Przy zbyciu udziałów lub akcji w spółce objętych w zamian za aport w postaci przedsiębiorstwa kosztem będzie podatkowa wartość jego składników.
W projekcie nowelizacji ustawy zmieniającej ustawę o PIT i ustawę o CIT, który został przyjęty przez rząd 19 października, planowane jest wprowadzenie zmian w sposobie ustalania kosztów uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia udziałów lub akcji objętych w zamian za wkład niepieniężny w postaci przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części.
Obecnie ustalenie kosztów w tej sytuacji następuje na podstawie wartości aportu wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa. Koszt ten ustala się na dzień zbycia tych udziałów (akcji) albo wkładów, w wysokości wartości przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części, wynikającej z ksiąg przedsiębiorstwa, określonej na dzień objęcia tych udziałów (akcji) albo wkładów, nie wyższej jednak niż ich wartość nominalna z dnia objęcia.
Dotyczy to zarówno PIT, jak i CIT.
Zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy zmiana ta ma na celu usunięcie wątpliwości interpretacyjnych. Określenie wartości wynikających z ksiąg przedsiębiorstwa nie jest jasno rozumiane zarówno przez podatników, jak i przez sądy administracyjne.
Organy podatkowe stoją konsekwentnie na stanowisku, że określenie to oznacza wartość podatkową przedsiębiorstwa. Natomiast podatnicy podatku dochodowego od osób prawnych przyjmują czasami, że wartość wynikająca z ksiąg przedsiębiorstwa to wartość przyjęta dla celów bilansowych, uwzględniająca wszelkie aktualizacje wyceny majątku nieuznawane co do zasady za mające wpływ na rozliczenia podatku dochodowego.
Takie różne rozumienie przepisu powodowało spory podatników z organami podatkowymi. W tym zakresie pojawiły się dwa (nieprawomocne) orzeczenia WSA w Łodzi, które przyznały rację podatnikom CIT.
Zdaniem Hanny Szarpak, doradcy podatkowego w TCA Advisers, gdyby taka linia orzecznictwa miała się utrwalić i mieć zastosowanie, to zmiana regulacji nie ma charakteru doprecyzowującego i jest zdecydowanie niekorzystna dla podatników.
– Przyjęcie jako kosztu uzyskania przychodu wartości podatkowej składników przedsiębiorstwa zdecydowanie obniża podstawę opodatkowania w przypadku zbycia udziałów (akcji) – dodaje.
Hanna Szarpak wskazuje też, że była to bardzo korzystna dla podatników luka w implementacji dyrektywy na temat połączeń i podziałów (2009/133/WE). Dyrektywa ta zakłada, że co do zasady przekształcenia i restrukturyzacja mają być neutralne podatkowo, czyli nie powinno dochodzić do realizacji wartości zgodnie z wyceną dokonywaną do celów bilansowych, lecz powinno się kontynuować wartości podatkowe.
To jednak niejedyna niekorzystna zmiana w projektowanych przepisach.
Paweł Mazurkiewcz, doradca podatkowy w MDDP, zauważa, że projekt ten wprowadza wiele szczegółowych rozwiązań zmierzających do uniemożliwienia podatnikom przeprowadzenia nieopodatkowanych transakcji, które obecnie dają prawo do podwyższania wartości początkowej środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.
Przepisy, jeśli przejdą ścieżkę legislacyjną, zaczną obowiązywać od początku 2011 roku.
Ważne!
W 2009 roku przedsiębiorstw oraz banków i instytucji finansowych rozliczających CIT było 327 292. Natomiast osób, które w 2009 roku rozliczyły przychody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i udziałów oraz akcji w spółkach kapitałowych, było 257 247