Do końca 2006 roku krajowe spółki otrzymujące dywidendę z innych polskich spółek efektywnie mogły nie ponosić kosztu podatku od dywidend. Podatek potrącony u źródła mogły bowiem odliczyć od podatku należnego od dochodu opodatkowanego na zasadach ogólnych. W jaki sposób zmieniła się ich sytuacja po nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?

JANUSZ MARCINIUKdoradca podatkowy Marciniuk i Wspólnicy Zarówno poprzednie przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej ustawy o CIT), jak i obowiązujące od 1 stycznia 2007 r. w art. 22 ustanawiają zasadę opodatkowania dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę w Polsce zryczałtowanym podatkiem wynoszącym 19 proc. przychodu, potrącanym przez płatnika z wypłacanej kwoty. Do 31 grudnia 2006 r. obowiązywał art. 23 ustawy o CIT, zgodnie z którym kwotę podatku uiszczonego od otrzymanych dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę w Polsce odliczało się od kwoty podatku obliczonego od dochodu opodatkowanego na zasadach ogólnych. W przypadku natomiast braku możliwości odliczenia (w związku z nieosiągnięciem dochodu albo z poniesieniem straty) kwotę potrąconego przez płatnika podatku od dywidend odliczało się w następnych latach podatkowych bez ograniczeń czasowych, kwotowych czy jakichkolwiek innych. W rezultacie – wcześniej czy później, jedynie pod warunkiem osiągnięcia dochodu – polski podatnik CIT, który uiścił podatek od dywidendy wypłaconej mu przez inną polską spółkę, odzyskiwał go w formie pomniejszenia o jego kwotę podatku od dochodu z działalności. Od 1 stycznia 2007 r. art. 23 ustawy o CIT został uchylony. Nie oznacza to jednak, że polskie spółki generalnie będą ponosiły koszt podatku od dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. Ustawodawca bowiem przewidział w tym zakresie zwolnienie od podatku, analogiczne do przysługującego również w latach ubiegłych niektórym zagranicznym spółkom osiągającym przychody z tytułu udziału w zyskach polskich osób prawnych. Mianowicie na podstawie art. 22 ust. 4 ustawy o CIT zwalnia się od podatku dochodowego dochody (przychody) z dywidend oraz inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych mających siedzibę w Polsce, uzyskiwane zarówno przez polską spółkę, jak i spółkę zagraniczną podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w innym państwie UE lub Europejskim Obszarze Gospodarczym. Pod warunkiem jednak, że spółka uzyskująca dywidendę posiada przez minimum dwa lata (również planowane, upływające po dacie wypłaty dywidendy) w spółce wypłacającej dywidendę udział nie mniejszy niż 15 proc. w latach 2007 – 2008 i nie mniejszy niż 10 proc. począwszy od 2009 roku, a odbiorcą dywidend jest ona sama albo jej zagraniczny zakład. Jak z tego wynika, faktyczna zapłata podatku od dywidend w związku z wprowadzonymi do ustawy o CIT zmianami nie staje się może zasadą, ale z pewnością jest nie do uniknięcia przez spółki posiadające niewielkie udziały lub małe pakiety akcji w innych polskich spółkach albo posiadające nawet duże udziały czy pakiety akcji, ale nieplanujące długotrwałego (dłuższego niż dwuletnie) ich przetrzymywania. Dzięki przepisom przejściowym opisany skutek będzie miał miejsce dopiero począwszy od 2008 roku. Podatek od dywidendy pobrany przez płatnika przed 1 stycznia 2007 r. może być rozliczony przez podatników na dotychczasowych zasadach w kolejnych latach. Podobnie, w przypadku gdy w odniesieniu do dywidendy wypłaconej polskiej spółce w 2007 roku nie jest możliwe zastosowanie omówionego zwolnienia (ze względu na niewystarczający udział w kapitale spółki wypłacającej lub za krótki okres posiadania lub planowanego posiadania tego udziału), podatnik może odliczyć pobrany przez płatnika podatek od dywidend od dochodu na zasadach obowiązujących do końca 2006 roku.