Trudności z egzekwowaniem zobowiązań ma już 80 proc. samorządów, które najczęściej próbują ściągać długi samodzielnie lub przez komorników, a nierzetelnych podatników mogą wpisać do baz biur informacji gospodarczej.
Większość gmin ma problemy z egzekwowaniem zobowiązań, jednak, jak przyznają eksperci, sytuacja w poszczególnych jednostkach może być różna. Marcin Będzieszak z Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego przyznaje, że mimo iż nie ma jeszcze danych z wykonania budżetów jednostek za cały 2009 rok, należy spodziewać się wykonania zbliżonego do tego sprzed roku (a więc powyżej 200 mln zł – przyp. red.).
– W przypadku konkretnych gmin sytuacja wyglądać będzie diametralnie inaczej, szczególnie jeśli wziąć pod uwagę gminy o charakterze wiejskim – stwierdza Marcin Będzieszak.
W tych ostatnich – zdaniem naszego rozmówcy – wykonanie dochodów z podatków i ich ściągalność będą dużo niższe niż np. w gminach miejskich.
Biorąc pod uwagę powyższe liczby, wydaje się, że samorządy umiarkowanie radzą sobie ze ściąganiem długów. Jednak, zdaniem Marcina Będzieszaka, trudno wskazać metody skuteczniejszego poboru podatków lokalnych niż obecnie stosowane. Procedury prowadzenia egzekucji administracyjnej zostały określone w ustawie z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) i rozporządzeniu ministra finansów z 22 listopada 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. nr 137, poz. 1541 z późn. zm.).
– Problemy z egzekwowaniem należności podatkowych wynikają przede wszystkim z trudnej sytuacji finansowej zobowiązanych – wyjaśnia Magdalena Jadziewicz z Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy.



Gminy mogą zwiększyć skuteczność poboru podatków, informując podatników o zaległościach. Najpowszechniejszą formą egzekwowania należności przez gminy jest korzystanie z usług komornika, a następnie bezpośredni kontakt z dłużnikiem, kontakt listowny i telefoniczny. Jak przyznaje Marcin Będzieszak, skuteczna może okazać się działalność edukacyjna, tj. przypominanie o konieczności zapłaty podatków.
Ekspert dodaje, że sposobem zwiększenia ściągalności podatków lokalnych, przede wszystkim w przypadku osób fizycznych, może być np. ustalenie jego poboru w drodze inkasa.
– Pozostaje także możliwość zgłoszenia podatnika do rejestru dłużników. Skutecznym działaniem może być już samo poinformowanie podatnika o takiej możliwości w przypadku uchylania się od zapłaty podatku – stwierdza Marcin Będzieszak.
Jak wynika z raportu BIG InfoMonitor, z takiej możliwości korzysta dziś niewiele samorządów (31,3 proc.). Jednak już niedługo może się to zmienić.
Mariusz Hildebrand, prezes InfoMonitora, wyjaśnia, że Sejm przyjął już projekt nowej ustawy o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Dzięki zmianom w przepisach gminy będą mogły odzyskiwać należności, poprzez wpisanie danych dłużników do baz biur informacji gospodarczej (BIG). Prezes Biura Informacji Gospodarczej zwraca uwagę, że istotne dla gmin innowacje w prawie z 2008 roku otworzyły gminom drogę do odzyskiwania zadłużenia z tytułu wypłaconych świadczeń alimentacyjnych. Od tego momentu BIG InfoMonitor odzyskał dla gmin ponad 267 mln zł od osób uchylających się od płacenia alimentów.
Oznacza to możliwość skuteczniejszego ściągania należności z podatków i opłat lokalnych.