Środki trwałe otrzymane w formie darowizny zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych równolegle do naliczanej amortyzacji.
Prawo bilansowe nakazuje ujmować w księgach rachunkowych środki trwałe w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia powiększonym o koszty jego ulepszenia. Wycena początkowa środka trwałego zależy więc od sposobu, w jaki podmiot wszedł w jego posiadanie. Istotne jest w tym kontekście, czy został on wytworzony we własnym zakresie, otrzymany w formie aportu lub darowizny czy nabyty odpłatnie. Aby jednak taki składnik majątku zaewidencjonować jako środek trwały, musi być kompletny, zdatny do użytku i przeznaczony na potrzeby jednostki. Ponadto przewidywany okres jego ekonomicznej użyteczności musi być dłuższy niż rok.
Jeżeli np. zakupiony środek trwały spełnia te warunki, można go wprowadzić do ksiąg rachunkowych według ceny nabycia następującym zapisem: strona Wn konta 010 Środki trwałe, strona Ma konta 300 Rozliczenie zakupu. Cena nabycia to cena zakupu składnika aktywów, obejmująca kwotę należną sprzedającemu, bez podlegających odliczeniu VAT oraz akcyzy, a w przypadku importu powiększona o obciążenia o charakterze publicznoprawnym. Cena nabycia obejmuje również koszty bezpośrednio związane z zakupem i przystosowaniem składnika aktywów do stanu zdatnego do używania lub wprowadzenia do obrotu łącznie z kosztami transportu, jak też załadunku, wyładunku, składowania lub wprowadzenia do obrotu, a obniżona o rabaty, opusty, inne podobne zmniejszenia i odzyski.
W przypadku nieodpłatnego otrzymania w formie np. darowizny środka trwałego, wartość początkową ustala się, biorąc pod uwagę cenę takiego samego lub podobnego przedmiotu. Zgodnie z art. 41 ust. 2 ustawy o rachunkowości ustaloną w ten sposób wartość początkową ujmuje się jako rozliczenia międzyokresowe przychodów. Następnie zalicza się do pozostałych przychodów operacyjnych równomiernie do dokonywanych odpisów amortyzacyjnych.
W księgach rachunkowych przyjęcie do użytkowania otrzymanego w formie darowizny środka trwałego odzwierciedla się zapisem: strona Wn konta 010 Środki trwałe, strona Ma konta 840 Rozliczenia międzyokresowe przychodów. Z kolei miesięczny odpis amortyzacyjny: strona Wn konta 400 Amortyzacja, strona Ma konta 050 Umorzenie środków trwałych.
Ujęcie do pozostałych przychodów operacyjnych odpowiedniej wartości (równolegle do dokonywanych odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych) księguje się w następujący sposób: strona Wn konta 840 Rozliczenia międzyokresowe przychodów, strona Ma konta 766 Pozostałe przychody operacyjne.
WAŻNE
Przyjęte nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny, środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne zalicza się do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Przyjęte wartości zwiększają stopniowo pozostałe przychody operacyjne równolegle do odpisów amortyzacyjnych
PODSTAWA PRAWNA
• Art. 28 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).