Czy podmiot wypłacający wynagrodzenie, zanim skalkuluje podatek, powinien ustalić czy wypłata następuje na rzecz rezydenta podatkowego w Polsce?

ANNA MISIAK
prawnik, spółka MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy
W przypadku polskiego rezydenta podatkowego (osoby mającej w Polsce centrum swoich życiowych interesów), płatnik jest zobowiązany pobrać zaliczkę na podatek, a podatnik będzie zobowiązany rozliczyć się z uzyskanych przychodów w zeznaniu rocznym. Warto zaznaczyć, że zaliczka na podatek w przypadku polskiego rezydenta podatkowego wynosi 19 proc. i jest pobierana od dochodu, a nie od przychodu. Podatnik uzyskuje bowiem prawo do zredukowania swojego wynagrodzenia brutto o koszty uzyskania przychodu, które są znacznie wyższe niż zryczałtowane koszty uzyskania przychodu ze stosunku pracy. Dodatkowo wynagrodzenie może być pomniejszone także o ewentualne składki na ubezpieczenie społeczne.
Koszty uzyskania przychodu z mocy prawa wynoszą 20 proc. przychodu (a w niektórych przypadkach może to być nawet 50 proc., jeśli przy realizacji zlecenia bądź dzieła dochodzi do np. przeniesienia praw autorskich). Dla płatnika obliczającego podatek istotne jest jednak to, że wspomniane koszty powinny być ustalone od przychodu pomniejszonego o składki na ubezpieczenie społeczne. Zatem konieczne jest najpierw ustalenie, czy dana osoba wykonująca umowę zlecenie (w przypadku umowy o dzieło składki nie są należne, chyba że umowa zawarta jest z własnym pracownikiem) podlega ubezpieczeniu społecznemu z jej tytułu. Wartość obliczonych od niej składek zmniejszy kwotę, od której ustali się koszty uzyskania przychodu.
Z punktu widzenia kalkulacji podatku dla płatnika może okazać się istotne również i to, że w niektórych przypadkach nie będzie on w ogóle zobowiązany do poboru zaliczki na podatek, a w niektórych będzie zobowiązany do poboru zaliczki wg wyższej stawki.
Jeśli podatnik prowadzi własną działalność gospodarczą i wykonuje umowę zlecenia lub umowę o dzieło w ramach prowadzonej działalności, może złożyć płatnikowi oświadczenie, że rozliczy wypłacone wynagrodzenie w ramach swojej działalności. Płatnik jest wówczas zwolniony z poboru podatku i wypłaca podatnikowi wynagrodzenie w kwocie brutto.
Możliwa jest także sytuacja, w której płatnik będzie zobowiązany do poboru zaliczki wyższej niż 19 proc. Podatnik ma prawo poinformować płatnika, że życzy sobie pobrania zaliczki na podatek według wyższej stawki podatkowej, czyli 30 proc. lub 40 proc. Dla podatnika takie rozwiązanie z całą pewnością minimalizuje wysokość obciążeń w zeznaniu rocznym. Dla płatnika jednak może to oznaczać większe zamieszanie, gdyż wskutek zmiany wysokości stawki podatku ze standardowej na wyższą miesięczne rozliczenie podatkowe staje się już niestandardowe.
Po zakończeniu natomiast roku podatkowego płatnik jest zobowiązany przygotować dla osoby wykonującej zlecenie bądź dzieło informację o wysokości wypłat dokonanych w trakcie roku i pobranych zaliczkach. Informacja ta powinna być dostarczona podatnikowi i właściwemu urzędowi skarbowemu do końca lutego. W przypadku osób zagranicznych płatnik będzie zobowiązany przygotować stosowną informację na formularzu IFT-1/IFT-1R.
(KT)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 13 pkt 8, art. 22 ust. 9 pkt 4, art. 22 ust. 10, art. 41 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).