Pomimo ułatwień wprowadzonych dla rolników, którzy z własnych upraw produkują wino na sprzedaż, niewielu zdecydowało się na legalne podjęcie działalności.
Ustawa z 12 maja 2011 r. o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina (Dz.U. nr 120, poz. 690), wprowadziła uproszczenia dla rolników, którzy produkowaliby wino z własnych upraw. Jednak w 2011 roku tylko 26 podmiotów zarejestrowało się jako producenci wina. Szacuje się, że w Polsce jest ponad 350 winnic.
Iwona Ciechan z Agencji Rynku Rolnego tłumaczy, że rolnicy nie zdecydowali się na legalną produkcję wina, ponieważ zbiory zniszczyły majowe przymrozki. Sami rolnicy wskazują jednak, że przymrozki nie występowały w całym kraju, a rozwój przydomowych winnic blokują przepisy dotyczące podatku akcyzowego. Ministerstwo Finansów nie wprowadziło żadnych uproszczeń dla drobnych producentów win. Rolnikowi stawia się takie same wymagania jak koncernowi produkującemu milion butelek rocznie.
Rolnik, który z własnych upraw chce wyprodukować wino na sprzedaż, jest kontrolowany m.in przez Agencję Rynku Rolnego, Państwową Inspekcję Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz Państwową Inspekcję Jakości Handlowej Produktami Rolno-Spożywczymi.
– Jednak najwięcej formalności trzeba przeprowadzić w urzędzie celnym, ponieważ produkcja wina podlega szczególnemu nadzorowi podatkowemu – tłumaczy Roman Myśliwiec z Polskiego Instytutu Wina i Winorośli.
Oznacza to, że rolnik jest zobowiązany m.in. przesłać przynajmniej na jeden dzień przed rozpoczęciem procesów produkcyjnych pisemną informację, tak by urząd mógł zdecydować, czy w dokonywanych czynnościach będzie uczestniczył funkcjonariusz celny. Jednak w produkcji wina bardzo wiele zależy od pogody i nie zawsze da się wszystko zaplanować.
– Celnik będzie też obecny przy przelewaniu wina do butelek i nakładaniu znaków akcyzy – dodaje Wojciech Kotala, doradca podatkowy z DLA Piper Wiater.
Eksperci podkreślają, że drobni producenci wina nie są zagrożeniem dla budżetu, ponieważ to, ile rolnik wyprodukuje wina w ciągu roku, jest z góry wiadome. Wysokość produkcji jest uzależniona od powierzchni gruntów, które posiada. Sama akcyza od jednej wyprodukowanej butelki wina jest niska i wynosi 1 zł. Dodatkowo w porównaniu z wielkimi koncernami rolnik nie ma funduszy na zatrudnienie zawodowych pełnomocników, którzy załatwialiby formalności w urzędzie celnym.
Liczba zarejestrowanych winiarzy-rolników
2008/2009 rok – 35 osób (produkcja 540 hl)
2009/2010 rok – 21 osób (produkcja 411 hl)
2010/2011 rok – 20 osób (produkcja 437 hl)
2011/2012 rok – 26 osób (planowana produkcja 464 hl)