z unijnym prawem – twierdzą eksperci.
Zmiana jest skutkiem deregulacji zawodów. Od niedzieli prowadzenie księgi przychodów i rozchodów bądź wypełnianie na zlecenie deklaracji podatkowych nie wymaga już żadnych uprawnień, ani ubezpieczenia OC. Nie wiąże się też z żadnymi obowiązkami wobec generalnego inspektora informacji podatkowej (GIIF).
Nadal informacje o podejrzanych transakcjach muszą przekazywać GIIF doradcy podatkowi oraz podmioty usługowo prowadzące księgi rachunkowe. Potwierdziła to w odpowiedzi na pytanie DGP Agnieszka Królikowska, wiceminister finansów, generalny inspektor informacji finansowej.
Niebezpieczna luka
Deregulacja spowodowała powstanie luki w prawie – uważa dr Agnieszka Zasikowska, członek zarządu Mazowieckiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych. Równocześnie nie została bowiem zmieniona ustawa z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 455).
W maju tego roku, w piśmie skierowanym do Adama Szejnfelda, przewodniczącego sejmowej komisji nadzwyczajnej do spraw związanych z ograniczeniem biurokracji, doradcy podatkowi napisali, czym taka luka w prawie grozi. Ich zdaniem Polska stanie się przez to atrakcyjnym krajem dla międzynarodowej przestępczości w zakresie prania pieniędzy.
– To właśnie rejestry i deklaracje VAT są częstym narzędziem wykorzystywanym w procederze wyłudzenia zwrotu podatku – podkreśla Agnieszka Zasikowska.
Wbrew dyrektywie
Według ekspertki obecny stan prawny narusza unijne przepisy. Art. 2a pkt 3 dyrektywy 91/308/EWG wymaga bowiem od państw członkowskich, w tym Polski, by obowiązki w zakresie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy były w nich wykonywane między innymi przez zewnętrznych księgowych oraz doradców podatkowych.
– Ze względu na cel dyrektywy pojęcia zewnętrznego księgowego oraz doradcy podatkowego powinny być traktowane szeroko i obejmować wszystkie osoby świadczące usługi z zakresu księgowości oraz doradztwa podatkowego – podkreśla Agnieszka Zasikowska. W jej przekonaniu dotyczy to także osób, które na mocy deregulacji zostały dopuszczone do wykonywania usług bez obowiązku posiadania jakichkolwiek formalnych kwalifikacji.
Z kolei Hanna Szarpak, zastępca przewodniczącego Mazowieckiego Oddziału Krajowej Izby Doradców Podatkowych, uważa, że obecny stan prawny oznacza także dyskryminację. Podkreśla, że obowiązki osób pracujących w takim samym stanie faktycznym powinny być takie same.
Obowiązki wobec GIIF
Nie zmieniły się natomiast obowiązki przedsiębiorców prowadzących usługowo księgi rachunkowe oraz doradców podatkowych. Muszą oni przekazywać GIIF informacje o wszelkich podejrzanych transakcjach, czyli takich, których okoliczności wskazują, że mogą mieć one związek z praniem pieniędzy lub finansowaniem terroryzmu.
Ponadto przepisy nakazują m.in. przeszkolić pracowników w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy. Musi to być potwierdzone dokumentami. Za brak szkoleń grozi kara nawet do 100 tys. zł.
Poza tym w biurze rachunkowym, w którym są prowadzone pełne księgi, musi być wyznaczona osoba odpowiedzialna za wykonywanie obowiązków w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy.
Trzeba też wprowadzić wewnętrzną procedurę objaśniającą zasady stosowania środków bezpieczeństwa finansowego. Chodzi o to, że każda instytucja obowiązana powinna zwracać uwagę na klientów i analizować ich działania, aby określić poziom ryzyka prania przez nich pieniędzy. Za niewypełnienie tych obowiązków generalny inspektor może nałożyć karę nawet w wysokości 75 tys. zł.
Przepisy przewidują także karę pozbawienia wolności, szczególnie wobec tych, którzy działają umyślnie.
Przykładowo, jeżeli w firmie nie ma procedury wewnętrznej, nie została wyznaczona osoba odpowiedzialna albo informacje nie są przekazywane do GIIF, wówczas grożą nawet trzy lata więzienia.
Przepisy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy się nie zmieniły
Stosownie do przepisów ustawy z 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 455) instytucjami obowiązanymi są zarówno podmioty prowadzące działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (kryterium przedmiotowe), a także doradcy podatkowi wykonujący zawód (kryterium podmiotowe).
Zgodnie z przepisami ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz.U. z 2013 r. poz. 330) usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych jest działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, polegającą na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 tejże ustawy.
Zmiana wprowadzona ustawą o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych (Dz.U. z 2014 r. poz. 768), w tym liberalizacja wymogów względem doradców podatkowych oraz podmiotów prowadzących działalność w zakresie usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych pozostanie bez wpływu na obowiązki wynikające z ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu, o ile będzie mieściła się w kategorii czynności, do których zastosowanie znajdują przepisy ustawy o rachunkowości.
