Zasady wspólnotowego systemu VAT nakazują, że podatek ten powinien obciążać konsumpcję w państwie konsumenta. Stąd wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów nie jest obciążona podatkiem od towarów i usług, natomiast jest on nałożony na wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów. Zatem w przypadku jednokrotnego przemieszczenia towaru między państwami członkowskimi wystąpi tylko jedna wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów i jedno wewnątrzwspólnotowe nabycie niezależnie od tego, ile razy podczas transportu towar był sprzedawany. Konkluzja taka wynika też w sposób jasny z orzeczenia Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w sprawie EMAG (C-245/04).
Pewnym problemem może być natomiast określenie, która z łańcucha następujących po sobie dostaw uznana powinna być za dostawę wewnątrzwspólnotową. Kwestia ta jest bardzo dobrze uregulowana w polskich przepisach o VAT. Artykuł 22 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.) przewiduje, że w sytuacji gdy mamy do czynienia z kilkoma dostawami towarów, którym towarzyszy transport towaru bezpośrednio pomiędzy pierwszym a ostatnim podmiotem w łańcuchu dostaw, to transport przyporządkowany jest tylko jednej dostawie. Jeżeli transport dokonywany jest przez nabywcę towaru, który jednocześnie w tym łańcuchu dostaw jest również dostawcą na rzecz następnego podmiotu, to transport przyporządkowany jest tej dostawie, w której podmiot ten nabył towar. Alternatywnie, jeśli podmiot ten może udowodnić, że transport należy przyporządkować do dostawy dokonanej przez niego na rzecz następnego w łańcuchu podmiotu, wewnątrzwspólnotowa dostawa i nabycie nastąpi między tymi podmiotami. Natomiast dostawy poprzedzające lub następujące po dostawie, której przyporządkowano transport (czyli uznanej za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów), opodatkowane są odpowiednio w państwie rozpoczęcia lub zakończenia transportu.
Inną wątpliwością jest stosowanie reguł dotyczących miejsca opodatkowania usług. Jak wskazał ETS we wspomnianym wyroku, należy uznać, że tylko jedna z dostaw może być opodatkowana w państwie rozpoczęcia transportu. Natomiast dostawa bezpośrednio ją poprzedzająca lub następująca po niej opodatkowana byłaby w państwie, w którym towar znajduje się w momencie dostawy.
Wreszcie w tego typu transakcjach pojawia się kwestia ewentualnego obowiązku rejestracji dla celów VAT przez zagranicznego dostawcę (jeśli dostawa tego podmiotu zgodnie z powyższymi zasadami opodatkowana być powinna w państwie nabywcy). Konieczność rejestracji może nie wystąpić w przypadku zastosowania procedury trójstronnej, jednak ma ona istotne ograniczenia (np. w łańcuchu dostaw w ramach jednego transportu nie może występować więcej niż trzy podmioty, które muszą być zarejestrowane dla celów VAT w trzech różnych państwach Unii Europejskiej). Dodatkowo w Polsce obowiązek rejestracji zagranicznego dostawcy nie powstanie, o ile nabywcą byłby podmiot posiadający siedzibę na terenie kraju, który rozliczyłby podatek (aczkolwiek uproszczenie to nie jest stosowane we wszystkich państwach Wspólnoty).
Not. EM
ikona lupy />
Jerzy Martini,doradca podatkowy Baker & McKenzie / DGP