Mimo jasnych regulacji ustawowych rozliczanie różnic kursowych przysparza podatnikom wielu problemów. Trzeba przede wszystkim pamiętać, że z wyborem konkretnej metody łączą się określone obowiązki.
Zgodnie z przepisami podatnicy mają do wyboru dwie metody ustalania różnic kursowych - na podstawie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. art. 15a, i na podstawie przepisów o rachunkowości. W tym drugim przypadku warunkiem jest to, że w odpowiednim ustawowym okresie sporządzane przez podatników sprawozdania finansowe będą badane przez podmioty do tego uprawnione.

Regulacje z CIT

Zgodnie z ustawą o CIT różnice kursowe zwiększają odpowiednio przychody jako dodatnie różnice kursowe. Mogą też zwiększyć koszty uzyskania przychodów jako ujemne różnice kursowe w kwocie wynikającej z różnicy między określonymi wartościami.

Kurs NBP

Trzeba pamiętać, że jeżeli przy obliczaniu wartości różnic kursowych nie można faktycznie uwzględnić zastosowanego kursu waluty w danym dniu, przyjmuje się kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego ten dzień. Ponadto jeżeli faktycznie zastosowany kurs walut jest wyższy lub niższy odpowiednio o więcej niż powiększona lub pomniejszona o 5 proc. wartość kursu średniego ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień faktycznie zastosowanego kursu waluty, organ podatkowy może wezwać strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających zastosowanie kursu waluty. W razie niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają zastosowanie faktycznego kursu waluty, organ podatkowy określi ten kurs, opierając się na kursach walut ogłaszanych przez NBP.
Średni kurs ogłaszany przez NBP to w tym przypadku kurs z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu lub poniesienia kosztu. Koszt poniesiony to wynikający z otrzymanej faktury (rachunku) albo innego dowodu, a dzień zapłaty to dzień uregulowania zobowiązań w jakiejkolwiek formie, w tym w wyniku potrącenia wierzytelności.
Zgodnie z przepisami to podatnicy wyznaczają kolejność wyceny środków lub wartości pieniężnych w walucie obcej. Robią to według przyjętej metody stosowanej w rachunkowości, której nie mogą jednak zmieniać w trakcie roku podatkowego.

Metoda rachunkowa

Podatnicy, którzy wybrali drugą metodę, tj. rachunkową, zaliczają odpowiednio do przychodów lub kosztów uzyskania przychodów ujęte w księgach rachunkowych różnice kursowe z tytułu transakcji walutowych i wynikające z dokonanej wyceny składników aktywów i pasywów wyrażonych w walucie obcej, a także wyceny pozabilansowych pozycji w walutach obcych. Wycena ta dla celów podatkowych powinna być dokonywana na ostatni dzień każdego miesiąca i na ostatni dzień roku podatkowego lub na ostatni dzień kwartału i na ostatni dzień roku podatkowego albo tylko na ostatni dzień roku podatkowego, z tym że wybrany termin wyceny musi być stosowany przez pełny rok podatkowy i nie może być zmieniany.
SŁOWNIK
DODATNIE RÓŻNICE KURSOWE - powstają m.in., jeżeli wartość:
• przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest niższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
• kredytu w walucie obcej w dniu jego otrzymania jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego spłaty, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
UJEMNE RÓŻNICE KURSOWE - powstają m.in., jeżeli wartość:
• przychodu należnego wyrażonego w walucie obcej po przeliczeniu na złote według kursu średniego ogłaszanego przez NBP jest wyższa od wartości tego przychodu w dniu jego otrzymania, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tego dnia,
• kredytu (pożyczki) w walucie obcej w dniu jego udzielenia jest wyższa od wartości tego kredytu (pożyczki) w dniu jego zwrotu, przeliczonej według faktycznie zastosowanego kursu waluty z tych dni.
Podstawa prawna
• Art. 9b i 15a ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).