Decyzja o sprzedaży lub kupnie nieruchomości jest dla większości osób ważnym postanowieniem. Niezależnie od tego, którą stroną transakcji jesteśmy, warto pamiętać o pewnych konsekwencjach podatkowych. Jakich?
W przypadku sprzedawcy nieruchomości decydujące znaczenie (z punktu widzenia opodatkowania) będą mieć przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub też ustawy o podatku od towarów i usług (podatnikiem tych podatków jest sprzedający/dostawca towaru). Natomiast w przypadku kupującego ewentualne opodatkowanie wynika z przepisów ustawy o PCC, gdyż zgodnie z nią to nabywca jest podatnikiem tego podatku, zobowiązanym do jego zapłaty. Ponieważ stawka PCC od umów sprzedaży nieruchomości wynosi 2 proc. wartości rynkowej nieruchomości, jest to zazwyczaj dla nabywcy istotny ciężar finansowy. Warto zatem wiedzieć, że ustawa o PCC przewiduje dość szeroki katalog zwolnień lub wyłączeń z opodatkowania, które mogą mieć zastosowanie m.in. właśnie do umów sprzedaży nieruchomości.
W przypadku umów dotyczących nieruchomości zawieranych w formie aktu notarialnego nie trzeba składać deklaracji podatkowych, gdyż podatek pobiera notariusz i to on rozlicza się z fiskusem.
Większość przewidzianych w ustawie o PCC zwolnień i wyłączeń dotyczy raczej rzadko spotykanych w praktyce, dość specyficznych transakcji. Jednak warto pamiętać, by przed zawarciem umowy sprzedaży i zapłatą podatku upewnić się, czy umowa na pewno jest opodatkowana PCC i nie korzysta ze zwolnienia (w szczególności warto upewnić się, czy sprzedający nie jest podatnikiem VAT).
Wreszcie warto zauważyć, że transakcja zbycia nieruchomości może nie powodować opodatkowania PCC na podstawie innych niż opisane wyłączenia lub zwolnienia, jeśli zbycie nieruchomości nastąpi w innej formie prawnej niż sprzedaż. Możliwość taka wynika z tego, że ustawa o PCC przewiduje wiele zwolnień/wyłączeń z opodatkowania, mających zastosowanie np. do umów spółek i ich zmian, przez które rozumie się m.in. podwyższenie kapitału zakładowego (w przypadku spółek kapitałowych), które z kolei może nastąpić w drodze wniesienia wkładu niepieniężnego (aportu). Warto w tym kontekście wskazać na regulację zawartą w art. 2 pkt 6 lit. c) ustawy o PCC, zgodnie z którą nie podlegają PCC umowy spółki i ich zmiany, związane z wniesieniem do spółki kapitałowej, w zamian za jej udziały lub akcje, przedsiębiorstwa spółki kapitałowej lub jego zorganizowanej części. Jeśli więc np. dana nieruchomość wchodzi w skład przedsiębiorstwa (lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa) spółki z o.o. (lub spółki akcyjnej) i przedsiębiorstwo to (lub jego część) jest przedmiotem wkładu niepieniężnego do innej spółki z o.o. (lub spółki akcyjnej), to czynność taka – której skutkiem jest m.in. przeniesienia prawa własności nieruchomości – nie będzie podlegać opodatkowaniu PCC.