VAT 2014: Przepisy uzyskają nowe brzmienie, ale treść pozostaje podobna

Nowelizacja ustawy o VAT ma na celu nie tyle zmianę zasad ustalania podstawy opodatkowania, ile ich modyfikację, by pełniej odzwierciedlały regulacje unijne. Dlatego od 1 stycznia 2014 r. wiele zostanie po staremu.

Od 1 stycznia 2014 r. uchylone zostaną przepisy art. 29, 30 i 31 ustawy o VAT, a w ich miejsce dodane zostaną przepisy art. 29a oraz 30a–30c ustawy o VAT. Może to sugerować, że dokonywane z Nowym Rokiem zmiany w przepisach określających zasady ustalania podstawy opodatkowania VAT są równie daleko idące jak w przypadku przepisów określających zasady ustalania obowiązku podatkowego.

Tak jednak nie jest. Co prawda brzmienie nowych przepisów (zwłaszcza art. 29a ustawy o VAT) będzie się w dużej mierze różnić od brzmienia przepisów obecnych, lecz ich treść różnić się od aktualnych przepisów zbytnio nie będzie. Nowelizacja przepisów w zakresie podstawy opodatkowania VAT ma bowiem na celu nie tyle zmianę zasad w celu ustalania podstawy opodatkowania, ile modyfikację tych zasad celem pełniejszego odzwierciedlenia przepisów unijnych oraz uzyskania ich większej przejrzystości i czytelności.

Likwidacja pojęcia obrotu

1 stycznia 2014 r. zlikwidowane zostanie w ustawie o VAT pojęcie obrotu. Jest to zmiana zasadna, gdyż obecnie jest to pojęcie zbędne. Definiowanie podstawy opodatkowania jako obrotu tylko po to, aby następnie zdefiniować pojęcie obrotu (tak ma się rzecz obecnie – zob. art. 29 ust. 1 ustawy o VAT) stanowi niepotrzebną komplikację.

VAT 2014: zobacz, co się zmieni w przepisach

A zatem od 1 stycznia 2014 r. podstawą opodatkowania VAT będzie po prostu wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika (zob. art. 29a ust. 1 ustawy o VAT).

Kwoty z tytułu sprzedaży od osoby trzeciej

Zwrócić należy uwagę, że elementem podstawy opodatkowania nadal będą, m.in., kwoty otrzymywane z tytułu sprzedaży od osoby trzeciej. Przepis ten ma zastosowanie, m.in. w przypadku płatności dokonywanych przez zleceniodawców konkursów promocyjnych czy programów lojalnościowych za dostawy towarów dokonywane dla klientów uczestniczących w tych konkursach czy programach (zob. przykładowo wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 7 października 2010 r. w połączonych sprawach C-53/09 oraz C-55/09). [przykład 1]

Od 1 stycznia 2014 r. podstawą opodatkowania VAT będzie wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika

Kwota podatku należnego

W porównaniu z treścią obecnych przepisów brak jest wyłączenia z podstawy opodatkowania kwoty należnego podatku. Nie oznacza to, że kwota ta stanowić będzie element podstawy opodatkowania. Jak bowiem stanowić będzie art. 29a ust. 6 pkt 1 ustawy o VAT, podstawa opodatkowania obejmuje podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku. Na podstawie tego przepisu kwota podatku należnego będzie wyłączona z podstawy opodatkowania.

Styczeń 2014 przyniesie rewolucyjne zmiany w podatku VAT

Zaliczki, zadatki, przedpłaty oraz raty

Od 1 stycznia 2014 r. nie będzie obowiązywał przepis podobny do obecnie obowiązującego art. 29 ust. 2 ustawy o VAT (przepis ten stanowi, że w przypadku gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku; dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze). Nie jest to przeoczenie ustawodawcy, gdyż przepis ten od Nowego Roku byłby zbędny. Skoro bowiem z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT wynikać będzie, że podstawę opodatkowania stanowią m.in., kwoty, jakie dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał, w skład tej podstawy wchodzą również zaliczki, zadatki, przedpłaty oraz raty (i wszystkie inne należności otrzymane przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi).

Wykonywanie czynności nieodpłatnych

W 2014 roku obowiązywać będą w zasadzie takie same przepisy określające zasady ustalania podstawy opodatkowania czynności nieodpłatnych jak obecnie. Jedyną różnicą będzie umożliwienie ustalania podstawy opodatkowania nieodpłatnych dostaw towarów nie tylko w oparciu o cenę nabycia tych towarów, lecz także o cenę towarów podobnych (zmiana ta dostosuje brzmienie polskich przepisów do treści art. 74 dyrektywy 2006/112). A zatem od 1 stycznia 2014 r. podstawą opodatkowania:

1) podlegających opodatkowaniu nieodpłatnych dostaw towarów będzie cena nabycia towarów lub towarów podobnych, a gdy nie ma ceny nabycia – koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów (zob. art. 29a ust. 2 ustawy o VAT), [przykład 2]

Rok 2014: prawie wszystkich czekają podwyżki podatków

2) podlegających opodatkowaniu nieodpłatnie świadczonych usług będzie koszt świadczenia tych usług poniesiony przez podatnika (zob. art. 29a ust. 5 ustawy o VAT).

Szczególne przepisy

Odpowiednie stosowanie art. 29a ust. 2 ustawy o VAT przewidywać będzie art. 29a ust. 3 ustawy o VAT, tj. przepis określający zasady ustalania podstawy wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, o których mowa w art. 13 ust. 3 ustawy o VAT (wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, do których dochodzi na skutek wewnątrzwspólnotowych przemieszczeń towarów). A zatem również w takich przypadkach podstawę opodatkowania VAT ustalać będzie można nie tylko w oparciu o określoną w momencie przemieszczenia cenę nabycia przekazywanych towarów, ale również w oparciu o określoną w momencie przemieszczenia cenę nabycia towarów podobnych (a jeżeli nie ma ceny nabycia – w oparciu o określony w momencie koszt wytworzenia).

Z kolei w przypadku wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje w oparciu o art. 20a ust. 1 ustawy o VAT (wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów dokonywanych do magazynów konsygnacyjnych), podstawę opodatkowania ustalać się będzie zgodnie z art. 29a ust. 1, 6, 7, 10 i 11 (zob. art. 29a ust. 4 ustawy o VAT), a więc na zasadach ogólnych.

Podstawa opodatkowania

Nowością będzie art. 29a ust. 6 ustawy o VAT, który określać będzie katalog elementów wchodzących w skład podstawy opodatkowania (elementy te odpowiadać będą elementom wymienionym w art. 78 dyrektywy 2006/112).

Podstawa opodatkowania obejmować będzie podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku. Jak z tego wynika, kwota podatku należnego będzie wyłączona z podstawy opodatkowania

Dodanie tego katalogu nie oznacza, że obecnie elementy te nie wchodzą w skład podstawy opodatkowania. Wszystkie elementy wymienione w art. 29a ust. 6 ustawy o VAT wchodzą w skład podstawy opodatkowania również obecnie, tyle że nie wynika to z przepisów wprost (z wyjątkiem podstawy opodatkowania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów – zob. art. 31 ust. 2 ustawy o VAT). [przykład 3]

Katalog wyłączeń

W art. 29a ust. 7 ustawy o VAT zawarty będzie katalog kwot, których podstawa opodatkowania nie obejmuje. [ramka]

Nowością będzie ostatni ze wskazanych przepisów, tj. przepis mówiący, że podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku. Przepis ten będzie jednak nowością tylko teoretycznie, gdyż obecnie dopuszcza się stosowanie unijnego pierwowzoru tego przepisu, tj. art. 79 lit. c dyrektywy 2006/112, np. przy obciążaniu nabywców towarów kosztami wysyłki na podstawie udzielonego przez nich pełnomocnictwa do zawarcia w ich imieniu i na ich rzecz umów z Pocztą Polską, firmą kurierską lub innym podmiotem. Dopuszczalność takiego postępowania potwierdzają organy podatkowe, np. dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z 24 stycznia 2013 r. (nr LPP2/443-1098/12-2/MN), w której czytamy, że „jeżeli – jak wskazano we wniosku – na podstawie udzielonego przez kupującego pełnomocnictwa, Wnioskodawca, działając w jego imieniu i na jego rachunek, zleci wykonanie usługi pocztowej operatorowi pocztowemu na rachunek kupującego i Wnioskodawca zawrze umowę o świadczenie usług z pocztą i opłaci należność względem poczty, to otrzymana przez Wnioskodawcę kwota na poczet zawarcia przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz kupującego umowy o świadczenie usług pocztowych nie będzie stanowiła u Wnioskodawcy podstawy opodatkowania, gdyż nie będzie stanowiła dla niego obrotu, o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług”. [przykład 4]

Zwrócić należy uwagę, że art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT będzie miał zastosowanie do kwot ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku. Powoduje to, że podatnicy zamierzający korzystać z tego przepisu powinni w prowadzonej dla celów ewidencji VAT wyodrębnić miejsce, w którym przejściowo księgują kwoty wyłączone z podstawy opodatkowania VAT na podstawie art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT (podobnie jest już obecnie, gdyż również art. 79 lit. c dyrektywy 2006/112 stanowi o kwotach zaksięgowanych przez podatnika na koncie przejściowym).

Dostawy budynków lub budowli oraz ich części

Pozostawiony zostanie przepis, że w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu (od 1 stycznia 2014 r. stanowić tak będzie art. 29a ust. 8 ustawy o VAT). Nadal również przepisu tego nie będzie się stosować do czynności oddania w użytkowanie wieczyste gruntu, dokonywanej z równoczesną dostawą budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli (zob. art. 29a ust. 9 ustawy o VAT).

Obniżka podstawy opodatkowania

W art. 29a ust. 10 ustawy o VAT określone zostaną kwoty, które obniżają podstawę opodatkowania.

Istotną w porównaniu do obecnie obowiązującego stanu zmianą jest uregulowanie wprost, że zwrot nabywcy całości lub części zapłaty otrzymanej przed dokonaniem sprzedaży (np. zwrot zaliczki czy przedpłaty), jeżeli do niej nie doszło, jest podstawą do zmniejszenia podstawy opodatkowania. Obecnie, co może dziwić, nie wynika to wprost z przepisów (chociaż oczywiście przyjmuje się, że kwoty zwróconych zaliczek, przedpłat, zadatków czy rat zmniejszają obrót, o ile wcześniej obrót ten powiększyły).

Wartość opakowań zwrotnych

W art. 29a ust. 11 i 12 ustawy o VAT uregulowane zostaną zasady włączania do podstawy opodatkowania wartości opakowań zwrotnych. I tak art. 29a ust. 11 ustawy o VAT stanowić będzie, że do podstawy opodatkowania nie wlicza się wartości opakowania, jeżeli podatnik dokonał dostawy towaru w opakowaniu zwrotnym, pobierając kaucję za to opakowanie lub określając taką kaucję w umowie dotyczącej dostawy towaru. Z kolei art. 29a ust. 12 ustawy o VAT stanowić będzie, że w przypadku niezwrócenia przez nabywcę opakowania, podstawę opodatkowania podwyższa się o wartość tego opakowania:

1) w dniu następującym po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowania - jeżeli tego opakowania nie zwrócono w terminie określonym w umowie;

2) 60. dnia od dnia wydania opakowania – jeżeli w umowie nie określono terminu zwrotu tego opakowania.

Również te przepisy nie będą nowością. Podobne zasady rozliczania opakowań zwrotnych wynikają obecnie z przepisów par. 16 rozporządzenia o fakturach. [przykład 5]

Potwierdzenie odbioru faktury korygującej

Przepisami art. 29a ust. 13–16 ustawy o VAT określone zostaną przypadki, gdy obniżenie podstawy opodatkowania wymaga otrzymania potwierdzenia odbioru faktury korygującej oraz zasady obniżania podstawy opodatkowania w takich przypadkach. W porównaniu do obecnie obowiązujących przepisów (art. 29 ust. 4a–4c ustawy o VAT) wskazać należy dwie zmiany.

Pierwsza polega na rezygnacji z przepisu wyłączającego obowiązek posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej w przypadkach, gdy w wystawionej fakturze, do której odnosi się korekta, nie wykazano kwoty podatku (obecnie art. 29 ust. 4b pkt 4 ustawy o VAT). Nie oznacza to jednak, że w przypadkach takich konieczne będzie posiadanie potwierdzeń odbioru faktur korygujących, gdyż art. 29a ust. 13 ustawy o VAT (przepis określający ten obowiązek) dotyczyć będzie wyłącznie faktur z wykazanym podatkiem. A zatem nadal w przypadkach, o których obecnie mowa w art. 29 ust. 4b pkt 4 ustawy o VAT, uzyskiwanie potwierdzeń odbioru faktur korygujących nie będzie konieczne. [przykład 6]

Drugą zmianą będzie określenie wprost, że wymogu potwierdzenia odbioru faktury korygującej nie stosuje się, gdy podatnik nie uzyskał potwierdzenia, mimo udokumentowanej próby doręczenia faktury korygującej i z posiadanej dokumentacji wynika, że nabywca towaru lub usługobiorca wie, że transakcja została zrealizowana zgodnie z warunkami określonymi w fakturze korygującej (zob. art. 29a ust. 15 pkt 4 ustawy o VAT). W przypadkach takich podstawę opodatkowania podatnik obniżać będzie nie wcześniej niż w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy, w którym zostały łącznie spełnione wskazane przesłanki (zob. art. 29a ust. 16 ustawy o VAT).

Zmiana ta dostosuje przepisy do treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 26 stycznia 2012 r. w sprawie C-588/10. W wyroku tym trybunał wskazał, między innymi, że „jeżeli uzyskanie przez podatnika, będącego dostawcą towarów lub usług, tego rodzaju potwierdzenia jest w rozsądnym terminie niemożliwe lub nadmiernie utrudnione, to nie można mu odmówić wykazania przed organami podatkowymi danego państwa członkowskiego przy użyciu innych środków, po pierwsze, że dochował on należytej staranności w okolicznościach danej sprawy celem upewnienia się, że nabywca towarów lub usług jest w posiadaniu korekty faktury i że zapoznał się z nią oraz, po drugie, że dana transakcja została w rzeczywistości zrealizowana na warunkach określonych w owej korekcie faktury”. Jak przy tym wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 3 lutego 2012 r. (sygn. akt I FSK 589/11), „w tym celu mogą posłużyć kopie korekty faktury i pisma z przypomnieniem skierowane do nabywcy towarów lub usług celem wysłania potwierdzenia odbioru, dowody zapłaty lub przedłożenie dokumentów księgowych umożliwiających określenie kwoty rzeczywiście zapłaconej na rzecz podatnika z tytułu danej transakcji przez nabywcę towarów lub usług”.

Wartość rynkowa

Obowiązujące od 1 stycznia 2014 r. regulacje nie będą zawierać przepisów odwołujących się do ustalania podstawy opodatkowania na podstawie wartości rynkowej (obecnie przepisy takie określone są w art. 29 ust. 3 i 9 ustawy o VAT). Teoretycznie oznacza to, że od 1 stycznia 2014 r. w przypadkach takich zastosowanie będzie znajdować zasada ogólna, tj. podstawa opodatkowania określona będzie w oparciu o wszystko, co stanowi zapłatę. W praktyce mimo braku wskazanych przepisów w przypadku zapłaty niepieniężnej konieczne będzie ustalanie przez podatników wartości otrzymywanych świadczeń w oparciu o ich wartość rynkową.

Kiedy podatnikiem jest nabywca

Obowiązujący od 1 stycznia 2014 r. art. 29a ustawy o VAT nie będzie również zawierał przepisów określających szczególny sposób ustalania podstawy opodatkowania przy świadczeniu usług, dla których podatnikiem jest nabywca (w szczególności przy imporcie usług), oraz przy dostawach towarów, dla których podatnikiem jest nabywca. Podstawę opodatkowania w takich przypadkach będzie się ustalać na zasadach ogólnych, z zastrzeżeniem art. 30c ustawy o VAT.

Przepisy art. 30c ustawy o VAT stanowić będą odpowiedniki obecnie obowiązujących art. 29 ust. 17 i 18 ustawy w części wyłączającej z podstawy opodatkowania kwoty, które usługobiorca lub nabywca towarów jest obowiązany zapłacić. Przepisy art. 30c ustawy o VAT nie będą natomiast zawierać przepisu, że podstawą opodatkowania przy imporcie usług oraz dostawach towarów, dla których podatnikiem jest nabywca, jest kwota, którą usługobiorca lub nabywca towarów jest obowiązany zapłacić. Byłoby to zbędne, gdyż od 1 stycznia 2014 r. wynikać to będzie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, który to przepis będzie miał również zastosowanie do świadczenia usług oraz dostaw towarów, dla których podatnikiem jest nabywca.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów

Od 1 stycznia 2014 r. zasady ustalania podstawy opodatkowania wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów określać będą przepisy art. 30a ustawy o VAT (a nie art. 31 ustawy o VAT, jak ma się rzecz obecnie). Zasady te się nie zmienią, mimo że art. 30a ustawy o VAT zawierać będzie znacznie mniej przepisów niż obecnie obowiązujący art. 31 ustawy o VAT. Spowodowane jest to tym, że część przepisów zawartych obecnie w art. 31 ustawy o VAT zawierać będzie od Nowego Roku art. 29a ustawy o VAT. W tej sytuacji wystarczające będzie określenie w art. 30a ustawy o VAT, że niektóre przepisy art. 29a ustawy o VAT mają odpowiednie zastosowanie do ustalenia podstawy opodatkowania w przypadku wewnątrzwspólnotowego (zob. art. 30a ust. 1 i 2 ustawy o VAT).

Import towarów

Od Nowego Roku zasady ustalania podstawy opodatkowania przy imporcie towarów określać będą przepisy art. 30b ustawy o VAT. Przepisy te w zasadzie będą stanowić powtórzenie obecnie obowiązujących art. 29 ust. 13–16 ustawy o VAT. Jedyną merytoryczną różnicą będzie doprecyzowanie pojęcia pierwszego miejsca przeznaczenia, przez które uważa się miejsce wymienione w liście przewozowym lub jakimkolwiek innym dokumencie przewozowym, na podstawie którego towary są importowane (zob. art. 29 ust. 15 ustawy o VAT). Analogiczną definicję zawierać będzie od 1 stycznia 2014 r. art. 30b ust. 5 ustawy o VAT, jednak dodatkowo precyzować on będzie, że w razie braku stosownej informacji za pierwsze miejsce przeznaczenia uważane będzie miejsce pierwszego przeładunku na terytorium kraju (stanowić to będzie powtórzenie art. 86 ust. 2 dyrektywy 2006/112).

Elementy składowe
Od 1 stycznia 2014 r. podstawa opodatkowania obejmować będzie:
1) podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku;
2) koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

Wyłączenia
Od 1 stycznia 2014 r. z podstawy opodatkowania wyłączone będą kwoty:
1) stanowiące obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty,
2) udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży,
3) otrzymane od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.

Katalog obniżeń
Kwotami obniżającymi podstawę opodatkowania będą od 1 stycznia 2014 r.:
1) kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
2) wartość zwróconych towarów i opakowań (z zastrzeżeniem art. 29a ust. 11 i 12, które poniżej zostaną omówione),
3) zwrócona nabywcy całość lub część zapłaty otrzymana przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
4) wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, które powiększyły podstawę opodatkowania.

PRZYKŁAD 1
Zlecenie organizacji konkursu
Firma X zleciła firmie Y przeprowadzenie konkursu promocyjnego. Firma Y obciąża firmę X kosztami nagród, które są przekazywane zwycięzcom konkursu promocyjnego. W takiej sytuacji z punktu widzenia VAT dochodzi do:
1) odpłatnego świadczenia usługi marketingowej przez firmę Y firmie X – podstawą opodatkowania tej usługi jest i będzie od 1 stycznia 2014 r. zapłata za świadczoną usługę przeprowadzenia konkursu promocyjnego (bez uwzględniania kosztów nagród),
2) odpłatnych dostaw towarów przez firmę Y dla zwycięzców konkursu promocyjnego – podstawą opodatkowania tej usługi będzie zapłata za nie otrzymywana od firmy X (jako od osoby trzeciej).

PRZYKŁAD 2
Cena towarów podobnych

Załóżmy, że 10 lutego 2014 r. podatnik nabędzie towar za 300 zł netto. 20 lutego 2014 r. nieodpłatnie przekaże go kontrahentowi, co stanowić będzie podlegającą opodatkowaniu nieodpłatną dostawę towarów. Załóżmy również, że w np. 15 lutego 2014 r. sprzedawca, od którego podatnik kupił przekazany towar, obniży cenę sprzedaży tego towaru z 300 zł do 250 zł netto. W tej sytuacji podatnik będzie mógł jako podstawę opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów przyjąć nie kwotę 300 zł (określoną w momencie dostawy cenę nabycia tego towaru), lecz kwotę 250 zł (określoną w momencie dostawy cenę nabycia towarów podobnych).

PRZYKŁAD 3
Koszty dodatkowe

Podatnik prowadzi księgarnię internetową. Klientów obciąża kosztami wysyłki książek. Koszty te nie są odrębnie opodatkowane (np. stawką 23-proc. jako odsprzedaż usług kurierskich), lecz stanowią element podstawy opodatkowania opodatkowanych stawką 5-proc. dostaw książek. Obecnie nie wynika to z przepisów, od 1 stycznia 2014 r. zaś wynikać to będzie wprost z art. 29a ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT, że podstawa opodatkowania obejmuje koszty dodatkowe pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.

PRZYKŁAD 4
Zapłata za wysyłkę

Podatnik prowadzący sklep internetowy sprzedał telewizor za 3075 zł brutto (2500 zł netto + 575 zł VAT). Regulamin sklepu prowadzonego przez podatnika (musi go zaakceptować każdy kupujący w tym sklepie) przewiduje, że nabywca udziela sprzedawcy pełnomocnictwa do wysyłki na rzecz i w imieniu nabywcy towaru pocztą lub firmą kurierską. Z tytułu dostawy, o której mowa, koszt wysyłki firmą kurierską wyniesie 27 zł brutto. Mimo to podstawa opodatkowania dostawy telewizora nie zmieni się (pozostanie nią kwota 2500 zł), gdyż w związku z obciążeniem klienta tą kwotą nie zwiększy się podstawa opodatkowania tej dostawy. Obecnie nie wynika to wprost z przepisów, co zmieni się od 1 stycznia 2014 r. (w związku z dodaniem art. 29a ust. 7 pkt 3 ustawy o VAT).

PRZYKŁAD 5
Zatrzymanie kaucji

Załóżmy, że 17 lutego 2014 r. spółka wyda towar na paletach i z tytułu wydania palet pobierze kaucję. Załóżmy również, że umowa z kontrahentem przewidywać będzie, że jeżeli palety nie zostaną zwrócone do 31 marca, spółka jest uprawniona do zatrzymania kaucji. Kontrahent nie zwróci palet w tym terminie. W tej sytuacji spółka jest obowiązana powiększyć podstawę opodatkowania dostaw towarów o kwotę pobranej kaucji. Powinna to uczynić 1 kwietnia 2014 r., tj. w dniu następującym po dniu, w którym umowa przewidywała zwrot opakowania (zgodnie z art. 29a ust. 12 pkt 1 ustawy o VAT).

PRZYKŁAD 6
Faktura bez wykazanego podatku

Załóżmy, że w lutym 2014 r. podatnik prowadzący firmę szkoleniową wykona dla kontrahenta X zwolnione od podatku szkolenie i wystawi mu z tego tytułu fakturę ze zwolnieniem od podatku. Załóżmy następnie, że w marcu 2014 r. podatnik ten przyzna kontrahentowi X rabat do przeprowadzonego szkolenia, co udokumentuje fakturą korygującą. Rozliczenie faktury korygującej przez podatnika nie będzie wymagało uzyskania potwierdzenia odbioru faktury korygującej (podobnie jak ma się rzecz obecnie), a więc fakturę tę podatnik będzie mógł uwzględnić w deklaracji VAT-7 za luty 2014 r. (albo – jeżeli składa deklaracje kwartalne – w deklaracji VAT-7K/VAT-7D za I kwartał 2014 r.).

Podstawa prawna

Art. 29a oraz art. 30a–30c ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. Art. 74, 78, art. 79 lit. c oraz art. 86 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. z późn. zm.).

Tomasz Krywan, doradca podatkowy