Możliwość skorzystania z benefitów konkretnej umowy o unikaniu międzynarodowego podwójnego opodatkowania zależy od określenia osoby uprawnionej do otrzymania danego rodzaju dochodu albo inaczej faktycznego właściciela tego dochodu. Kiedy podatnik skorzysta z takiego uprzywilejowania?
Angielskojęzyczna wersja modelowej konwencji OECD w sprawie podatków od dochodu i majątku, będąca podstawą konstrukcji ogromnej większości zawartych na świecie umów o unikaniu międzynarodowego podwójnego opodatkowania, posługuje się pojęciem beneficjent (ang. beneficial owner). Termin ten nie jest zdefiniowany w art. 3 modelowej konwencji OECD, a ponadto jest trudno przetłumaczalny na język polski. Najogólniej oznacza on faktycznego ekonomicznego beneficjenta danej kategorii dochodów.
Polskie prawo podatkowe również nie definiuje tego pojęcia, stąd przy jego praktycznym określeniu na potrzeby konkretnej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z innym państwem należy dokonać interpretacji w kontekście tej umowy.
Kwestia określenia faktycznego beneficjenta dochodu nabiera najważniejszego znaczenia w przypadku opodatkowania biernych kategorii dochodu, tj. dywidend, odsetek i należności licencyjnych, które zazwyczaj podlegają zryczałtowanemu opodatkowaniu podatkiem dochodowym pobieranym przez płatnika u źródła.
W sytuacji gdy tego typu dochody są wypłacane podmiotowi pośredniczącemu, np. bankowi pośrednikowi lub agentowi płatniczemu (ang. nominee) nie należy stosować umowy z państwem takiego pośrednika, gdyż nie jest on faktycznym beneficjentem danego dochodu, lecz powinno się zastosować umowę z państwem siedziby beneficjenta.
Istotne realne trudności kwalifikacyjne mogą się pojawić w przypadku odbiorców płatności – spółek osobowych, gdzie beneficjentami nie są te spółki, lecz ich wspólnicy, a niekiedy również inne spółki osobowe lub transparentne podatkowo fundusze inwestycyjne.