Jeśli festyn gminny organizuje jednostka samorządu terytorialnego w ramach swoich zadań publicznych, to nie działa jako podatnik VAT - mówi Joanna Wrembel.
Joanna Wrembel, starszy komisarz skarbowy w Urzędzie Skarbowym Poznań-Jeżyce. / Media / mat prasowe
Organizacja imprez plenerowych, takich jak dożynki, może być dla samorządów problematyczna. Podczas takich obchodów sprzedawane są różnego rodzaju produkty wytwarzane przez osoby działające na rzecz sołectw, rad przedszkoli, rad szkół, kół gospodyń wiejskich i innych podmiotów działających na rzecz integracji społecznej. Istnieją wątpliwości chociażby co do konieczności opodatkowania tej sprzedaży.
W wielu przypadkach można korzystać ze zwolnienia z podatku. Jest tak przykładowo, gdy dochody z takiej sprzedaży uzyskują osoby prawne, np. stowarzyszenia czy fundacje, których celem statutowym jest m.in. działalność kulturalna, w zakresie dobroczynności, kultury fizycznej i sportu, ochrony środowiska czy też wspierania inicjatyw społecznych na rzecz budowy dróg i sieci telekomunikacyjnej na wsi oraz zaopatrzenia wsi w wodę. Oczywiście dotyczy to tej części dochodów, która przeznaczona jest na wspomniane cele. Wynika to z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397 z późn. zm.).
A co z kołami gospodyń wiejskich?
W tym przypadku zastosowanie będzie miał inny przepis – art. 17 ust. 1 pkt 39 ustawy CIT. Zwalnia on z podatku m.in. dochody społeczno-zawodowych organizacji rolników, w części przeznaczonej na cele statutowe. A na podstawie art. 3 ustawy z 8 października 1982 r. o społeczno-zawodowych organizacjach rolników (Dz.U. nr 32, poz. 217 z późn. zm.) taką organizacją jest również koło gospodyń wiejskich.
Przypuśćmy, że warunki co do przeznaczenia dochodów zostaną spełnione. Czy sprzedaż wszystkich wyrobów na imprezach plenerowych korzysta ze zwolnienia podatkowego?
Nie. Wyłączony z tej preferencji jest handel (ale również wytwarzanie) wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego. Dotyczy to także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5 proc. oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z ich udziałem.
Czy działalność społeczna podejmowana przez sołectwa również korzysta ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób prawnych?
Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Z przepisu art. 5 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2013 poz. 594 ze zm.), wynika, że gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Nie mają one prawa do tworzenia własnych budżetów. Działając w ramach gminy, nie są również podatnikiem podatku dochodowego. Natomiast zgodnie z art. 6 ust 1 pkt 6 ustawy o CIT gminy są zwolnione z niego w zakresie dochodów określonych w przepisach ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego.
Kwestia podatku dochodowego to jedna sprawa. Druga to VAT i obowiązek ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej. Znane są przypadki, że inspektorzy kontroli skarbowej na imprezach plenerowych wymierzali mandaty za brak kasy fiskalnej. Kto jest zobowiązany do stosowania takiego urządzenia?
Jeżeli na imprezie plenerowej, okolicznościowej swoje towary sprzedaje osoba, która jest przedsiębiorcą, i dokonuje tego w ramach prowadzonej przez siebie działalności, to może być zobowiązana do posiadania kasy rejestrującej. Jeśli bowiem bierze udział w takiej imprezie jako wystawiający swoje stanowisko, to nadal wykonuje te czynności w ramach prowadzonej działalności gospodarczej i podlega ogólnym regułom opodatkowania. Jeśli jako przedsiębiorca jest zobowiązany do prowadzenia ewidencji sprzedaży przy użyciu kasy rejestrującej, to na festynie też musi ją posiadać i ewidencjonować obrót. Pamiętać należy jednak, że w każdym przypadku, gdy sprzedaż dotyczy wyrobów tytoniowych, napojów alkoholowych w rozumieniu przepisu par. 4 ust. 1 pkt 1 lit n rozporządzenia ministra finansów z 29 listopada 2012 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 1382), niezależnie od osoby dokonującej sprzedaży i wysokości obrotu istnieje bezwzględny obowiązek rejestrowania go przy użyciu kasy.
A gdy sprzedającymi są wspomniane osoby działające w kołach gospodyń wiejskich lub sołectwach?
Gdy sprzedaż produktów (poza alkoholowymi i tytoniowymi) wytworzonych we własnym zakresie przez osoby działające na rzecz tych podmiotów jest incydentalna czy okolicznościowa, sytuacja jest inna. Jeśli bowiem jest to działalność społeczna, niezarobkowa, nastawiona na integrację społeczną, a wspomniane osoby nie zamierzają uczynić z niej źródła stałego dochodu, czynności takie nie będą traktowane jako prowadzenie działalności gospodarczej.
A co w sytuacji, jeśli festyn rodzinny lub np. dożynki organizuje jednostka samorządu terytorialnego?
Jeśli impreza jest organizowana w ramach zadań publicznych jednostki samorządu terytorialnego, do których została ona powołana, to nie działa ona w charakterze podatnika VAT, tylko organu administracji publicznej. Wówczas nie uzyskuje przychodu z działalności gospodarczej, który podlegałby opodatkowaniu według ogólnych zasad.
Na festynach urządzane są często loterie fantowe. Czy w ogóle jest to dozwolone?
Tak. Ustawa z 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (Dz.U. nr 201, poz. 1540 z późn. zm.) określa zasady urządzania gier losowych, do których zalicza się loterie fantowe i grę bingo fantowe. Ustawodawca przewidział dla nich szczególne uproszczenia, jeżeli wartość puli wygranych nie przekracza kwoty bazowej (o której mowa w art. 70 ustawy). W 2013 r. wynosi ona 3665,68 zł.
W takiej sytuacji wspomniane loterie i gry mogą być urządzane po dokonaniu zgłoszenia przez organizatora nie później niż 30 dni przed dniem jej rozpoczęcia (art. 7 ust. 1a ustawy). Przedstawia się je naczelnikowi urzędu celnego.