Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Oszustwa podatkowe i unikanie opodatkowania powodują każdego roku w UE straty rzędu biliona euro – wyliczył Algirdas Šemeta, unijny komisarz odpowiedzialny za podatki. W celu zaostrzenia walki z nadużyciami Komisja Europejska stworzyła pod koniec ubiegłego roku plan działania (European Commission Action Plan to strengthen fight against tax fraud and tax evasion).
Zalecenia dla państw członkowskich
Bruksela zaproponowała, aby państwa członkowskie zaostrzyły swoje przepisy dotyczące rajów podatkowych oraz przeciwdziałały agresywnemu planowaniu podatkowemu.
– Takie planowanie oznacza użycie międzynarodowych struktur z wykorzystaniem krajów o niskich podatkach lub układanie swoich interesów w taki sposób, by dana transakcja nie została opodatkowana w ogóle – wyjaśnia Agnieszka Tałasiewicz, partner w Ernst & Young.
Aby zwiększyć kontrolę nad działaniami podatników, komisja zachęca też państwa członkowskie do przyjmowania ogólnej zasady zapobiegania nadużyciom. – Chodzi tu o nic innego, jak o wprowadzanie generalnej klauzuli obejścia prawa, inaczej klauzuli antyabuzywnej – stwierdza Agnieszka Tałasiewicz.
Michał Nielepkowicz, menedżer w Ernst & Young, wyjaśnia, że pozwala ona urzędnikom skarbowym na kwestionowanie korzyści podatkowych wynikających ze zrealizowanych transakcji, którym w ich ocenie brakuje odpowiedniego uzasadnienia biznesowego.
– Sformułowanie takiej klauzuli w regulacjach prawnych oznacza w praktyce nałożenie sankcyjnego podatku neutralizującego korzyści wynikające z tworzenia sztucznych struktur w celu uniknięcia opodatkowania – dodaje Agnieszka Tałasiewicz.
Klauzula antyabuzywna potrzebna
W Polsce, po stwierdzeniu niekonstytucyjności takiego przepisu (zawartego przed laty w Ordynacji podatkowej), klauzuli dotąd nie wprowadzono. Resort finansów pracuje jednak nad jej nową koncepcją. – Zatem polskie Ministerstwo Finansów już realizuje postulaty Komisji Europejskiej – zwraca uwagę Agnieszka Tałasiewicz.
Projektu przepisów jeszcze nie ma, więc trudno analizować, czy klauzula obejścia prawa w Polsce się sprawdzi.
W ocenie Michała Nielepkowicza jest to jednak właściwy kierunek walki z oszustwami podatkowymi. Jego zdaniem resort finansów powinien zagwarantować, aby klauzula obejścia prawa nie była stosowana tam, gdzie nie powinna. – Podatnik powinien mieć bowiem swobodę w planowaniu transakcji, a jednocześnie musi mieć świadomość, że za wybór drogi na skróty – np. tylko po to, aby nie zapłacić podatku – może zostać nałożona na niego sankcja – podkreśla Michał Nielepkowicz.
Kodeks podatników i czarne listy
Państwa członkowskie muszą oczywiście zaostrzyć krajowe środki służące zwalczaniu oszustw podatkowych. Jednak wyłącznie jednostronne rozwiązania nie przyniosą pożądanych efektów. Dlatego wdrażane mają być też inne.
– Zdaniem komisji jednym ze środków, które mogą prowadzić do poprawy zgodności rozliczeń podatkowych z przepisami, jest wprowadzenie kodeksu podatnika – mówi Michał Goj, starszy menedżer w Ernst & Young.
Ekspert wyjaśnia, że w najbliższym czasie urzędnicy unijni mają zebrać informacje o najlepszych praktykach poszczególnych państw i w ten sposób stworzyć zbiór zasad, których przestrzeganie leżałoby w interesie podatników oraz administracji podatkowych.
– Stworzenie przyjaźniejszych relacji między organami podatkowymi a podatnikami powinno skutkować efektywniejszym poborem podatków, a przez budowanie zaufania i poprawę obsługi podatników – zwiększyć ich skłonność do przestrzegania prawa – tłumaczy Michał Goj.
Innym pomysłem jest wprowadzenie unijnego numeru identyfikacji podatkowej. Szczegóły są wciąż opracowywane. – Uruchomiona została już jednak strona internetowa, która pozwala sprawdzić spójność podanego przez podatnika numeru z obowiązującymi w poszczególnych państwach zasadami tworzenia numeru identyfikacji, w tym polskiego NIP – informuje Michał Goj.
Ponadto komisja proponuje współpracę przy zwalczania szkodliwej konkurencji podatkowej ze strony państw trzecich, m.in. przez skoordynowane tworzenie czarnych list rajów podatkowych.
– To, jaki kraj by się na niej znajdował, ma zależeć od opracowanych wspólnie przez państwa członkowskie kryteriów – podsumowuje Michał Goj.
Wprowadzenie generalnej klauzuli obejścia prawa jest właściwym sposobem walki z oszustwami podatkowymi
