Jerzy Nowak jest przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) i podatnikiem VAT czynnym. Od wielu lat prowadzi zakład ślusarski w Bydgoszczy, ale zawiesił działalność gospodarczą na pięć miesięcy – począwszy od 1 lutego 2021 r. Na stanie środków trwałych ma m.in. maszyny do obróbki metali. Przedsiębiorca 22 marca 2021 r. sprzedał niepowiązanej firmie X frezarkę uniwersalną za 12 300 zł, w tym VAT: 2300 zł. Na udokumentowanie tej dostawy tego samego dnia wystawił (wyłącznie) fakturę z siedmiodniowym terminem płatności na rachunek firmowy na kwotę 12 300 zł brutto, w tym netto 10 000 zł netto i VAT 2300 zł. 22 marca 2021 r. nabywca odebrał maszynę z zakładu Jerzego Nowaka w Bydgoszczy własnym środkiem transportu. Sprzedana frezarka była całkowicie zamortyzowana, a przy jej nabyciu przedsiębiorcy przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Jerzy Nowak jest opodatkowany podatkiem liniowym i prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów metodą kasową, a VAT i zaliczki na PIT rozlicza na zasadach ogólnych za okresy miesięczne. Czy przedsiębiorca mógł sprzedać ten środek trwały w okresie zawieszenia dzielności gospodarczej. Jak tę sprzedaż powinien rozliczyć na gruncie VAT i PIT?

ZAWIESZENIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ
Przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej może zawiesić wykonywanie działalności gospodarczej na czas nieokreślony albo określony, nie krótszy jednak niż 30 dni (art. 23 ust. 1 prawa przedsiębiorców).
W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca nie może wykonywać działalności gospodarczej i osiągać bieżących przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 25 ust. 1 prawa przedsiębiorców).
Stosownie do art. 25 ust. 2 prawa przedsiębiorców w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:
  • może wykonywać wszelkie czynności niezbędne do zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, w tym rozwiązywania zawartych wcześniej umów;
  • może przyjmować należności i jest obowiązany regulować zobowiązania powstałe przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
  • może zbywać własne środki trwałe i wyposażenie;
  • ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
  • wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa;
  • może osiągać przychody finansowe, także z działalności prowadzonej przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej;
  • może zostać poddany kontroli na zasadach przewidzianych dla przedsiębiorców wykonujących działalność gospodarczą;
  • może powołać albo odwołać zarządcę sukcesyjnego, o którym mowa w ustawie z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 170).
Przedsiębiorca w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej mógł zatem sprzedać własny środek trwały (frezarkę). ©℗

VAT

Opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju (zob. art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (zob. art. 7 ust. 1 ustawy o VAT). Z kolei przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (zob. art. 2 pkt 6 ustawy o VAT).
W przypadku towarów wysyłanych lub transportowanych przez dokonującego ich dostawy, ich nabywcę lub przez osobę trzecią miejscem dostawy towarów jest miejsce, w którym towary znajdują się w momencie rozpoczęcia wysyłki lub transportu do nabywcy (art. 22 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT). W analizowanej sprawie będzie to terytorium Polski. W opisywanym przypadku sprzedaż frezarki stanowi zatem odpłatną dostawę towarów na terytorium kraju.
Sprzedaż towarów na rzecz podatników obowiązkowo dokumentowana jest fakturą (zob. art. 106b ust. 1 ustawy o VAT). Transakcja ta została więc prawidłowo udokumentowana. Faktura została wystawiona 22 marca 2021 r., a zatem w terminie wynikającym z art. 106i ust. 1 w zw. z ust. 7 pkt 1 ustawy o VAT, tj. nie wcześniej niż 30. dnia przed dokonaniem dostawy i nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru.
Stosownie do art. 19a ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi. W analizowanej sprawie powstał więc 22 marca 2021 r., tj. w dniu wydania frezarki nabywcy.
Podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej (zob. art. 29a ust. 1 ustawy o VAT). Zgodnie z art. 29a ust. 6 ustawy o VAT podstawa opodatkowania obejmuje:
  • podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
  • koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
W analizowanej sprawie strony ustaliły cenę netto (bez VAT) na kwotę 10 000 zł. Zatem podstawa opodatkowania dostawy frezarki wyniesie 10 000 zł. Z przedstawionego stanu faktycznego nie wynika, aby w związku z dostawą sprzedawca (tj. Jerzy Nowak) pobierał dodatkowe opłaty, w szczególności transport frezarki zapewnia we własnym zakresie nabywca.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przedsiębiorcy przy nabyciu frezarki przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, a – jak rozumiem – maszyna ta służyła do działalności opodatkowanej VAT. Dostawa frezarki nie skorzysta zatem ze zwolnienia z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem zwolniona od VAT jest dostawa towarów wykorzystywanych wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku, jeżeli z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Dla dostawy frezarki właściwa jest podstawowa stawka VAT wynosząca aktualnie 23 proc. (zob. art. 41 ust. 1 w zw. z art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).
Podatek należny od tej dostawy wyniesie zatem 2300 zł (10 000 zł x 23 proc.).
Należy dodać, że stosownie do art. 96 ust. 9a pkt 1 ustawy o VAT wykreśleniu z urzędu z rejestru jako podatnik VAT podlega także podatnik, który zawiesił wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na okres co najmniej sześciu kolejnych miesięcy. W opisywanym przypadku przedsiębiorca zawiesił działalność gospodarczą na pięć miesięcy, począwszy od 1 lutego 2021 r. Zakładam zatem, że przedsiębiorca nie został wykreślony z rejestru podatników VAT czynnych.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Jerzy Nowak rozlicza się na zasadach ogólnych. Oznacza to, że jest zobowiązany składać w urzędzie skarbowym deklaracje podatkowe za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu, a także ewidencję – o której mowa w art. 109 ust. 3 ustawy o VAT – łącznie z deklaracją podatkową w terminie do złożenia tej deklaracji (zob. art. 99 ust. 1 i art. 109 ust. 3b ustawy o VAT). Ewidencje i deklarację ww. podatnicy składają obecnie w pliku JPK_V7M. Jednak w przypadku zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnicy nie mają obowiązku składania deklaracji podatkowej za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy (zob. art. 99 ust. 7a ustawy o VAT). Przy czym zgodnie z art. 99 ust. 7b ustawy o VAT zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych nie dotyczy m.in. okresów rozliczeniowych, za które podatnik jest zobowiązany do rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu oraz za które jest zobowiązany dokonać korekty podatku naliczonego.
Ministerstwo Finansów wyjaśniło, że „Jeżeli podatnik – z uwagi na zawieszoną działalność gospodarczą – nie prowadzi zapisów w ewidencji VAT, nie ma obowiązku przesyłania JPK_VAT z deklaracją za okresy zawieszenia. Jednak w niektórych sytuacjach (np. gdy dokonuje wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów) pomimo zawieszenia działalności, uzupełnia ewidencję VAT i wysyła JPK_VAT z deklaracją. W przypadku zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej nie trzeba składać deklaracji podatkowych za okresy rozliczeniowe, których to zawieszenie dotyczy (zgodnie z art. 99 ust. 7a ustawy o VAT). Jeżeli podatnik z powodu zawieszenia działalności gospodarczej nie prowadzi zapisów w ewidencji VAT, nie ma obowiązku przesyłania JPK_VAT z deklaracją za okresy zawieszenia.
Uwaga na wyjątki: zwolnienie z obowiązku składania deklaracji podatkowych nie dotyczy (art. 99 ust. 7b ustawy o VAT):
  • podatników, którzy dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów;
  • podatników, którzy importują usługi lub kupują towary – w zakresie których są podatnikami;
  • okresów rozliczeniowych, w których zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej nie dotyczyło pełnego okresu rozliczeniowego;
  • okresów rozliczeniowych, za które podatnik ma obowiązek rozliczenia podatku z tytułu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu i za które ma obowiązek skorygować podatek naliczony.
W takim przypadku, pomimo zawieszenia działalności gospodarczej, należy prawidłowo ująć w ewidencji VAT czynności lub zdarzenia, które wystąpiły – i złożyć JPK_VAT z deklaracją” (zob.: https://www.podatki.gov.pl/jednolity-plik-kontrolny/jpk-vat-z-deklaracja/faq-jpk-vat-z-deklaracja/#wypelnianie-jpk-vat).
Zatem generalnie za pełne miesiące okresu zawieszenia działalności gospodarczej przedsiębiorca nie składa pliku JPK_V7M (tak ewidencji, jak i deklaracji), natomiast za marzec 2021 r. z uwagi na sprzedaż środka trwałego musi złożyć JPK_V7M.
Podstawę opodatkowania z tytułu tej dostawy (10 000 zł) należy wykazać w polach K_19 oraz P_19 pliku JPK_V7M, a podatek należny (2300 zł) w polach K_20 i P_20. ©℗

PIT

Stosownie do art. 14 ust. 1 ustawy o PIT za przychód z działalności, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT (tj. pozarolniczej działalności gospodarczej), uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.
Przychodem z działalności gospodarczej są również przychody z odpłatnego zbycia składników majątku będących środkami trwałymi albo wartościami niematerialnymi i prawnymi, podlegającymi ujęciu w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – wykorzystywanych na potrzeby związane z działalnością gospodarczą lub przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej. Przy określaniu wysokości przychodów art. 14 ust. 1 i art. 19 ustawy o PIT stosuje się odpowiednio (zob. art. 14 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o PIT). Odpowiednie zastosowanie art. 14 ust. 1 i art. 19 ustawy o PIT oznacza zaś, że przychodem z odpłatnego zbycia środków trwałych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia (bez VAT).
W analizowanej sprawie przychodem (zaliczonym do źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza) ze sprzedaży środka trwałego (frezarki) jest ustalona przez strony transakcji kwota netto 10 000 zł. Rozumiem, że odpowiada ona wartości rynkowej tej frezarki.
W myśl art. 14 ust. 1c ustawy o PIT za datę powstania przychodu, o którym mowa w art. 14 ust. 1 ustawy o PIT, uważa się, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 1e, 1h–1j i 1n–1p ustawy o PIT, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:
  • wystawienia faktury, albo
  • uregulowania należności.
W analizowanej sprawie przychód z tytułu sprzedaży frezarki powstał 22 marca 2021 r., kiedy to nastąpiło wydanie tego towaru (tego dnia została także wystawiona faktura dokumentująca dostawę).
Przychody ze sprzedaży środków trwałych przedsiębiorca powinien zaewidencjonować na podstawie wystawionej faktury w kolumnie 8 podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Kolumna 8 jest przeznaczona do wpisywania pozostałych przychodów, np. przychodów z odpłatnego zbycia składników majątku, otrzymanych kar umownych, wynagrodzenia płatnika (zob. par. 11 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia PKPiR oraz objaśnienia do podatkowej księgi przychodów i rozchodów zamieszczone w załączniku nr 1 do rozporządzenia w sprawie prowadzenia PKPiR).
Podstawą opodatkowania jest dochód. U podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów – stosownie do art. 24 ust. 2 zdanie drugie ustawy o PIT – dochodem lub stratą z tytułu odpłatnego zbycia środków trwałych jest różnica między przychodem z odpłatnego zbycia a wartością początkową wykazaną w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych powiększona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, dokonanych od tych środków i wartości.
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że sprzedana frezarka była całkowicie zamortyzowana, a zatem dochodem ze sprzedaży tego środka trwałego jest uzyskany z tytułu jego sprzedaży przychód.
Przedsiębiorca rozlicza się na zasadach podatku liniowego, a zatem właściwa dla niego jest stawka PIT w wysokości 19 proc.
Zatem należna zaliczka na PIT za marzec 2021 r. od sprzedaży tego środka trwałego wyniesie 1900 zł (10 000 zł x 19 proc.).
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przedsiębiorca opłaca zaliczki na PIT za okresy miesięczne w terminie do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni (zob. art. 44 ust. 1 pkt 1, ust. 3 i 6 ustawy o PIT). Przy czym podatnik (osiągający dochody z działalności gospodarczej, o której mowa w art. 14 ustawy o PIT), który na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej zawiesił jej wykonywanie, jest zwolniony – w zakresie tej działalności – z obowiązków wynikających z art. 44 ust. 1 pkt 1, ust. 3, 3f, 3g, 6 i 6b ustawy o PIT (tj. m.in. wpłacania zaliczek miesięcznych na podatek) za okres objęty zawieszeniem (zob. art. 44 ust. 10 ustawy o PIT). Po okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej na podstawie przepisów dotyczących zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej podatnicy, o których mowa w art. 44 ust. 10 i 11 ustawy o PIT, wpłacają zaliczki według zasad, o których mowa w art. 44 ust. 3, 3f, 3g, 6 i 6b ustawy o PIT (art. 44 ust. 13 ustawy o PIT).
Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przedsiębiorca zawiesił działalność gospodarczą na pięć miesięcy – począwszy od 1 lutego 2021 r. Zakładając, iż przedsiębiorca odwiesi tę działalność z 1 lipca 2021 r., to przychody ze sprzedaży tego środka trwałego powinien uwzględnić przy obliczaniu zaliczki na PIT za lipiec 2021 r. (tj. pierwszej zaliczki po odwieszeniu działalności).©℗
Schemat rozliczenia sprzedaży środka trwałego w okresie zawieszenia działalności * ©℗
1. JAKI PODATEK:
PIT:
Przychody: 10 000 zł
Koszty uzyskania przychodów: nie wystąpią (środek trwały jest całkowicie zamortyzowany, a o innych kosztach związanych z tą transakcją brak jest informacji w przedstawionym stanie faktycznym)
Zaliczka na PIT: 1900 zł (10 000 zł x 19 proc.)
VAT:
Podstawa opodatkowania: 10 000 zł
Podatek należny: 2300 zł (10 000 zł x 23 proc.)
Podatek naliczony: nie wystąpi (brak informacji w przedstawionym stanie faktycznym)
2. W JAKIEJ DEKLARACJI WYKAZAĆ PODATEK
PIT:
Przedsiębiorca nie ma obowiązku składać deklaracji zaliczkowej, powinien jednak uwzględnić łączne przychody ze sprzedaży tego środka trwałego w kwocie 10 000 zł przy obliczeniu zaliczki na PIT za lipiec 2021 r. (tj. pierwszy miesiąc po odwieszeniu działalności), a po zakończeniu roku podatkowego uwzględnić je w PIT-36L.
VAT: W JPK_V7M w polach K_19 i P_19 wykazujemy podstawę opodatkowania według stawki 23 proc., tj. 10 000 zł, a w polach K_20 i P_20 podatek należny według stawki 23 proc., tj. 2300 zł.
3. TERMIN ZŁOŻENIA DEKLARACJI
PIT-36L: 2 maja 2022 r. (30 kwietnia 2022 r. to sobota)
JPK_V7M: 26 kwietnia 2021 r. (25 kwietnia to niedziela)
* w schemacie rozliczenia pominięte zostały inne zdarzenia/czynności
Podstawa prawna
art. 2 pkt 6, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 19a, art. 22 ust. 1 pkt 1, art. 29a ust. 1 i 6, art. 41 ust. 1, art. 43 ust. 1 pkt 2, art. 96 ust. 9a pkt 1, art. 99 ust. 1, 7a i 7b, art. 106b ust. 1, art. 106i ust. 1 i 7, art. 109 ust. 3 i 3b, art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2419)
art. 23 ust. 1, art. 25 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162)
rozporządzenie ministra finansów, inwestycji i rozwoju z 15 października 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu danych zawartych w deklaracjach podatkowych i w ewidencji w zakresie podatku od towarów i usług (Dz.U. poz. 1988; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2326)
art. 10 ust. 1 pkt 3, art. 14, art. 19, art. 22h ust. 1 pkt 1, art. 24 ust. 2, art. 30c, art. 44 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 255)
par. 11 ust. 3 pkt 1 i załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz.U. poz. 2544)