Nabywca prawa wieczystego użytkowania nieruchomości może nie odpowiadać za zaległości podatkowe zbywającego, który jest przedsiębiorcą, jeśli uzyska stosowne zaświadczenie z urzędu skarbowego.
Podatnik nabył prawo wieczystego użytkowania nieruchomości. W liście do „DGP” pyta, czy może ponieść odpowiedzialność za zaległości podatkowe osoby, od której nabył to prawo.

Zakres odpowiedzialności

Zdaniem adwokata Andrzeja Ossowskiego prowadzącego Kancelarię Adwokacką A. Ossowski przepisy prawa podatkowego wyraźnie przewidują, że w niektórych sytuacjach nabywca prawa użytkowania wieczystego może ponosić odpowiedzialność za zaległości podatkowego poprzedniego właściciela.
Po pierwsze, taka sytuacja może wystąpić wówczas, gdy na wieczystym użytkowaniu została stanowiona hipoteka przymusowa zabezpieczająca zapłatę należności podatkowych.
– W takiej sytuacji nabywca użytkowania wieczystego jest odpowiedzialny (rzeczowo) za zapłatę należności podatkowych, i to niezależnie od charakteru tych należności, np. za nieuregulowany podatek dochodowy lub VAT – wyjaśnia adwokat Andrzej Ossowski.
Po drugie, może też zaistnieć sytuacja, w której użytkowanie wieczyste zostanie uznane za część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 112 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
– W takiej sytuacji nabywca takiego prawa odpowiadać będzie również za zaległości poprzedniego właściciela – dodaje ekspert.
Jednocześnie w opinii Macieja Jodkowskiego, radcy prawnego z PricewaterhouseCoopers Legal, nabycie wieczystego użytkowania od osoby fizycznej, która nie prowadzi działalności gospodarczej, nie niesie ze sobą dla nabywcy ryzyka odpowiedzialności za zaległości podatkowe zbywcy.
Podkreślić trzeba, że zgodnie z art. 8 ustawy nowelizującej Ordynację podatkową (Dz.U. z 2008 r., nr 209, poz. 1318) do odpowiedzialności podatkowej osób trzecich za zaległości podatkowe podatników powstałe przed 1 stycznia 2009 r. stosuje się art. 112 par. 1 Ordynacji w brzmieniu sprzed 1 stycznia 2009 r.
W opinii Macieja Jodkowskiego brzmienie tego przepisu sprzed 1 stycznia 2009 r. prowadzi do wniosku, że odpowiedzialność nabywcy za zaległości podatkowe zbywcy obejmowała również sytuacje, gdy nabywca nabywał poszczególne składniki majątku zbywcy, związane z jego działalnością gospodarczą (niestanowiące przedsiębiorstwa ani jego zorganizowanej części), np. prawo użytkowania wieczystego lub własności nieruchomości.

Ryzyko podatkowe

W przypadku zatem nabycia użytkowania wieczystego od 1 stycznia 2009 r. istnieje ryzyko, że organ podatkowy wyda decyzję orzekającą o odpowiedzialności nabywcy za zaległości podatkowe zbywcy powstałe przed tą datą.
– Ponieważ przedawnienie prawa do wydania takiej decyzji następuje w okresie 5 lat od końca roku kalendarzowego, w którym powstała zaległość podatkowa zbywcy, należy przed nabyciem użytkowania wieczystego wystąpić do właściwego dla zbywcy organu podatkowego o wydanie zaświadczenia o zaległościach podatkowych w trybie art. 306g Ordynacji podatkowej – mówi Maciej Jodkowski.
Uzyskanie takiego zaświadczenia pozwoli na ograniczenie lub całkowite wyłączenie odpowiedzialności nabywcy za zaległości podatkowe zbywcy.
Trzeba pamiętać, że nabywca nie odpowiada za zaległości podatkowe, które nie zostały wykazane w zaświadczeniu.
Odpowiada jednak za zaległości powstałe po dniu wydania zaświadczenia, a przed dniem nabycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, jeżeli od dnia wydania zaświadczenia do dnia zbycia upłynęło więcej niż 30 dni.
Wydanie zaświadczenia
Organy podatkowe wydają zaświadczenie o wysokości zaległości podatkowych zbywającego:
● na wniosek zbywającego,
● na wniosek nabywcy, za zgodą zbywającego.