19 lipca wchodzi w życie ustawa regulująca zwrot akcyzy od zagranicznych aut. Podatnicy, którzy już odzyskali podatek, ale niższy, mogą brakującą część otrzymać teraz. Zdaniem ekspertów ta ustawa porządkuje przepisy i wprowadza korzystne zasady zwrotu.
ANALIZA
19 lipca, wchodzi w życie ustawa o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego. To dobra wiadomość dla podatników, którzy w okresie od 1 maja 2004 do 30 listopada 2006 r. sprowadzili do Polski z zagranicy samochód starszy niż dwuletni i zapłacili wysoką akcyzę, uzależnioną od wieku pojazdu. Teraz podatnicy mogą odzyskać część nadpłaconego podatku. Również osoby, które już uzyskały zwrot akcyzy, ale mniejszy niż wynika to ze specjalnej ustawy, mogą wnioskować o odzyskanie brakującej części nadpłaty.
Podatnicy długo czekali na specjalną ustawę o zwrocie akcyzy, bo od 18 stycznia 2007 r., kiedy to Europejski Trybunału Sprawiedliwości wydał wyrok w sprawie Macieja Brzezińskiego (C-313/05), stwierdzając w nim, że polska akcyza nakładana na auta sprowadzane z zagranicy narusza prawo UE. ETS podkreślił, że zwrotowi podlega jedynie kwota podatku akcyzowego przewyższająca kwotę odpowiadającą rezydualnemu podatkowi zawartemu w cenie podobnego krajowego, używanego samochodu.
Nowa ustawa potwierdza, a zarazem realizuje wyrok ETS z 18 stycznia 2007 r. Wyrok ten rozstrzygał jedynie istotę problemu, tj. kwestię wysokości stawek podatku akcyzowego od samochodów starszych niż dwuletnie stosowanych w okresie od 1 maja 2004 do 30 listopada 2006 r.
- Ustawa jest pewnego rodzaju uzupełnieniem wyroku, gdyż określa szczegółowo zasady ustalania nadpłaty podatku akcyzowego, a także wskazuje podatników, którym przysługuje zwrot nadpłaty - tłumaczy Cezary Kosman, rzecznik prasowy Izby Celnej w Poznaniu.
Jednakowe zasady
Specjalna ustawa o zwrocie akcyzy wprowadza jednolite zasady zwrotu nadpłaty podatku akcyzowego osobom, które dokonały nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu starszego niż dwuletni samochodu osobowego w okresie od 1 maja 2004 do 30 listopada 2006 r. z uwzględnieniem sposobu obliczenia części podatku akcyzowego podlegającego zwrotowi.
- Ustawa o zwrocie akcyzy przede wszystkim porządkuje stan prawny, wprowadza jednolite zasady zwrotu nadpłaty oraz dokładnie określa wysokość i sposób wypłaty odsetek od nadpłaconej akcyzy - podkreśla Witold Lisicki, rzecznik prasowy szefa Służby Celnej Jacka Kapicy.
Poza tym zasady zwrotu nadpłaty na warunkach specjalnej ustawy są korzystniejsze dla podatników niż zasady przewidziane w Ordynacji podatkowej. Ustawa ta ułatwi rozliczenia podatnikom i procedurę urzędnikom - tłumaczy dalej rzecznik.
Zdaniem Anny Hatały-Wanat, rzecznika prasowego Izby Celnej w Olsztynie, ustawa o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego wydaje się być przydatna dla podatników, bowiem wyjaśnia najistotniejsze kwestie całego procesu zwrotu akcyzy. Ustawa określa w sposób bardzo precyzyjny i jednolity, kto i na jakich warunkach będzie mógł starać się o zwrot nadpłaty podatku akcyzowego oraz jak samodzielnie wyliczyć kwotę do zwrotu. Wprowadza korzystniejsze od dotychczas obowiązujących zasady wyliczania odsetek od dokonywanych zwrotów nadpłat. Według obecnie obowiązujących przepisów odsetki są naliczane od dnia złożenia wniosku o zwrot akcyzy wraz z korektą deklaracji. Natomiast ustawa przewiduje naliczanie odsetek od dnia powstania nadpłaty.
- Przepisy określają również sposób postępowania organów podatkowych, gdy wartość sprowadzonego samochodu w przedstawionej deklaracji jest zaniżona - podkreśla Anna Hatała-Wanat.
Podaje jednocześnie, że według danych z urzędów celnych w Olsztynie i Elblągu od stycznia 2008 r. do końca czerwca rozpatrzono 809 wniosków, z czego 603 wnioski pozytywnie na łączną kwotę 2 058 381 zł.
- Od 1 maja 2004 r. do końca 2007 roku warmińsko-mazurscy celnicy przyjęli 949 wniosków o zwrot akcyzy, w efekcie czego podatnikom zwrócono łącznie 1 454 807 zł - dodaje nasza rozmówczyni.
Kwota do odzyskania
Podatnicy, którzy będą ubiegać się o zwrot akcyzy, muszą wiedzieć, że fiskus nie zwróci im całego zapłaconego od sprowadzonego samochodu podatku. Zwrotowi będzie podlegała tylko część akcyzy, obliczona według specjalnego wzoru.
Zgodnie z przepisami specjalnej ustawy kwota akcyzy do zwrotu stanowi różnicę kwoty akcyzy obliczonej zgodnie z zasadami obowiązującymi przed 1 grudnia 2006 r. (stawki zależne od wieku samochodu) oraz kwoty podatku akcyzowego obliczanego według stawki akcyzy (bez względu na wiek) - 13,6 proc. dla samochodów osobowych o pojemności silnika powyżej 2000 cm3 oraz 3,1 proc. dla pozostałych, z uwzględnieniem wartości rynkowej auta.
Krzysztof Flis, doradca podatkowy w MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy, tłumaczy, że oznacza to, iż zgodnie z ustawą o zwrocie części podatku akcyzowego zapłaconego z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego kwota akcyzy do zwrotu będzie stanowiła różnicę pomiędzy podatkiem zapłaconym a podatkiem zawartym w cenie podobnych samochodów osobowych, ustalanej w oparciu o średnią wartość rynkową samochodów krajowych.
- Przyjęte rozwiązanie jest wadliwe. Ustawa jako podstawę obliczenia kwoty podatku, powyżej której stwierdzana jest nadpłata, przyjmuje wartość rynkową podobnych pojazdów na rynku krajowym. Tymczasem taka podstawa obliczania podatku nie występowała w okresie, do którego odnosi się ustawa o zwrocie (wprowadza ją dopiero ta ustawa) - komentuje Krzysztof Flis. A to oznacza, że ustawodawca kształtuje wysokość podatku w odniesieniu do stanów faktycznych z przeszłości, co narusza zasadę niedziałania prawa wstecz.
Dodaje też, że zgodnie z uzasadnieniem do ustawy kształt regulacji determinuje wyrok ETS. Tymczasem takie stwierdzenie jest nieuprawnione. Wyrok ETS nie może bowiem w odniesieniu do przeszłości - podobnie jak nie może tego uczynić polski ustawodawca - wprowadzać regulacji zmieniających zasady opodatkowania. Może jedynie uznać zaskarżone przepisy jako zgodne lub niezgodne z prawem UE.
- Skutkiem orzeczenia ETS powinien być więc zwrot nadpłaconej akcyzy od samochodów używanych, liczonej jako różnica pomiędzy kwotą uiszczonego podatku a kwotą, jaką podatnik byłby zobowiązany zapłacić, gdyby do nabytego pojazdu zastosował stawkę akcyzy właściwą dla samochodów nowych - podpowiada Krzysztof Flis.
Przedstawiony pogląd znajduje odzwierciedlenie w wyroku WSA w Poznaniu z 16 marca 2007 r. (sygn. akt I SA/Po 518/07), w którym sąd stwierdził, że polska ustawa akcyzowa nie posługuje się pojęciem wartości rynkowej ani w stosunku do używanych samochodów nabywanych w kraju, ani w innych państwach UE. Stąd też sąd stwierdził, że przez pojęcie wartość rynkowa podobnych pojazdów należy rozumieć kwotę, jaką nabywca jest zobowiązany zapłacić.
Co ważne, nowa ustawa ma zastosowanie nie tylko do postępowań wszczynanych po jej wejściu w życie, dotyczących stwierdzenia nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego od 1 maja 2004 do 30 listopada 2006 r., ale również do postępowań zakończonych oraz już wszczętych, a nie zakończonych.
Uzupełnienie zwrotu
Jest też dobra wiadomość dla podatników, którzy nie czekali na specjalną ustawę i odzyskali część podatku. W przypadku podatników, którzy otrzymali już zwrot nadpłaty na podstawie przepisów Ordynacji podatkowa i otrzymana kwota zwrotu jest niższa niż wynika to z obliczeń na podstawie specjalnej ustawy, mogą starać się o odzyskanie części kwoty akcyzy, która nie została zwrócona.
Należne odsetki
Ustawa wprowadza korzystniejsze od dotychczas obowiązujących zasady wyliczania odsetek od dokonywanych zwrotów nadpłat. W obecnie obowiązujących przepisach Ordynacji podatkowej odsetki są naliczane od dnia złożenia wniosku o zwrot akcyzy wraz z korektą deklaracji. Nowa ustawa przewiduje naliczanie odsetek od dnia powstania nadpłaty.
Podatnikom, którzy złożyli lub złożą wnioski o zwrot nadpłaty w okresie od 1 maja 2004 r. do 30 dnia po wejściu w życie nowej ustawy, oprocentowanie zwracanej kwoty będzie przysługiwało od dnia powstania nadpłaty do dnia jej zwrotu. 30 dzień wypadnie 18 sierpnia 2008 r. Podatnicy, którzy złożą wniosek o zwrot po upływie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy, czyli po 18 sierpnia 2008 r., otrzymają odsetki od nadpłaconej kwoty liczone od dnia powstania nadpłaty do 30 dnia po wejściu w życie ustawy.
Potrzebne wznowienie
Podatnicy, którzy nie otrzymali odsetek od nadpłaconej kwoty lub otrzymali odsetki w kwocie niższej niż wynika to z nowej ustawy, mogą się ubiegać o zwrot odsetek, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy złożą wniosek o wznowienie postępowania.
Marcin Zimny, prawnik z CMS Cameron McKenna, tłumaczy, że nie wszyscy podatnicy czekali na ustawę o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym, zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego, gdyż część z nich otrzymała już zwrot akcyzy na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej, dotyczących nadpłaty podatku. Niemniej dla tych podatników nowa ustawa może być nadal istotna, bo w przypadku gdy otrzymana przez nich kwota zwrotu jest niższa niż wynika to z tej ustawy, mogą ubiegać się o zwrot części kwoty akcyzy, która nie została zwrócona. Ponadto mogą otrzymać dodatkowe odsetki od już dokonanego zwrotu nadpłaty.
- Ustawa przewiduje korzystniejsze od dotychczas obowiązujących zasady wyliczania odsetek od dokonywanych zwrotów nadpłat. W obecnie obowiązujących przepisach Ordynacji podatkowej odsetki są naliczane od dnia złożenia wniosku o zwrot akcyzy wraz z korektą deklaracji. Natomiast nowa ustawa przewiduje naliczanie odsetek od dnia powstania nadpłaty - tłumaczy Marcin Zimny.
Dodaje jednak, że prawdopodobnie dla wielu podatników specjalna ustawa nie będzie potrzebna. Zgodnie z jej przepisami, ustalając kwotę zwrotu akcyzy bierze się pod uwagę wartość rynkową samochodu osobowego wynikającą z notowań krajowych. Wartość ta będzie przeważnie wyższa niż faktycznie zapłacona cena za nabyty samochód, od której podatnicy obliczali należną akcyzę.
- Jest to oczywiste, bo w przeciwnym wypadku kupiliby samochód w Polsce. Stąd może się okazać, że tym podatnikom nie przysługuje zwrot akcyzy. Dodać też należy, że zdarzały się sytuacje zaniżania wartości samochodu - konkluduje Marcin Zimny.
Kontrola fiskusa
Ustawa o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego wprowadza też zmiany do ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz.U. nr 29, poz. 257 z późn. zm.). Polegają one na możliwości określenia podstawy opodatkowania przez organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej samochodu osobowego, zarejestrowanego na terytorium kraju, kiedy wysokość podstawy opodatkowania w przypadku sprzedaży na terytorium kraju albo nabycia wewnątrzwspólnotowego samochodu osobowego, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od średniej wartości rynkowej tego samochodu. Weryfikacja podstawy opodatkowania dotyczyć będzie sytuacji, gdy obowiązek podatkowy powstanie po wejściu w życie nowej ustawy, czyli po 19 lipca.
Ustawa z 9 maja 2008 r. o zwrocie nadpłaty w podatku akcyzowym zapłaconym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego została opublikowana w Dzienniku Ustaw nr 118, poz. 745.
3,1 proc. wynosi od 1 grudnia 2006 r. stawka akcyzy na samochody o pojemności silnika do 2000 cm3
13,6 proc. wynosi od 1 grudnia 2006 r. stawka akcyzy na samochody o pojemności silnika większej niż 2000 cm3
SŁOWNIK
Średnią wartością rynkową samochodu osobowego jest wartość ustalana na podstawie notowanej na rynku krajowym w miesiącu powstania obowiązku podatkowego w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu samochodu osobowego, średniej ceny zarejestrowanego na terytorium kraju samochodu osobowego tej samej marki, modelu, roku produkcji oraz - jeżeli jest to możliwe do ustalenia - z tym samym wyposażeniem i o przybliżonym stanie technicznym co nabyty wewnątrzwspólnotowo albo importowany samochód osobowy, od którego zapłacony podatek akcyzowy z tytułu jego nabycia wewnątrzwspólnotowego albo importu.
