Odszkodowanie z tytułu wypowiedzenia umowy leasingu powinno być uznawane za przychody w momencie otrzymania.

STAN FAKTYCZNY
Organy podatkowe odmówiły spółce stwierdzenia nadpłaty w podatku dochodowym od osób prawnych za 2003 rok. Zdaniem podatniczki niesłusznie uznano u niej za przychód podatkowy 2003 roku kwotę nieotrzymanych odszkodowań wynikających z rozwiązania i wygaśnięcia umów leasingu, które stały się wymagalne w tym roku. Spółka uznała je jako przychód w momencie ostatecznego rozliczenia podatku (dlatego zapłaciła też odsetki za zwłokę). Tymczasem, zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o CIT, kwoty odszkodowań powinny być uznane jako przychód w momencie ich otrzymania. Zdaniem spółki, odszkodowania nie stanowią przychodu z działalności gospodarczej.
UZASADNIENIE
Po przegranej przed sądem pierwszej instancji spółka wniosła skargę kasacyjną. Naczelny sąd administracyjny ją uwzględnił. Jak zauważył sąd, kluczową kwestię w sprawie stanowiło to, czy każdy przychód mający jakikolwiek związek z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą należy uznać za przychód związany z działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o CIT. NSA zwrócił uwagę, że odszkodowanie jest świadczeniem szczególnego rodzaju. Ma na celu wyrównanie uszczerbku, jakiego doznała osoba na skutek tego, że jej prawnie chronione dobra i interesy zostały naruszone. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z odszkodowaniami umownymi, wynikającymi z ogólnych warunków umowy leasingu stanowiących załącznik do zawieranych przez podatnika (finansującego) z jego kontrahentami (korzystającymi) umów leasingu. W ocenie NSA nie sposób twierdzić, że uzyskiwanie odszkodowań stanowi zasadniczy cel i konsekwencję działań podatnika. Związek takiego odszkodowania z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podatnika, choć niewątpliwie wyczuwalny, nie jest jednak bezpośredni i nie może być na równi z takim traktowany.
Jak podkreślił sąd, za zdarzenia gospodarcze związane z prowadzeniem działalności nie można uznać tych zdarzeń, które występują bez aktywności danego przedsiębiorcy, będąc swego rodzaju efektem ubocznym dokonywanych przez niego czynności. Tymczasem uzyskanie odszkodowania z tytułu wypowiedzenia umowy leasingu nie stanowi normalnego następstwa prowadzonej działalności gospodarczej. Tym samym przychody z tego tytułu, mimo występowania w kontekście działalności gospodarczej, powinny być uznawane za przychody w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy, tzn. na zasadzie kasowej, a nie w oparciu o art. 12 ust. 3c ustawy.
Wyrok NSA z 30 maja 2006 r.
SYGN. AKT II FSK 699/05, niepublikowany
ALEKSANDRA TARKA