Wydatki poniesione przez podatnika na opłaty związane z finansowaniem studiów wyższych i kursów kwalifikacyjnych osobie, z którą nie zawarto umowy o pracę, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów firmy.

JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Czy można uznać za koszt uzyskania przychodów wydatki poniesione przez podatnika prowadzącego działalność gospodarczą z tytułu opłat za studia wyższe i kursy kwalifikacyjne osoby, z którą nie zawarto umowy o pracę?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów z poszczególnego źródła są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Ustawa o PIT nie zawiera wykazu wydatków, które przesądzają o ich zaliczeniu do kosztów. Przyjmuje się zatem, że kosztami są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Przy ustalaniu kosztów każdy przypadek poza wyraźnie wskazanym w ustawie wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego związku z przychodami i racjonalnością działania dla osiągnięcia przychodu. Przesłanką negatywną zaliczenia wydatku do kosztów jest warunek, aby wydatek nie został ujęty w katalogu wydatków nieuznawanych w rozumieniu przepisów podatkowych za tego rodzaju koszt. W przypadku PIT ustawa przewiduje szeroki wykaz omawianych wydatków. Oznacza to, że wydatki wymienione w art. 23 ustawy o PIT nie są uznawane za koszty. Natomiast inne niewymienione w art. 23 ustawy o PIT wydatki mogą być uznane za koszt, o ile istnieje związek przyczynowo-skutkowy.
Wydatki związane z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych, do których zalicza się wydatki na dokształcenie, nie są ujęte w katalogu negatywnym. Nie stanowi to jednak wystarczającej przesłanki do obciążenia ich wartością kosztów podatkowych. Dla uzyskania takiego uprawnienia konieczne jest również zaistnienie związku przyczynowego między poniesionym wydatkiem a celem, jakim jest osiągnięcie przychodu lub zamiar osiągnięcia przychodu. Na osobie, która osiąga przychody z działalności gospodarczej, spoczywa ciężar wskazania związku przyczynowego pomiędzy ponoszonymi wydatkami a osiąganymi przychodami z tej działalności oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiągniętych przychodów. Wskazanie takiego związku jest warunkiem koniecznym dla uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu.
Jeśli podatnik nie wykaże, że poniesione wydatki mogą mieć wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu lub nie przedstawi rzeczowych argumentów wskazujących na celowość wydatków z punktu widzenia zabezpieczenia źródła przychodów, to wydatek nie może zostać uznany za koszt uzyskania przychodów.
Przepisy prawa nakładają na pracodawcę obowiązek ułatwienia podnoszenia kwalifikacji zawodowych tylko pracownikom zatrudnionym na podstawie umów o pracę. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Nie jest dopuszczalne zastąpienie umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy. Zatem obowiązek przedsiębiorcy do ułatwienia podnoszenia kwalifikacji dotyczy tylko osób zatrudnionych u niego na umowę o pracę. Ponadto wydatki na podnoszenie kwalifikacji pracowniczych, aby mogły stanowić koszt uzyskania przychodu dla pracodawcy, muszą mieć związek z zakresem obowiązków pracownika wynikającym ze stosunku pracy oraz z charakterem działalności podatnika.
Poniesione na finansowanie studiów wyższych i kursów kwalifikacyjnych osobie, z którą nie podpisano umowy o pracę, nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów działalności gospodarczej pracodawcy.
Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu ośrodek zamiejscowy w Jeleniej Górze z 3 grudnia 2007 r. (nr PD-I-415/145/07).
Opracowała EWA MATYSZEWSKA