Czy możliwe jest przywrócenie terminu na złożenie wniosku o wspólne opodatkowanie małżonków poprzez złożenie korekty deklaracji podatkowej, gdy uprzednio małżonkowie składali oddzielne zeznania?

MARCIN SIKORA
doradca podatkowy, Kancelaria Sikora i Wspólnicy
Na wstępie należy zauważyć, że przepisy prawa podatkowego przewidują dwa rodzaje terminów. Pierwszym z nich są tzw. terminy materialne. Terminy te stanowią granicę okresu, w którym podmiot prawa, podatnik, może poprzez swoje zachowanie ukształtować swoje prawa lub obowiązki w ramach stosunków publicznoprawnych z organem podatkowym. Drugim rodzajem terminów są terminy procesowe, które stanowią okres, w którym strona postępowania podatkowego może dokonać określonej czynności w ramach tego postępowania.
Zauważyć należy, że odróżnienie od siebie rodzaju terminu nie jest zawsze łatwe. Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 9 lutego 2007 r., dokonując takiego odróżnienia, należy brać pod uwagę nie tylko jego umieszczenie w ustawie normującej prawo materialne, czy w ustawie procesowej, lecz skutek, jaki wiąże się z jego upływem. Jeżeli polega on na wygaśnięciu prawa podmiotowego lub niemożności jego realizacji, termin ma charakter prawnomaterialny, natomiast gdy zakreśla granice czasowe dla dokonania określonej czynności w postępowaniu, jest terminem prawa procesowego (sygn. I SA/Kr 923/05).
W tym kontekście należy ocenić art. 6 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten daje małżonkom prawo do wspólnego opodatkowania i uzyskania wiążących się z tym preferencji podatkowych, pod warunkiem złożenia wniosku o chęci skorzystania z tego prawa zawartego w zeznaniu podatkowym. Z art. 6 ust. 10 ustawy wynika natomiast, że możliwość skorzystania z łącznego opodatkowania małżonków zostaje wyłączona, jeżeli wniosek zostanie złożony po upływie terminu na złożenie rocznego zeznania podatkowego.
Warto wskazać, że termin wskazany w art. 6 ust. 10 ustawy nie określa granic czasowych do dokonania czynności w postępowaniu podatkowym. Jest on natomiast terminem, do którego podatnik może skorzystać z prawa do łącznego opodatkowania i po upływie którego możliwość skorzystania z tego prawa wygasa. W związku z powyższym uznać należy, że termin na złożenie wniosku o łączne opodatkowanie małżonków jest terminem materialnym. Zgodnie zaś z art. 162 par. 4 w zw. z art. 162 par. 1 Ordynacji podatkowej, przepisy dotyczące przywrócenia terminów stosuje się wyłącznie do terminów procesowych. Zatem w rozumieniu tych przepisów nie jest możliwe przywrócenie terminu na złożenie wniosku o wspólne opodatkowanie małżonków.
Dodać należy również, że skutków przywrócenia terminu nie wywoła dokonanie korekty zeznania podatkowego, gdyż nie jest możliwe przywrócenie terminu prawa materialnego poprzez dokonanie jakiejkolwiek czynności faktycznej, w tym i dokonanie korekty zeznania. Korekta zeznania powoduje bowiem wyrażenie przez podatnika wniosku o łączne opodatkowanie, jednakże wniosek ten zostanie wyrażony po upływie terminu wskazanego przez przepisy prawa.
Stanowisko powyższe w podobnej sprawie, lecz dotyczącej preferencyjnego sposobu opodatkowania osoby samotnie wychowującej dzieci, potwierdza wyrok WSA w Warszawie z 24 listopada 2004 r., który orzekł, że wniosek o wspólne rozliczenie z dzieckiem należało złożyć w zeznaniu podatkowym. Jest to bowiem termin prawa materialnego i nie podlega przywróceniu. Ustawa o PIT nie przewiduje możliwości złożenia tego wniosku w innym czasie i formie (sygn. III SA/Wa 87/04).
(MGM)