Oszustwa karuzelowe powodują ogromne straty w VAT. Polegają one na fikcyjnym obrocie pomiędzy firmami z państw UE. Fiskus zapowiada walkę z tym procederem razem z organami ścigania.
ANALIZA
Ministerstwo Finansów zapowiada ostrą kontrolę podatników biorących udział w tzw. karuzeli VAT. Sformułowanie karuzela odnosi się do sposobu, w jaki sprzedawane towary, krążąc między poszczególnymi podmiotami zaangażowanymi w przestępczy łańcuch dostaw, wracają do państw pochodzenia i do pierwszego ogniwa w łańcuchu. Podmiot ten jako wiodący inicjuje następnie kolejny obrót z udziałem tych samych firm. W dostawach nie występuje nigdy ostateczny nabywca (zamknięty krąg transakcji). Marcin Zimny, prawnik w CMS Cameron McKenna, dodaje, że jeden z podmiotów biorących udział w tej transakcji łańcuchowej, który nabył towar wewnątrzwspólnotowo, a następnie dokonał dostawy krajowej, znika.
Podatnicy figuranci
Agnieszka Szuper, starszy konsultant, doradca podatkowy w ITA Doradztwo Podatkowe, potwierdza, że podmiot (operator karuzeli), zwany figurantem lub spółką wydmuszką, po dokonaniu transakcji najczęściej znika z areny gospodarczej. W najprostszym wydaniu schemat przestępstwa karuzelowego wygląda następująco: podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT (A) sprzedaje towary kontrahentowi z tego samego państwa członkowskiego (B). Pomimo wykazania VAT należnego na wystawionej dla tego kontrahenta fakturze nie jest on płacony. Następnie kontrahent (B) dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów zakupionych od figuranta do podmiotu zarejestrowanego na VAT w innym państwie członkowskim (C). Dostawę taką opodatkowuje 0-proc. stawką VAT, odliczając jednocześnie VAT wykazany na fakturze wystawionej przez figuranta (A). Czasami w celu zatarcia związku między podmiotami A i B wprowadzana jest jako pośrednik jedna lub kilka firm (D).
– Przedmiotem obrotu w oszustwie karuzelowym są towary o małych gabarytach, ale o sporej wartości, np. telefony komórkowe, procesory. Firmy na terenie kraju są tak rozlokowane, aby podlegały pod organy podatkowe o innej właściwości terytorialnej – zaznacza Dorota Borkowska, doradca podatkowy w Grant Thornton Frąckowiak.
Wyłudzenia VAT
Straty finansowe państw UE z tytułu oszustwa wynikają z niezapłacenia przez znikający podmiot kwoty podatku należnego od krajowej dostawy towarów, która to kwota jest następnie odliczana przez nabywcę jako podatek naliczony. Schematy oszustwa podatkowego typu karuzelowego mogą być różne. W ramach karuzel może być dokonywany obrót prawdziwymi, ale również fikcyjnymi towarami. Często nie wszystkie podmioty biorące udział w łańcuchu dostaw są świadomymi uczestnikami oszustwa.
– W świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości nieświadomy uczestnik oszustwa karuzelowego nie może zostać pozbawiony odliczenia VAT, który jako podatek należny nie został zapłacony organom podatkowym przez podmiot znikający – podkreśla Marcin Zimny.
Trudna kontrola
Nasi rozmówcy wskazują, że walka z oszustwami karuzelowymi nie jest łatwa. Ograniczyć tego typu przestępstwa można przez ściślejszą współpracę organów podatkowych z różnych państw UE i szybszą wymianę informacji o podejrzanych transakcjach.
Zdaniem Agnieszki Szuper duża liczba podmiotów uczestniczących w transakcjach, niejednokrotnie z różnych państw członkowskich, powoduje trudności w wykrywaniu przestępstw tego typu. Wykrycie karuzeli wymaga prześledzenia całego łańcucha dostaw, co jest niezmiernie czasochłonne. Dlatego też w wykrywanie przestępstw tego typu zaangażowane są również organy spoza resortu finansów, takie jak np. CBŚ, policja czy prokuratura.
– Wydaje się, że współpraca taka, połączona z pomocą międzynarodową ze strony organów skarbowych innych państw UE, doprowadzi do większej wykrywalności przestępstw tego typu – ocenia Agnieszka Szuper.
10,5 mld zł wyniosły w 2008 roku zaległości z tytułu niezapłaconego VAT