Kwoty uzyskane z wykupu obligacji dla celów podatkowych rozliczane są przez emitenta. Z kolei sprzedaż obligacji na giełdzie inwestor musi rozliczyć indywidualnie.
Nabycie obligacji przez inwestora oznacza, że emitent obligacji staje się dłużnikiem nabywcy i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia pieniężnego w określonym terminie wykupu. Emitent zobowiązuję się również do wypłaty nabywcy należnej kwoty odsetek lub dyskonta za powierzone pieniądze.
Odsetki i dyskonto
W przypadku nabycia obligacji z dyskontem inwestor płaci za nabycie cenę niższą niż nominał obligacji. Im bliżej do momentu zapadalności, tj. wykupu obligacji przez emitenta, tym wartość nabytej obligacji z dyskontem jest bliższa jej ceny nominalnej. Dochodem do opodatkowania dla nabywcy takiej obligacji jest dyskonto faktycznie otrzymane, które kwalifikowane jest w sposób analogiczny do otrzymanych odsetek.
Kwota otrzymana w wyniku wykupu stanowi jednak dla posiadacza obligacji przychód podlegający opodatkowaniu. 19-proc. podatek od przychodu z dyskonta będzie obliczany od różnicy między ceną zakupu obligacji a kwotą uzyskiwaną z tytułu wykupu papieru wartościowego. Z kolei w przypadku obligacji, z których źródłem dochodu są dopisywane odsetki, 19 proc. podatek pobierany jest od kwoty odsetek faktycznie otrzymanych.
Zgodnie z przepisami podatkowymi, to podmiot dokonujący wykupu obligacji jest obowiązany pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów posiadania obligacji.
Zwrócić trzeba uwagę, że w przypadku sprzedaży obligacji przed terminem wykupu na rynku wtórnym, np. na Giełdzie Papierów Wartościowych, gdzie obligacje danej serii emisji są notowane, to dochód lub strata uzyskana ze sprzedaży obligacji traktowane są jako uzyskane z odpłatnego zbycia papieru wartościowego. Dla podatnika oznacza to, że bank lub biuro maklerskie, za pośrednictwem którego inwestor dokonał zbycia obligacji, wystawi informację PIT-8C o wysokości uzyskanego przychodu, a inwestor rozliczy przychód w zeznaniu rocznym PIT-38.
Obligacje strukturyzowane
Łączenie strategii inwestycyjnej opartej na trzymaniu instrumentu do terminu wykupu lub wcześniejszej sprzedaży na giełdzie możliwy jest m.in. na rynku obligacji strukturyzowanych.
To instrumenty, które są z reguły emitowane przez banki i stanowią kombinację tradycyjnej obligacji oraz instrumentu pochodnego – opcji, która oparta jest na wahaniach cenowych określonego wskaźnika bazowego, np. kursu akcji, indeksów giełdowych czy notowań kontraktów na surowce. Stopa zwrotu dla nabywcy takiej obligacji zależy przede wszystkim od zmian cen aktywów bazowych.
Obligacje strukturyzowane z reguły gwarantują 100 proc. zwrot zainwestowanego kapitału w terminie wykupu, o ile obligacja została nabyta w okresie subskrypcji. Jeżeli jednak inwestor zakupi obligacje po okresie subskrypcji na giełdzie, a przy wykupie okaże się, że kwota z wykupu będzie niższa niż cena zakupu obligacji, to poniesie stratę. W związku z tym, że przy wykupie to emitent rozlicza podatek za nabywcę obligacji, inwestor nie będzie mógł rozliczyć tej straty dla celów podatkowych. Stratę mógłby rozliczyć w indywidualnym zeznaniu – tj. zapisać w ciężar kosztów podatkowych, gdyby sprzedał obligacje przed terminem wykupu.