Obniżenie VAT we Francji na usługi gastronomiczne z 19,6 proc. do 5,5 proc. nie wpłynęło na wzrost zatrudnienia w sektorze restauracyjnym. Dodatkowo wpływy z VAT spadły o 2,4 mln euro.
Władze francuskie ujawniły dane dotyczące skutków wprowadzenia od 1 lipca 2009 r. obniżonej, 5,5-proc. stawki VAT na usługi gastronomiczne. Niestety, dane te są druzgocące. W sektorze restauracyjnym nie wzrosło zatrudnienie, tak jak planowano. Ceny spadły zaledwie o 1,46 proc. Jedynym zauważalnym skutkiem obniżki VAT jest spadek wpływów budżetowych o 2,4 mln euro.
Co ciekawe, w Polsce obniżki VAT nie było, a wpływy z tego podatku są na nieco wyższym poziomie niż w 2008 roku. Do polskiego budżetu z VAT wpłynęło już 143,6 mld zł, co stanowi 97,4 proc. planu na cały 2009 rok (rok temu było to 144,4 mld zł, czyli 97,6 proc. z planu). Co może być tego powodem? Obniżka stawek PIT. To, co podatnicy zarobili na obniżce podatku dochodowego (8 mld zł, według szacunków resortu finansów), przeznaczyli na konsumpcję, co z kolei wpłynęło na większe dochody z tytułu VAT.
Zdaniem polskich ekspertów na francuskiej obniżce VAT zarobili głównie restauratorzy.

Spadek wpływów

Obniżenie wpływów podatkowych to zwykle pierwszy widoczny efekt obniżenia stawki VAT. Według Andrzeja Nikończyka, doradcy podatkowego w kancelarii Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy, spadek wpływów budżetowych jest szczególnie widoczny, gdy dotyczy dóbr podstawowych, a do takich we Francji należy zaliczyć gastronomię. Klienci przyzwyczajeni do poziomu cen nie zmniejszają popytu w związku ze zmniejszeniem obciążeń podatkowych.
– Przedsiębiorcy korzystają z tego i realizują wyższe zyski, co wpływa na wzrost podatku dochodowego, ale niewielki w porównaniu ze spadkiem wpływów w VAT. Dopiero po pewnym czasie podwyższony poziom zysku powoduje walkę konkurencyjną w danej dziedzinie: obniżenie cen, czy wzrost liczby podmiotów zajmujących się taką działalnością, co przekłada się na korzyści społeczne i gospodarcze – stwierdza Andrzej Nikończyk.



Ktoś i tak zyskał

Zdaniem ekspertów obniżanie stawek VAT zazwyczaj wywołuje na początku odwrotny efekt od zamierzonego, dlatego nie jest to recepta na doraźne problemy gospodarcze. Obniżanie stawek powinno być elementem wieloletniej polityki podatkowej i gospodarczej.
Zgodnie z powszechnie zauważalną tendencją, szczególnie w polskiej rzeczywistości, rząd dąży do zwiększenia dochodów budżetowych poprzez zwiększanie obciążeń podatkowych, podczas gdy rynek wskazuje na konieczność zmniejszania tego typu obciążeń w tym samym celu. Na ten aspekt zwraca uwagę Andrzej Pośniak, prawnik, doradca podatkowy w Kancelarii CMS Cameron McKenna, który podkreśla, że jak podpowiada polska praktyka (choćby z akcyzą na alkohole), zazwyczaj głosy rynku nie są pozbawione głębokiego sensu, bowiem często właśnie obniżenie podatków pozytywnie wpływa na zwiększenie dochodów budżetowych z tych podatków. Interesująca jest zatem sytuacja we Francji.
– Wygląda na to, że restauratorzy skorzystali z okazji i w sposób jawny zwiększyli swoje marże. W efekcie ceny pozostały praktycznie na tym samym poziomie, spadł dochód państwa, a restauratorzy prawdopodobnie wzbogacili się na omawianej zmianie – ocenia Andrzej Pośniak.
Jego zdaniem przykład ten daje wyraźny sygnał, że obniżanie obciążeń podatkowych, choć w polskich realiach wydaje się konieczne w dłuższej perspektywie, nie zawsze stanowi remedium na każde zło i również powinno być poprzedzone głębszą analizą rynku, aby skutki takiego działania nie były odwrotne do zamierzonych.