Wycieczka zorganizowana i sfinansowana przez pracodawcę nie jest świadczeniem rzeczowym zwolnionym z PIT. Jest to świadczenie pieniężne pracodawcy poniesione na pokrycie kosztów wycieczki za pracownika, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Oferowanie pracownikom dodatkowych świadczeń poza wynagrodzeniem za pracę to obecnie powszechna praktyka w wielu firmach. Poza abonamentami medycznymi, ubezpieczeniami czy karnetami rekreacyjnymi coraz popularniejsze stają się wycieczki opłacane w całości lub części przez pracodawców. Pracownicy chętnie z takich ofert szefa korzystają. Powinni jednak wiedzieć, że wartość atrakcyjnej wycieczki to przychód pracownika podlegający opodatkowaniu PIT.

Dochody z pracy

Zgodnie z generalną zasadą powszechności opodatkowania, opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody. Dotyczy to także wynagrodzenia za pracę. Warto tu wyjaśnić, kiedy mamy do czynienia z przychodami ze stosunku pracy. Przepisy ustawy o PIT definiują, że za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Co do zasady więc, każde świadczenie otrzymane przez pracownika w związku z pozostawaniem w stosunku służbowym, stosunku pracy, stosunku pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunku pracy, bez względu na źródło finansowania, zaliczane jest do jego przychodu z tego stosunku, o ile nie korzysta ze zwolnienia od PIT lub niezaniechano poboru podatku na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej.
Na tle tej definicji pojawia się pytanie, jak potraktować wycieczkę opłaconą przez szefa? Wycieczka sfinansowana przez pracodawcę to świadczenie pieniężne dla pracownika, które podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
PRZYKŁAD: WYDATKI NA WYCIECZKĘ KOSZTEM PODATKOWYM
Czy koszty zorganizowania sprzedaży premiowej, koszty wycieczki zagranicznej dla kontrahentów oraz koszty własnych pracowników oddelegowanych do obsługi wycieczki można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów?
Kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.
Sprzedaż premiowa jest publicznym przyrzeczeniem, że za spełnienie określonych warunków zostanie przyznana nagroda - premia. Działania podatnika zmierzające do uatrakcyjnienia sprzedaży, zachęcenia potencjalnych klientów do większych zakupów mogą przyczynić się do zwiększenia przychodów. Organizacja sprzedaży premiowej, przyznawanie nagród, ma również na celu umocnienie więzi gospodarczych (handlowych) podatnika z jego kontrahentami (nabywcami). Wpływa zatem na wzrost sprzedaży oferowanych produktów, a co za tym idzie, na osiągane przez firmę przychody.
W konsekwencji wydatki związane z organizacją sprzedaży premiowej, jak i zakup nagrody w postaci wycieczki oraz oddelegowanie pracownika do obsługi tej wycieczki, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów.

Wycieczka to nie rzecz

Wycieczki dla pracowników zazwyczaj opłacane są przez pracodawców z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych (ZFŚS). Jednak takie pochodzenie środków na opłacenie rekreacji pracowników nie powoduje automatycznego zwolnienia tych dopłat z PIT.
Wolna od podatku dochodowego jest wartość świadczeń rzeczowych otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 380 zł. Trzeba pamiętać, że rzeczowymi świadczeniami nie są bony, talony i inne znaki uprawniające do ich wymiany na towary lub usługi. Zatem skorzystanie ze wskazanego zwolnienia możliwe jest wtedy, gdy spełnione są łącznie następujące przesłanki: świadczenie ma charakter świadczenia rzeczowego, źródłem finansowania są w całości środki ZFŚS lub funduszy związków zawodowych, wartość tych świadczeń nie przekracza w roku kwoty 380 zł.
W tym miejscu trzeba odnieść się do definicji świadczenia rzeczowego. Niestety, ustawa podatkowa takiej definicji nie zawiera. Pomocny więc będzie kodeks cywilny. Zgodnie z jego przepisami, rzeczami są tylko przedmioty materialne.
W konsekwencji nie można uznać, że wartość wycieczki w postaci np. kosztów przewozu, noclegu, wyżywienia, zorganizowanej i w całości finansowanej przez zakład pracy jest świadczeniem rzeczowym, bowiem uczestnicy wycieczki nie otrzymują świadczenia o charakterze materialnym, tj. rzeczowym. Przedmiotem świadczenia jest usługa turystyczna, a nie rzecz. Pracownicy mają prawo do skorzystania z usługi turystycznej zakupionej przez pracodawcę. Wartość świadczenia stanowi przychód pracownika, który nie podlega zwolnieniu z PIT.
PRZYKŁAD: OBOWIĄZKI PŁATNIKA PRZY ŚWIADCZENIACH Z ZFŚS
Czy firma jako płatnik PIT ma obowiązek naliczenia oraz odprowadzania zaliczek na podatek od osób fizycznych od opłaconego za pracowników przewozu autokarem, sfinansowanego w całości ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych?
Nie uznaje się za przychód pracownika świadczeń, w przypadku gdy określenie ich wysokości na poszczególnego pracownika jest niemożliwe. W sytuacji gdy określone świadczenie kierowane jest do wybranych pracowników, wówczas stanowi ono podlegający opodatkowaniu przychód pracownika ze stosunku pracy.
W przypadku zorganizowania przez pracodawcę transportu dla pracowników nie mamy do czynienia ze świadczeniem rzeczowym, lecz przedmiotem świadczenia jest usługa - co nie podlega zwolnieniu z PIT. W omawianym przypadku u pracowników powstanie przychód ze stosunku pracy. Zatem firma, jako płatnik PIT, ma obowiązek naliczenia oraz odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy.

Indywidualizacja świadczeń

Przy nieodpłatnych świadczeniach oferowanych przez pracodawców pracownikom istotne jest to, czy wartość świadczenia można przypisać konkretnemu pracownikowi. To determinuje powstanie przychodu u pracownika bądź nie.
Wartość takiego nieodpłatnego świadczenia, jak dofinansowanie wycieczki, stanowi przychód pracownika w sytuacji, gdy jest możliwe ustalenie takiego kosztu przypadającego na każdego uczestnika.
PRZYKŁAD: WYCIECZKA DLA EMERYTÓW
Czy od dofinansowania do wycieczki dla emerytowanych pracowników należy potrącić zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych?
Wszelkie dopłaty do różnorodnych form wypoczynku, jak: wczasy, wycieczki itp., stanowią formę świadczeń pieniężnych ponoszonych za emerytów lub rencistów i stanowią dla celów podatkowych przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Wolne od podatku dochodowego są jedynie świadczenia rzeczowe lub ekwiwalenty pieniężne tych świadczeń otrzymywane przez emerytów z łączącym ich poprzednio z zakładami pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy lub spółdzielczym stosunkiem pracy oraz od związków zawodowych - do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym 2280 zł. Zwolnienie to dotyczy jedynie otrzymania przez emerytów i rencistów świadczeń rzeczowych lub ekwiwalentów pieniężnych w zamian tych świadczeń.
Oznacza to, że otrzymane przez emerytów dofinansowanie do wycieczki stanowi formę świadczeń pieniężnych ponoszonych za emerytów na pokrycie kosztów wycieczki. Wartość takiego świadczenia nie podlega zwolnieniu z PIT.
Od uzyskanych w Polsce dochodów z tytułu świadczeń otrzymanych przez emerytów lub rencistów, w związku z łączącym ich uprzednio z zakładem pracy stosunkiem służbowym, stosunkiem pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczym stosunkiem pracy pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 10 proc. należności.
W praktyce mogą się jednak zdarzyć sytuacje, gdy przykładowo wycieczka zostanie zorganizowana przez biuro turystyczne, które za wykonaną usługę turystyczną wystawi fakturę, określającą łączną odpłatność na rzecz ogółu osób bez wyszczególniania kosztów przypadających na poszczególne osoby. Dodatkowo może się okazać, że nie wszyscy uczestnicy wycieczki będą w równym stopniu korzystać z takiej formy spędzania wolnego czasu. Cena usługi turystycznej zawierać będzie koszt zakwaterowania, wyżywienia, transportu oraz koszt usług zorganizowania wolnego czasu uczestnikom wycieczki i uzależniona będzie od tego, ile osób i z jakich form spędzania wolnego czasu będzie korzystać. W takiej sytuacji wartość otrzymanej przez zakład pracy faktury nie stanowi wielokrotności liczby uczestników i ceny usługi proponowanej przez biuro na jednego uczestnika w określonej w ofercie.
W związku z tym, że świadczenie nie jest imiennie adresowane do poszczególnych pracowników, w wyniku czego nie jest możliwe określenie wartości świadczenia przypadającego konkretnemu pracownikowi, nie zalicza się go do przychodów ze stosunku pracy. Nie jest bowiem możliwe ustalenie wartości świadczenia, tj. kosztu wycieczki przypadającego na poszczególnych pracowników. W takim przypadku nie wystąpi konieczność rozliczenia przed fiskusem wartości wycieczki.
JAK USTALIĆ WARTOŚĆ ŚWIADCZENIA RZECZOWEGO
Wartość pieniężną innych nieodpłatnych świadczeń ustala się:
• jeżeli przedmiotem świadczenia są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia - według cen stosowanych wobec innych odbiorców
• jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione - według cen zakupu
• jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu lub budynku - według równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu lub budynku
• w pozostałych przypadkach - na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.
380 zł do tej kwoty jest wolna od PIT wartość rzeczowych świadczeń otrzymywanych przez pracownika, sfinansowanych w całości ze środków ZFŚS lub funduszy związków zawodowych
Podstawa prawna
• Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).