TOMASZ MICHALIK
doradca podatkowy, partner MDDP
Przepisy rozporządzenia ministra finansów regulujące zasady wystawiania faktur zawierają także regulacje dotyczące zawartości, jak też zasad wystawiania faktur w przypadku, gdy podatnik otrzyma częściową lub pełną płatność przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi. Chodzi o rozporządzenie z 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 95, poz. 798 z późn. zm.). Zgodnie z par. 14 tego rozporządzenia, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy.
Zasada ta koresponduje z przepisami ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.). Zgodnie z art. 19 ust. 11 tej ustawy, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. Z przepisów tych wynika więc, że obowiązek podatkowy w przypadku otrzymania zaliczki powstaje niezależnie od wystawienia faktury. Natomiast faktura ma kluczowe znaczenie z punktu widzenia nabywcy - podatnika, który tylko na jej podstawie może odliczyć podatek naliczony. Podatnik otrzymujący zaliczkę ma co prawda obowiązek wystawienia faktury, ale sam obowiązek podatkowy powstaje niezależnie od wystawienia faktury.
Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od towarów i usług, kwota podatku naliczonego podlegająca odliczeniu wynika także z faktur potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego.
Z porównania tych przepisów wynika więc, że w przypadku, gdy otrzymujący zaliczkę nie wystawi faktury, wówczas u niego obowiązek podatkowy powstanie, natomiast płacący zaliczkę, który faktury na zaliczkę nie otrzyma, nie będzie mógł odliczyć podatku naliczonego - w istocie rzeczy nie będzie w ogóle podatku naliczonego, gdyż podatek naliczony wynika z otrzymanych faktur.