HANNA KOZŁOWSKA - Rezydenci dokonujący obrotu dewizowego oraz przedsiębiorcy wykonujący działalność kantorową muszą przekazywać NBP dane w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej.
Czy dane, które przedsiębiorcy muszą przekazać do NBP, mogą być wysłane drogą elektroniczną?
Zgodnie z ostatnią nowelizacją prawa dewizowego dane dla NBP, co do zasady, przekazywane są w postaci elektronicznej z wykorzystaniem odpowiednich certyfikatów wydanych przez Narodowy Bank Polski lub innych form uwierzytelnienia stosowanych przez NBP. Odstępstwem od tej zasady jest umożliwienie wyłącznie rezydentom będącym osobami fizycznymi przekazywania danych, również w formie dokumentu papierowego według ustalonego wzoru.
Przepisy dotyczące obowiązku przesyłania danych sprawozdawczych w formie elektronicznej stosuje się po raz pierwszy do danych przekazywanych za październik i czwarty kwartał 2010 r. oraz za 2010 r.
Zakres, terminy oraz wysokość kwot, których przekroczenie powoduje powstanie obowiązków sprawozdawczych wynikających z prawa dewizowego, określono w rozporządzeniu ministra finansów z 23 października 2009 r. w sprawie przekazywania Narodowemu Bankowi Polskiemu danych niezbędnych do sporządzania bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej. Od kiedy trzeba stosować te regulacje?
Przepisy wykonawcze wprowadzone tym rozporządzeniem obowiązują od 1 stycznia 2010 r. Jednak do sprawozdań za rok 2009 przedsiębiorcy powinni byli stosować przepisy dotychczasowe.
Mając na uwadze zmianę przepisów wykonawczych, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na nowe formularze oraz ich nowe nazewnictwo, a także wspomnianą wcześniej formę elektroniczną przekazywania danych w przypadku osób prawnych.
Kiedy u przedsiębiorców wystąpią obowiązki sprawozdawcze wobec NBP?
Przytoczone rozporządzenie wykonawcze wyznacza progi kwotowe, których przekroczenie powoduje powstanie obowiązku sprawozdawczego wobec NBP. Wielkość progu i termin wywiązania się z obowiązku sprawozdawczego różnią się w zależności od rodzaju podmiotu, którego obowiązek dotyczy.
Dla jednostek sektora publicznego, jeżeli łączna kwota aktywów i pasywów (określonych w załącznikach do rozporządzenia) na koniec roku mieści się w przedziale od 26 mln zł do 500 mln zł; to zobowiązane są one przekazywać informacje kwartalne w terminie do 20. dnia miesiąca po zakończeniu kwartału, a jeśli ponad 500 mln zł, to obowiązek przekazywania informacji do NBP istnieje w okresach miesięcznych do 20 dni po zakończeniu miesiąca.
Z kolei w przypadku firm inwestycyjnych w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, które prowadzą rachunki papierów wartościowych, dokonują obrotu dewizowego za granicą lub uczestniczą w tym obrocie, obowiązek przekazywania informacji istnieje zawsze w terminie do 20. dni po zakończeniu miesiąca bez względu na wielkości aktywów i pasywów.
W przypadku osób fizycznych niezwiązanych z działalnością gospodarczą obowiązek kwartalnej sprawozdawczości istnieje co do zasady, gdy aktywa i pasywa na koniec roku wynoszą co najmniej 7 mln zł.
Pozostałe jednostki, a więc rezydenci, którzy nie są jednostkami sektora finansów publicznych, firmami inwestycyjnymi oraz osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej, u których łączna kwota aktywów i pasywów wynosi na koniec roku co najmniej 300 mln zł, są zobowiązane przekazywać NBP miesięczne sprawozdania w terminie do 20 dni po zakończeniu miesiąca. Z kolei rezydenci, u których łączna kwota aktywów i pasywów na koniec roku jest wyższa niż 10 mln zł i niższa niż 300 mln zł, są zobowiązani przekazywać NBP kwartalne sprawozdania w terminie do 20 dni po zakończeniu kwartału.
Jakie dane należy podać w sprawozdaniu?
Dane przekazywane NBP na podstawie rozporządzenia oraz dane przyjmowane do wyliczenia łącznej kwoty aktywów i pasywów, której przekroczenie powoduje powstanie obowiązku sprawozdawczego, powinny wynikać z ksiąg rachunkowych lub ewidencji prowadzonych na podstawie odrębnych przepisów albo dokumentów źródłowych obrazujących stan faktyczny w przypadku podmiotów prowadzących księgi rachunkowe oraz dokumentów źródłowych obrazujących stan faktyczny w przypadku pozostałych podmiotów. Z kolei dane przyjmowane do wyliczenia na koniec roku lub kwartału progu sprawozdawczego wyrażone w walutach obcych przelicza się na złote, stosując średnie kursy tych walut ogłoszone przez NBP w ostatnim dniu roboczym danego roku lub kwartału, a jeżeli w tym dniu kurs danej waluty obcej nie został ogłoszony przez NBP, stosuje się ostatnio ogłoszony przez NBP kurs tej waluty.
Czy za niedopełnienie tych obowiązków przewidziane są jakieś kary?
W przypadku niewykonania obowiązku zgłoszenia NBP danych o dokonanym obrocie dewizowym za granicą, w zakresie niezbędnym do sporządzania bilansu płatniczego oraz bilansów należności i zobowiązań zagranicznych państwa, lub zgłaszania danych niezgodnych ze stanem faktycznym istnieje ryzyko nałożenia kary grzywny w wysokości do 120 stawek dziennych na podstawie kodeksu karnego skarbowego.