Rozmawiamy z WOJCIECHEM PIETRASIEWICZEM, doradcą podatkowym współpracującym z Allen & Overy A. Pędzich - Od 1 stycznia 2010 r. zmienią się zasady ustalania miejsca świadczenia usług w zakresie VAT w związku z dostosowaniem naszych regulacji do wymagań dyrektywy UE. Na co powinni zwrócić uwagę przedsiębiorcy?
Najistotniejsza z wprowadzonych zmian, a więc ta dotycząca zmiany ogólnych zasad określania miejsca świadczenia, powinna uprościć rozliczenia zarówno podatników świadczących usługi, jak i będących odbiorcami usług w obrocie międzynarodowym. Ideą, jaka przyświecała prawodawcy wspólnotowemu przy wprowadzaniu zmian do Dyrektywy 2006/112, było ustalenie miejsca świadczenia usług na kraj, w którym dochodzi do ich faktycznej konsumpcji.
Przedsiębiorcy powinni zwrócić również uwagę na przepisy dotyczące usług transportowych, które uległy istotnym zmianom.
Jak polski ustawodawca wprowadził regulacje dyrektywy do ustawy o VAT?
W większości sytuacji ograniczył się do skopiowania poszczególnych postanowień dyrektywy normującej nowe przepisy o miejscu świadczenia usług, przystosowując treść tych przepisów do języka stosowanego w polskiej ustawie o podatku od towarów i usług.
Zmianą nieco odbiegającą od wspólnotowego wzorca jest określenie miejsca świadczenia usług na rzecz podatników, gdy usługi te przeznaczone są na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, zasadniczo tak, jak usług świadczonych na rzecz osób niebędących podatnikami.
Przyjęty w polskiej ustawie o podatku od towarów i usług kształt regulacji znajduje pewne uzasadnienie w treści preambuły do dyrektywy, jednak jego zastosowanie w praktyce może budzić wiele wątpliwości. Przy zastosowaniu niektórych przepisów o miejscu świadczenia określonym w art. 28c i następnych ustawy o VAT może teoretycznie pojawić się obowiązek rozliczenia VAT od nabycia usług przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą do swoich celów prywatnych.
Ciekawe, że polski ustawodawca po raz kolejny nie skorzystał z przewidzianej przepisami dyrektywy opcji opodatkowania usług w miejscu ich faktycznego użytkowania i wykorzystania (use and enjoyment), która z założenia ma umożliwiać państwom członkowskim wprowadzenie regulacji zapobiegających podwójnemu opodatkowaniu lub nieopodatkowaniu przy świadczeniu usług.
Jakie nowe rozwiązania obejmą przedsiębiorców zagranicznych, którzy mają miejsce stałego prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce?
Nowe przepisy będą zobowiązywały polskiego usługobiorcę do rozliczenia VAT od importu usług również wtedy, gdy zagraniczny usługodawca ma wprawdzie stałe miejsce prowadzenia działalności w Polsce, ale miejsce to nie uczestniczy w świadczeniu usług na rzecz polskiego podatnika.
Trzeba natomiast pamiętać, że w odniesieniu do podmiotów nieposiadających siedziby, stałego miejsca zamieszkania, stałego miejsca prowadzenia działalności, zwykłego miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zwykłego pobytu na terytorium kraju, niedokonujących sprzedaży oraz niezarejestrowanych na potrzeby podatku na terytorium kraju mogą być zastosowane zwroty podatku.