Zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejscem świadczenia (w istocie miejscem opodatkowania) usług wykonywanych na rzecz podmiotu z innego państwa, prowadzącego działalność gospodarczą, jest miejsce siedziby nabywcy. Jednak art. 28b ust. 4 ustawy o VAT przewiduje, że w przypadku gdy usługi są świadczone na rzecz podmiotu gospodarczego, który te usługi przeznacza na potrzeby osobiste pewnych kategorii osób (pracowników, wspólników itd.), wówczas miejsce świadczenia ulega zmianie – staje się nim miejsce siedziby usługodawcy.
Jeżeli np. firma prawnicza świadczy usługi na rzecz swojego kontrahenta z Francji, który prowadzi działalność gospodarczą, to nie opodatkowuje swoich usług polskim podatkiem. Skoro miejscem świadczenia jest Francja, to podatek powinien być rozliczony przez francuskiego kontrahenta. Jeśli jednak ów kontrahent ma zamiar przeznaczyć usługę prawniczą na potrzeby osobiste jednego ze swoich pracowników, wtedy usługa powinna być opodatkowana przez polską firmę polskim VAT.
Co w takiej sytuacji zrobić? Zgodnie z projektowanym unijnym rozporządzeniem decyduje w pierwszej kolejności charakter usługi. Jeżeli nie mamy wątpliwości, że nasza usługa nie może (nie powinna) zostać przeznaczona na potrzeby osobiste, to po prostu nie opodatkowujemy jej polskim podatkiem. Jeśli jednak charakter usługi nie daje takiej pewności, to w projektowanym rozporządzeniu zaleca się wystąpienie o stosowne oświadczenie nabywcy. Warto to zrobić, jeżeli mamy naprawdę istotne wątpliwości co do możliwości przeznaczenia tych usług na cele osobiste. Jeśli jednak takich poważnych wątpliwości nie ma, to nie należy przesadzać z zarzucaniem klientów tego rodzaju żądaniami.

Tomasz Michalik, doradca podatkowy, partner w MDDP