Spółka w ramach swojej działalności zawarła umowy, których przedmiotem było czasowe finansowanie przez finansującego wydatków związanych z dokonywaniem zakupów przez zleceniodawcę (nabywcę) usługi. Umowy sklasyfikowane były jako umowy nienazwane. Zostały zawarte dla określenia zasad współpracy i wzajemnych stosunków pomiędzy finansującym a nabywcą. Za finansowanie zrealizowanych w imieniu nabywcy płatności podatnik obciążał nabywcę fakturami. W celu zabezpieczenia wszystkich należności spółki powstałych w wyniku realizacji umowy nabywca dokonał na jej rzecz przelewu swoich bieżących i przyszłych wierzytelności przysługujących mu wobec innego kontrahenta, niezwiązanego z finansowaniem. Czy cesje należności, które stanowią zabezpieczenie finansującego albo źródło spłaty należności, powstałych tytułem finansowania kontraktów będące tylko jednym z elementów wchodzących w skład umowy podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych?
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności objętych tym podatkiem. Oznacza to, że opodatkowaniu podlegają czynności wymienione w art. 1 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.
Umowa cesji wierzytelności uregulowana jest w art. 509 par. 1 kodeksu cywilnego. Zgodnie z tym przepisem wierzyciel może przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew) bez zgody dłużnika, chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Cesja wierzytelności może przyjąć formy: umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności. W opisanym przypadku przesłanką przelewu wierzytelności jest zabezpieczenie należności albo źródło spłaty należności powstałych tytułem finansowania kontraktów.
Zatem opisana cesja wierzytelności, jako czynność nie należąca do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych art. 1 ust. 1 pkt 1, 2 i 3 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.
Postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego naczelnika Pierwszego Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu z 24 września 2007 r. (nr ZP/436-29/4/)
MARCIN BIERNACKI
prezes zarządu firmy Biernacki w Krakowie
Przeniesienie wierzytelności jako praw majątkowych może podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, jeśli jest zawarte w formie umowy sprzedaży lub zamiany. Zgodnie z art. 535 kodeksu cywilnego przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę. Natomiast przy umowie zamiany jedna ze stron umowy zobowiązuje się przenieść na drugą stronę własność rzeczy w zamian za zobowiązanie do przeniesienia własności innej rzeczy. W omawianym przypadku nie mamy więc do czynienia ani ze sprzedażą wierzytelności ani z jej zamianą. Zastosowana forma przelewu wierzytelności, stanowi zabezpieczenie istniejących i przyszłych zobowiązań spółki, co w konsekwencji prowadzi do zwolnienia kontrahenta z długu wobec spółki. Przelew wierzytelności jest więc w tej sytuacji jedynie formą zapłaty i w związku z tym nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.