Sprawa dotyczyła kobiety, która odziedziczyła firmę po zmarłej matce i chciała ją kontynuować. Spór sprowadzał się do rozstrzygnięcia, czy kobieta musi sporządzić w takiej sytuacji remanent likwidacyjny i zapłacić VAT od przejętego majątku matki.

sygn. akt VIII SA/Wa 791/19 WSA W WARSZAWIE z 2 stycznia 2020 r. (prawomocny)

O CO TOCZYŁ SIĘ SPÓR

Kobiet złożyła bowiem w urzędzie skarbowym pismo informujące o kontynuowaniu działalności matki. Zgodnie z art. 14 ustawy z 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz.U. poz. 1629; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495; dalej: ustawa o zarządzie sukcesyjnym) była uprawniona do czynności zachowawczych, a więc niezbędnych do zachowania majątku lub prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku. Następnie stała się jego wyłącznym właścicielem. Minął też termin na powołanie zarządcy sukcesyjnego, a firma matki została wykreślona z CEIDG oraz ewidencji NIP. Córka przejęła firmę i prowadziła ją jako własne przedsiębiorstwo.
Spór dotyczył opodatkowania VAT towarów i środków trwałych, jakie pozostały w firmie po śmierci matki. Przy nabyciu tych towarów i środków trwałych matka odliczyła VAT.
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uważał, że z chwilą, kiedy powołanie zarządcy sukcesyjnego stało się niemożliwe (bo upłynął termin na jego ustanowienie), powstał obowiązek sporządzenia spisu z natury (remanentu likwidacyjnego) i obowiązek zapłaty VAT. Podatek od środków trwałych objętych spisem trzeba zapłacić, bo to tak jakby doszło do ich sprzedaży.
Podatkowy bilans 2020. Eksperci wyróżnili najlepsze i najgorsze zmiany

Zobacz również

ROZSTRZYGNIĘCIE

WSA w Warszawie w precedensowym wyroku uznał, że fiskus nie może żądać od spadkobierców sporządzenia remanentu i zapłaty podatku, jeśli kontynuują oni działalność gospodarczą po zmarłym przedsiębiorcy.
Sąd wyjaśnił, że sporny art. 14 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT nie ma zastosowania w sytuacji, gdy właściciel przedsiębiorstwa w spadku kontynuuje prowadzenie tego przedsiębiorstwa w ramach własnej działalności gospodarczej. Sąd wskazał też, że na skarżącą jako jedynego spadkobiercę przeszły z chwilą śmierci matki prawa i obowiązki majątkowe. Nabyła więc spadek z chwilą jego otwarcia. Stała się więc właścicielem przedsiębiorstwa w spadku i wykonywała czynności zachowawcze, o których mowa w art. 13 ustawy o zarządzie sukcesyjnym. Kontynuowała prowadzenie odziedziczonego przedsiębiorstwa w ramach własnej działalności gospodarczej, a w praktyce włączyła je do swojej działalności. Zdaniem sądu nie ma więc podstaw do stwierdzenia, że doszło do zatrzymania majątku stanowiącego odziedziczone przedsiębiorstwo dla celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą. A tylko w takim przypadku skarżąca występowałaby w roli konsumenta, co oznaczałoby, że składniki majątku mogłyby zostać opodatkowane VAT. Celem systemu VAT jest bowiem opodatkowanie konsumpcji. W przypadku skarżącej nie doszło do konsumpcji ani do przeniesienia składników majątku do jej majątku prywatnego.

PODSUMOWANIE

Stanowisko fiskusa oznaczało, że przepisy, które miały pomóc przejąć majątek po zmarłym przedsiębiorcy, stałyby się mało atrakcyjne ze względu na VAT. Wyrok WSA jest więc ważny dla spadkobierców przedsiębiorców, którzy chcą kontynuować ich działalność.
Stanowisko WSA potwierdził minister finansów w interpretacji ogólnej (z 4 czerwca 2020 r., nr PT3.8101.1.2020).