Zdaniem rzecznika praw obywatelskich to, że uczestnik gry hazardowej zorganizowanej bez pozwolenia może być ukarany karą grzywny i administracyjną karą pieniężną, jest sprzeczne z konstytucją.
– RPO wystąpił do ministra finansów o zajęcie stanowiska w tej sprawie – poinformowała Katarzyna Łakoma, dyrektor zespołu prawa administracyjnego i gospodarczego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich.
Obecnie każdy, kto weźmie udział w grze hazardowej, czyli przykładowo loterii promocyjnej organizowanej przez firmę czy loterii fantowej, z której dochód jest przeznaczony na cele charytatywne, może być ukarany dwa razy, jeśli organizator zabawy nie dopełnił wszystkich formalności w urzędzie celnym.
Po pierwsze, zgodnie z art. 109 kodeksu karnego skarbowego (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.) uczestnik gry zorganizowanej bez zezwolenia lub koncesji może być ukarany karą grzywny. Grzywnę taką zasądza sąd karny. Z kolei zgodnie z art. 89 ust. 1 pkt 3 ustawy o grach hazardowych. (Dz.U. z 2009 r. nr 201, poz. 1540 z późn. zm.) celnicy mogą w drodze decyzji naczelnika urzędu celnego zobowiązać taką osobę do zwrotu wartości nagrody. Nie jest przy tym istotne, czy uczestnik nielegalnej gry wiedział o tym, że bierze udział w nielegalnej zabawie. Od decyzji naczelnika może złożyć odwołanie do dyrektora izby celnej.
W ocenie rzecznika praw obywatelskich taki stan prawny pozostaje w sprzeczności z zasadą państwa prawnego wyrażoną w art. 2 konstytucji.
– Do biura RPO wpływają skargi obywateli, którzy zostali ukarani w sytuacjach, w których trudno znaleźć uzasadnienie dla zastosowanych sankcji administracyjnych – dodaje Katarzyna Łakoma.
Przykładowo celnicy zobowiązują podatników do zwrotu drobnych wygranych uzyskanych w grach (promocjach) organizowanych okazyjnie w sklepach handlowych. Tego rodzaju przypadki, kiedy podatnik w żaden sposób nie zawinił, ale mimo to wszczynane jest wobec niego postępowanie wyjaśniające, a następnie nakładana jest kara pieniężna, sprowadzająca się w zasadzie do konfiskaty uzyskanej wygranej, postrzegane są jako niezasłużona represja, służąca w dodatku jedynie ochronie interesów Skarbu Państwa kosztem praw obywateli.