Zasadą jest, że opodatkowaniu VAT podlegać mogą tylko te czynności, które są przez podatników wykonywane z ich woli. Ustawodawca od tej reguły przewiduje jednak pewne wyjątki. Za opodatkowaną dostawę towarów uważa także przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa, prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. Budzi to co prawda wątpliwości dosyć fundamentalnej natury – podatnik jest wywłaszczany, a więc pozbawiany własności wbrew swojej woli, a dodatkowo z tego tytułu jest opodatkowany. Należy jednak podkreślić, że jest to rozwiązanie oparte na przepisach Dyrektywy 2006/112, a jego celem jest uniknięcie sytuacji, w której doszłoby do zakłócenia konkurencyjności na skutek odmiennego traktowania przypadku zwykłej sprzedaży towarów i przypadku np. wywłaszczenia. W braku takiego przepisu sprzedaż byłaby bowiem opodatkowana VAT na zasadach ogólnych, natomiast wywłaszczenie, wiążące się przecież z przeniesieniem własności i wydaniem towaru – nie.
Warto zaznaczyć, że w tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia. Jest to wyjątek od reguły, zgodnie z którą odszkodowanie nie jest odpłatnością za opodatkowaną dostawę towarów lub świadczenie usług. Na podstawie par. 3 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT, w przypadku przeniesienia z nakazu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty. Nie dotyczy to sytuacji przeniesienia prawa własności towarów z mocy prawa, co oznacza, że w takim przypadku obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych.