Subskrybuj nas na Youtube
Podatek od sprzedaży detalicznej z początkiem 2021 r. może niespodziewanie uderzyć w dużych producentów i dystrybutorów pasz, nawozów i środków ochrony roślin
Kwestia opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej została uregulowana w ustawie z 6 lipca 2016 r. o podatku od sprzedaży detalicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1293). Przepisy w tym zakresie będą miały zastosowanie do przychodów ze sprzedaży detalicznej osiągniętych od 1 stycznia 2021 r.
Zgodnie z uzasadnieniem do tej ustawy głównym jej celem ma być zwiększenie dochodów budżetu państwa w wyniku objęcia nowym mechanizmem wielkich sieci handlowych. Można z tego wnioskować, że w zamyśle ustawodawcy podatkiem miała być obciążona sprzedaż na ostatnim etapie obrotu (konsumpcji).
W niektórych sytuacjach jednak opodatkowanie może nastąpić już na etapie sprzedaży istotnej ilości towarów służących m.in. produkcji rolnej i zwierzęcej.
Rolnik ryczałtowy to też konsument
Przedmiotem opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej jest przychód ze sprzedaży detalicznej rozumianej jako dokonywanie na terytorium Polski, „w ramach działalności gospodarczej zbywcy, odpłatnego zbywania towarów konsumentom na podstawie umowy zawartej w lokalu przedsiębiorstwa oraz na podstawie umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa, także w przypadku, gdy zbywaniu towaru towarzyszy świadczenie usługi odrębnie niezaewidencjonowanej”.
Przez konsumenta rozumie się na potrzeby ustawy:
- osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej,
- osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą nabywającą towary bez związku z prowadzoną przez siebie działalnością gospodarczą, oraz
- rolnika ryczałtowego w rozumieniu ustawy o VAT, tj. rolnika dokonującego dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczącego usługi rolnicze, korzystającego ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o VAT, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych.
Reasumując, sprzedaż przez producenta lub dystrybutora towarów rolnikom ryczałtowym na podstawie umowy zawartej w lokalu przedsiębiorstwa lub umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa będzie stanowić sprzedaż detaliczną w rozumieniu ustawy o podatku od sprzedaży detalicznej. Tym samym będzie co do zasady objęta tym podatkiem.
Podstawa i podatek
Podstawą opodatkowania jest osiągnięta w danym miesiącu nadwyżka przychodu ze sprzedaży detalicznej ponad 17 mln zł. Zatem przychód osiągnięty przez podatnika w danym miesiącu do łącznej wysokości 17 mln zł nie jest opodatkowany.
Podatek wynosi 0,8 proc. podstawy opodatkowania – w części, w jakiej podstawa opodatkowania nie przekracza 170 mln zł oraz 1,4 proc. nadwyżki podstawy opodatkowania ponad 170 mln zł – w części, w jakiej podstawa opodatkowania przekracza tę kwotę.
Jak wyliczyć przychód
Przychodem ze sprzedaży detalicznej są kwoty otrzymane przez podatnika z tej sprzedaży, w tym zaliczki, raty, przedpłaty i zadatki. Przychód nie obejmuje należnego VAT.
Jest on określany na podstawie wielkości sprzedaży zaewidencjonowanej przy użyciu kas rejestrujących oraz sprzedaży niezaewidencjonowanej zgodnie ze zwolnieniem określonym w rozporządzeniach ministra finansów z 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 2519) oraz z 29 kwietnia 2019 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz.U. poz. 816 ze zm.).
Przychód osiągnięty w danym miesiącu jest pomniejszany o kwoty wypłacone w tym miesiącu z tytułu zwrotu towarów (po odliczeniu podatku VAT).
Przykład
Wyobraźmy sobie standardowego hodowcę drobiu – rolnika ryczałtowego, który miesięcznie kupuje ok. 80 ton paszy w cenie ok. 1250 zł za tonę. W sumie jego miesięczne wydatki wyniosą ok. 100 tys. zł.
Dla dużego producenta lub dystrybutora paszy wystarczające jest, aby dostarczył podobne ilości dla więcej niż 170 takich rolników ryczałtowych w ciągu miesiąca, ażeby osiągnąć nadwyżkę i zacząć płacić podatek od sprzedaży detalicznej.
Przykładowo dla producenta lub dystrybutora paszy posiadającego już 300 takich odbiorców, w danym miesiącu podatek od sprzedaży detalicznej wyniesie ok. 104 tys. zł, a w skali roku ok. 1,25 mln zł.
Podany przykład ilustruje, o jak ogromnej kwocie dodatkowych obciążeń fiskalnych mówimy. Z pewnością producenci i dystrybutorzy pasz, nawozów i środków ochrony roślin przerzucą część tych dodatkowych kosztów na hodowcę. Cały łańcuch dostaw w tym zakresie pracuje na niewielkiej marży, wobec czego można spodziewać się wzrostu cen produktów na półkach.
Czy o to chodziło?
Przeczy to uzasadnieniu do ustawy, zgodnie z którym ekonomiczny koszt podatku ma zostać poniesiony przez sprzedawców detalicznych, a ci nie przeniosą go na konsumentów.
Przykład dowodzi też, że obciążenie podatkiem następuje już na etapie sprzedaży towarów przeznaczonych do dalszej produkcji, a nie na etapie konsumpcji.
Warto zauważyć, że w takiej relacji efektywne opodatkowanie może nastąpić dwukrotnie:
- pierwszy raz w przypadku sprzedaży na rzecz rolników ryczałtowych,
- drugi raz w momencie zakupu finalnego produktu przez konsumenta dużej sieci handlowej.
Skala działalności rolników ryczałtowych podaje również w wątpliwość założenie, że podatek ma dotyczyć sprzedaży detalicznej, a więc sprzedaży dla konsumentów kupujących niewielkie ilości towarów na własne potrzeby.
Niezamierzony skutek
Biorąc pod uwagę założenia wskazane w uzasadnieniu do ustawy (z których można wnioskować, że chodziło o obciążenie dużych sieci handlowych) nałożenie tego podatku na producentów i dystrybutorów pasz, nawozów i środków ochrony roślin wydaje się niezamierzone. Cel wprowadzenia tej daniny podkreślają również wypowiedzi przedstawicieli Ministerstwa Finansów, zgodnie z którymi podatek od sprzedaży detalicznej ma w pewnym zakresie zrównywać warunki prowadzenia działalności przez sieci handlowe i lokalne sklepy.
W takim wypadku zasadne i konieczne wydaje się rozważenie zmian do ustawy. To jedyny sposób na wyłączenie z opodatkowania sprzedaży dokonywanej na rzecz rolników ryczałtowych.