Kodeks spółek handlowych dopuszcza możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w formie spółek kapitałowych, które opłacają CIT, lub spółek osobowych. W jaki sposób opodatkowane są dochody spółek osobowych. Jak rozumieć stwierdzenie, że spółki osobowe w Polsce są transparentne podatkowo i jakie są tego zalety?
Zgodnie z kodeksem spółek handlowych do spółek osobowych należą spółki jawne, partnerskie, komandytowe i komandytowo-akcyjne. Spółka osobowa nie posiada osobowości prawnej, jednak zgodnie z kodeksem spółek handlowych może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, oraz zaciągać zobowiązania, czyli posiada zdolność prawną.
Z punktu widzenia przepisów o podatkach dochodowych spółka osobowa jest korzystną formą prowadzenia działalności gospodarczej. W odróżnieniu od spółek kapitałowych jest ona transparentna podatkowo, co oznacza, iż dochód osiągnięty przez spółkę osobową opodatkowany jest na poziomie jej wspólników (proporcjonalnie do posiadanego przez nich udziału), nie zaś na poziomie samej spółki.
Jeżeli wspólnicy są osobami fizycznymi, wówczas, zgodnie z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, są oni zobowiązani opodatkować przypadające im, proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów, dochody przy zastosowaniu progresywnej skali podatkowej. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż art. 30c ust. 1 ustawy o PIT daje możliwość opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej lub działów specjalnych produkcji rolnej, osiągniętych przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, według 19-proc. stawki liniowej. Przepis powyższy ma zastosowanie również do dochodów powstałych w związku z uczestnictwem osoby fizycznej w spółce osobowej. Aby wspólnicy spółki osobowej mogli skorzystać z opodatkowania podatkiem liniowym, muszą zawiadomić o tym naczelnika urzędu skarbowego w odpowiednim terminie wskazanym w ustawie o PIT.
Zasada transparencji podatkowej polegająca na opodatkowaniu spółki osobowej na poziomie jej wspólników oznacza jednak dla nich również większe obowiązki. Są oni m. in. zobowiązani do składania rocznych zeznań podatkowych dotyczących dochodu uzyskanego przez nich ze spółki osobowej (np. spółki komandytowej) oraz wpłacania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy. O ile w przypadku polskich wspólników sprawa jest dosyć prosta, to gdy wspólnikami spółki osobowej są zagraniczne osoby fizyczne, jest to już bardziej skomplikowane. Muszą oni bowiem posiadać w Polsce status podatnika, co wiąże się z obowiązkami rejestracyjnymi, m.in. zarejestrowaniem w Polsce działalności gospodarczej.