Jeżeli wspólnicy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podejmą decyzję o zamianie pożyczki na udziały, należy przeksięgować wierzytelność na konto rozrachunków z tytułu wkładów na kapitał. W dacie wpisu do rejestru przeniesiona kwota powiększy wartość kapitałów własnych.
Kapitał zakładowy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością wykazuje się w wysokości określonej w umowie lub statucie i wpisanej w rejestrze sądowym. Zadeklarowane, lecz niewniesione wkłady kapitałowe, ujmuje się jako należne wkłady na poczet kapitału. Takiego postępowania wymaga art. 36 ust. 2 ustawy o rachunkowości.
Kapitał własny
Jeżeli zostanie wpłacona wartość udziałów na pokrycie kapitału zakładowego, należy to odzwierciedlić zapisem: strona Wn konta 130 „Rachunek bankowy”, strona Ma konta 240 „Inne rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z udziałowcami - z tytułu wkładów na kapitał”). Natomiast pod datą wpisu do rejestru kapitał w wysokości zadeklarowanej w umowie spółki musi być zaewidencjonowany w następujący sposób: strona Wn konta 240 „Inne rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z udziałowcami - z tytułu wkładów na kapitał”), strona Ma konta 800 „Kapitał zakładowy”.
Udziały mogą zostać pokryte wkładem niepieniężnym - aportem, np. środkiem trwałym wycenionym na dzień zawarcia umowy spółki według cen rynkowych. Wniesienie aportu zostanie ujęte w ewidencji księgowej zapisem: strona Wn konta 010 „Środki trwałe”, strona Ma konta 240 „Inne rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z udziałowcami - z tytułu wkładów na kapitał”).
Kapitał zakładowy można podwyższać i obniżać. W tym przypadku duże znaczenie będą miały przepisy kodeksu spółek handlowych. Wymagają one bowiem, żeby kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wynosił co najmniej 50 tys. zł. Natomiast nominalna wartość udziału nie była niższa niż 50 złotych. Podwyższenie kapitału może nastąpić:
- ze środków spółki, czyli np. kapitału zapasowego lub rezerwowego utworzonego z zysku,
- z nowych wkładów.
Podwyższenie kapitału
Jeżeli wspólnicy udzielili spółce pożyczki, mogą oni podjąć decyzję o zamianie wierzytelności na udziały. Ewidencję księgową takiej sytuacji należy przeprowadzić z uwzględnieniem art. 36 ust. 2c ustawy o rachunkowości. Przepis ten stanowi, że kapitały (fundusze) własne powstałe z zamiany dłużnych papierów wartościowych, zobowiązań i pożyczek na udziały wykazuje się w wartości nominalnej papierów wartościowych, zobowiązań i pożyczek, po uwzględnieniu niezamortyzowanego dyskonta lub premii, odsetek naliczonych i niezapłaconych do dnia zamiany, które nie będą wypłacone, niezrealizowanych różnic kursowych oraz skapitalizowanych kosztów emisji. Jeżeli dłużne papiery wartościowe, zobowiązania i pożyczki są wyrażone w walucie obcej, to na dzień zamiany stosuje się do nich przepisy art. 30 ustawy o rachunkowości.
W związku z tymi wymaganiami pożyczki czy też inne zobowiązania na dzień ich zamiany na udziały spółka wycenia według kursu sprzedaży walut stosowanego przez bank, z którego usług korzysta. Różnice kursowe ujmuje się odpowiednio jako koszty lub przychody finansowe. Powstają one pomiędzy wartością pożyczki w księgach rachunkowych a wartością obliczoną w dniu zamiany.
Ewidencja księgowa
W momencie podjęcia uchwały o zamianie należy przeksięgować kwotę pożyczki zapisem: strona Wn konta 240 „Inne rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z udziałowcami - z tytułu pożyczek”), strona Ma konta 240 „Inne rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z udziałowcami - z tytułu wkładów na kapitał”). Natomiast pod datą wpisu do rejestru podwyższenie kapitału zakładowego o ustaloną wartość w księgach rachunkowych należy odzwierciedlić operacją: strona Wn konta 240 „Inne rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z udziałowcami - z tytułu wkładów na kapitał”), strona Ma konta 800 „Kapitał zakładowy”.
Warto przypomnieć również o sposobie księgowania odsetek związanych z pożyczką od wspólników. Ujęcie ich w ewidencji księgowej będzie uzależnione od celu wykorzystania pożyczonych środków. W przypadku gdy zostały pozyskane na budowę środka trwałego, odsetki będą powiększały jego wartość początkową. W tym przypadku należy pamiętać, że odsetki powiększają wartość środka trwałego tylko do momentu przyjęcia go do używania (strona Wn konta 080 „Środki trwałe w budowie”, strona Ma konta 240 „Inne rozrachunki”, a w analityce „Rozrachunki z udziałowcami - z tytułu pożyczek”), potem ujmowane są w księgach jako koszty finansowe.
Z kolei w przypadku pożyczki lub kredytu na bieżącą działalność odsetki stanowią koszt finansowy. Należy to zaewidencjonować zapisem: strona Wn konta 756 „Koszty finansowe”, strona Ma konta 240 „Inne rozrachunki” (w analityce „Rozrachunki z udziałowcami - z tytułu pożyczek”).
AGNIESZKA POKOJSKA
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 36 ust. 2b ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).
■ Art. 154 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).
/>
