Czy w związku z prywatyzacją bezpośrednią przedsiębiorstwa państwowego następca prawny może zaliczyć do kosztów podatkowych wydatki poniesione wcześniej przez to przedsiębiorstwo?
W przypadku przekazania prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego spółce do odpłatnego korzystania mamy do czynienia z następstwem prawnym wynikającym z art. 93 par. 1 i art. 94 Ordynacji podatkowej. Przepisy te stanowią, że przy braku odmiennych przepisów szczególnych, nabywcy przedsiębiorstw państwowych oraz spółki, które na podstawie przepisów o prywatyzacji i komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych nabyły lub przejęły te przedsiębiorstwa, wstępują we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przedsiębiorstwa państwowego. Pojęcie przejęcia ogółu praw i obowiązków należy rozumieć szeroko, a zatem dotyczy również prawa do rozliczenia kosztów podatkowych, które nie mogły być rozliczone wcześniej przez przedsiębiorstwo. Przykładem takich kosztów mogą być wydatki na produkcję w toku, które dotyczą okresów przyszłych, tj. okresu po dokonaniu prywatyzacji. Jeżeli następca prawny przedsiębiorstwa może powiązać te wydatki z uzyskanymi przychodami, nie ma przeszkód prawnych do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.
Stanowisko to potwierdza wyrok NSA z 17 lipca 2007 r. (II FSK 1317/06). Istotą sporu było prawo do odliczenia przez spółkę, będącą następcą prawnym przedsiębiorstwa państwowego, nakładów na produkcję w toku w 2000 r., poniesionych przez to przedsiębiorstwo. W trakcie kontroli stwierdzono, że przedsiębiorstwo w bilansie zamknięcia na 30 listopada 2000 r. nie wykazało produkcji w toku, przez co wartość aktywów bilansu przewyższa cenę, jaką spółka poniosła na zakup przedsiębiorstwa. Mając to na uwadze, organy podatkowe uznały, że przedsiębiorstwo i spółka to odrębne podmioty prawa rozliczające się osobno za dwa różne okresy rozliczeniowe. Spółka nie mogła zatem zaliczyć do kosztów podatkowych wydatków poniesionych przez przedsiębiorstwo.
Decyzje organów podatkowych zostały uchylone przez WSA. Sąd uznał, że skarżąca spółka była następcą prawnym przedsiębiorstwa. Wydatki na produkcję w toku zostały poniesione przez przedsiębiorstwo w celu uzyskania przychodu, jednak nie mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych przed prywatyzacją przedsiębiorstwa, gdyż nie dotyczyły przychodów 2000 roku. Ponieważ jednak następca prawny przedsiębiorstwa mógł powiązać te wydatki z uzyskanymi w 2001 roku przychodami, to nie było przeszkód prawnych do zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. Od wyroku WSA wniesiona została skarga kasacyjna. Ostatecznie sprawę rozstrzygnął NSA wyrokiem z 17 lipca 2007 r., II FSK 1317/06, w którym przyznał rację spółce i odrzucił skargę.