Branże objęte restrykcjami sanitarnymi dostaną postojowe, zwolnienie ze składek ZUS i inne świadczenia. Od części z nich trzeba zapłacić PIT lub CIT.
Rząd obiecał pomoc nie tylko dla firm objętych bezpośrednio restrykcjami, ale również dla tych, które odczuwają skutki trwającej pandemii. W sumie ma być 10 działań antykryzysowych, o czym mówił w ubiegły piątek premier Mateusz Morawiecki (patrz ramka).
W poniedziałkowym wywiadzie dla DGP wicepremier, minister rozwoju, pracy i technologii Jarosław Gowin wskazał na cztery nowe propozycje skierowane są do branż dotkniętych nowymi obostrzeniami („Lockdown traktuję jako ostateczność” – DGP nr 219/2020). Wszystkie one wymagają jednak notyfikacji (zgody) Komisji Europejskiej.
Chodzi o:
  • dopłaty w wysokości 2 tys. zł do wynagrodzenia każdej osoby zatrudnionej na umowę o pracę lub umowę zlecenia; dopłaty mają pochodzić z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
  • 100-proc. umorzenie spłaty wiosennej subwencji z Polskiego Funduszu Rozwoju (czyli z Tarczy Finansowej PFR, która zakładała pierwotnie możliwość umorzenia do 75 proc. otrzymanej subwencji); rozwiązanie to ma być skierowane do małych i średnich przedsiębiorstw, które spełnią jeden istotny warunek – ich skumulowane przychody od marca 2020 r. do marca 2021 r. spadną o co najmniej 30 proc.,
  • dofinansowywanie do 70 proc. kosztów stałych,
  • wieloletnie kredyty gwarantowane przez BGK, z możliwością dofinansowania rat przez PFR.
Nowe rozwiązania mogą zostać wprowadzone od 1 stycznia 2021 r., ale z mocą wsteczną, by zrekompensować firmom straty poniesione w listopadzie i grudniu. Stanie się tak, jeśli KE szybko (w listopadzie lub grudniu) zaakceptuje polski program pomocy – mówił Jarosław Gowin.
Przedsiębiorcy muszą jednak pamiętać, że z części pomocy trzeba rozliczyć się z fiskusem.

Skutki dopłat…

Dopłaty do wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę i umów zlecenia pochodzące z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych mogą być neutralne podatkowo. Podobne rozwiązanie funkcjonowało na wiosnę – wynikało z ustawy covidowej. Ministerstwo Finansów wyjaśniło wtedy na swojej stronie internetowej (podatki.gov.pl/covid-19), że jeśli firma nie zaliczy wynagrodzenia pracowników sfinansowanego z Funduszu Pracy oraz Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych do kosztów uzyskania przychodów, to nie będzie miała również przychodu podatkowego.
Podobnie może być teraz w związku z wypłatą 2 tys. zł z FGŚP do wynagrodzenia każdej osoby zatrudnionej na umowę o pracę lub umowę zlecenia.

…i umorzenia subwencji

W odpowiedzi na pytania DGP z maja br. Polski Fundusz Rozwoju informował, że o ile otrzymanie pomocy jest neutralne podatkowo (firma nie wykazuje przychodu), o tyle kwota umorzenia jest przychodem, zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 6 ustawy o PIT oraz art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. a ustawy o CIT.
Beneficjenci powinni więc rozpoznać przychód w momencie umorzenia, a więc gdy będzie już znana wartość subwencji podlegająca zwrotowi oraz wartość bezzwrotna. Ta druga będzie definitywnym przysporzenie dla beneficjenta.
Pomoc z PFR może być umorzona dopiero po 12 miesiącach od jej wypłacenia, więc MF ma jeszcze czas na decyzję, czy pobrać od tego podatek
Jeśli zgodnie z obecnymi założeniami umorzonych zostałoby 100 proc. subwencji z PFR, to dla przedsiębiorcy byłoby to w całości podatkowym przychodem, chyba że minister finansów zaniechałby poboru PIT i CIT w tym zakresie. Resort finansów tego nie wyklucza.
Już w maju br., gdy mówiło się tylko o częściowym umorzeniu, MF informowało, że jest w kontakcie z PFR i „pracuje nad wspólnym stanowiskiem, by osiągnąć korzystne rozwiązanie dla przedsiębiorców” (pisaliśmy o tym w artykule „11 mld zł z tarczy może wziąć fiskus”, DGP nr 92/2020).
Obecnie nadal o tym zapewnia, przy czym w odpowiedzi na pytania DGP ministerstwo dodaje, że na podjęcie decyzji ma jeszcze czas, bo – jak przypomina – „umorzenia otrzymanych środków z PFR nastąpią dopiero po 12 miesiącach od ich wypłacenia”.

Dofinansowanie to przysporzenie

Dofinansowanie kosztów stałych (do 70 proc.), a więc np. do kosztów prądu, ogrzewania, wody, powinno być rozliczane tak samo jak dofinansowanie z FGŚP. A zatem, jeśli firma zaliczy wydatki do kosztów, to otrzymane dofinansowanie powinna rozpoznać jako podatkowy przychód.
Kolejną pomocą mają być wieloletnie kredyty gwarantowane przez BGK, z możliwością dofinansowania rat przez PFR. Innymi słowy, firma będzie mogła zaciągnąć kredyt w BGK, a pomagać w spłacie rat ma PFR. Kwoty dofinansowania powinny stanowić przychód firmy, bo będzie to przysporzenie majątkowe.
Zaliczki przesunięte
Część firm, które poniosły negatywne konsekwencje z powodu COVID-19, będzie mogła wpłacić zaliczki na PIT za październik br. do 20 maja 2021 r., za listopad do 20 czerwca 2021 r., a za grudzień do 20 lipca 2021 r. Chodzi m.in. o firmy sprzedające ubrania i żywność (jako detaliści), restauracje i zajmujące się organizacją targów, wystaw i kongresów. Pisaliśmy o tym w artykule „Niektórzy wpłacą zaliczki na PIT później” (DGP nr 219/2020). Rozporządzenie w tej sprawie czeka na podpis ministra finansów.

Dwa rodzaje postojowego

Jeśli chodzi o postojowe, to sprawa jest nieco bardziej skomplikowana. W praktyce bowiem firmy, na podstawie różnych przepisów, mogą otrzymać:
  • postojowe, które jest zasadniczo zwolnione z podatku dochodowego,
  • dodatkowe postojowe, które obecnie jest opodatkowane.
Zwolnienie z PIT dla postojowego przewiduje art. 15zq ustawy antykryzysowej (z 2 marca br., Dz.U. poz. 374 ze zm. ogłoszonymi w Dz.U. poz. 1639). Postojowe wynosi 2080 zł lub 1300 zł (niższe – dla osób rozliczających się kartą podatkową). Zgodnie z art. 52m ustawy o PIT, jest ono zwolnione z podatku dochodowego.
Tarczą 5.0 (ustawa z 17 września br., Dz.U. z 2020 r. poz. 1639) wprowadzono kolejne świadczenia:
  • postojowe dla działalności agentów turystycznych oraz pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, oraz
  • dodatkowe postojowe (w takiej samej wysokości 2080 zł lub 1300 zł) dla wybranych działalności, m.in. świadczących usługi transportu pasażerskiego i działalności agentów turystycznych, u których przychód w miesiącu poprzedzającym złożenie wniosku jest niższy co najmniej o 75 proc. w stosunku do tego, który podatnik uzyskał w tym samym miesiącu w 2019 r.
Postojowe dla działalności agentów turystycznych oraz pilotów wycieczek i przewodników turystycznych jest zwolnione z podatku, bo wprowadzono je poprzez zmianę art. 15zq ustawy z 2 marca br.
Co innego dodatkowe postojowe. Nie jest ono zwolnione z podatku, bo – jak wskazuje na swojej stronie internetowej ZUS – podstawa wprowadzenia tego dodatkowego świadczenia jest inna – jest nią tarcza 5.0 (z 17 września), a nie 1.0 (z 2 marca br.).
Jarosław Gowin zapowiedział jednak na Twitterze, że trwają już prace nad zwolnieniem dodatkowego postojowego z podatku dochodowego w 2020 i 2021 r.

Kolejne postojowe w Sejmie

Na tym nie koniec. Kolejne świadczenie postojowe – wyłącznie za listopad i dla wybranych branż – przewiduje procedowana obecnie w Sejmie tzw. tarcza branżowa 6.0 (druk sejmowy nr 704). Ma ono dotyczyć firm z branż: gastronomicznej, fitness, targowej, estradowej, filmowej, rozrywkowej, rekreacyjnej, fotograficznej i fizjoterapeutycznej. Obecnie projekt jest po I czytaniu.
Dodatkowo firmy z tych branż mogą otrzymać:
  • zwolnienie ze składek ZUS za listopad, oraz
  • 5 tys. zł dotacji.
Warunkiem wszystkich trzech świadczeń, włącznie z postojowym, ma być spadek przychodów w październiku lub listopadzie o 40 proc. w stosunku do przychodów w październiku lub listopadzie 2019 r.
– Na razie rozwiązania wprowadzane są na miesiąc, z możliwością przedłużenia ich decyzjami rządu – mówił Jarosław Gowin w wywiadzie dla DGP.
Co z ich opodatkowaniem?

Zwolnienie ze składek ZUS

W przypadku zwolnienia ze składek ZUS firmy nie powinny płacić podatku dochodowego. Jak bowiem wyjaśniało na wiosnę Ministerstwo Finansów, przychodem lub kosztem w PIT mogą być jedynie składki zapłacone. Skoro podatnicy zostali zwolnieni z obowiązku zapłaty, to nie będzie również przychodu i w konsekwencji nie będzie podatku. Jednocześnie przedsiębiorca nie będzie mógł zaliczyć niezapłaconej składki do kosztów podatkowych.
Ale uwaga. Zgodnie z projektem tarczy 6.0. osoby, które będą mogły skorzystać ze zwolnienia ze składek za listopad, będą mogły składać wnioski do ZUS do 31 stycznia 2021 r. Jeśli więc firma zapłaci składki za listopad i zaliczy je do kosztów, a później uzyska zwolnienie, będzie musiała skorygować swoje koszty.

Dotacje do 5 tys. zł

Mikroprzedsiębiorcy i małe firmy z branż najbardziej dotkniętych kryzysem będą mogły też ubiegać się o tzw. małe dotacje w wysokości 5 tys. zł, o ile w październiku lub listopadzie br. odnotują 40 proc. spadek przychodów w porównaniu z przychodami za październiku lub listopad 2019 r. Projekt tarczy 6.0. wprost przewiduje, że umorzenie dotacji nie będzie podatkowym przychodem.

Można składać wnioski o ulgi

Podatnicy, którzy nie mają pieniędzy na zapłatę podatków (nie tylko związanych z pomocą antykryzysową, ale i ze zwykłym rozliczaniem VAT, PIT czy CIT), powinni pamiętać, że mogą ubiegać się o rozłożenie daniny na raty, odroczenie terminu płatności lub umorzenie zaległości podatkowych, na podstawie art. 67a i 67b ordynacji podatkowej. Nie ma tu ograniczeń czasowych.
Urząd skarbowy może udzielić ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym.
Wiosną, w związku z pierwszym lockdownem, MF skierowało wytyczne do urzędów skarbowych, by rozpatrywały wnioski podatników szybko i bez nadmiernej biurokracji, zwłaszcza gdy podatnik wskazuje na spadek przychodów wskutek epidemii. Pisaliśmy o tym w artykułach: „Łatwiej o ulgi w spłacie podatków i zaległości” (DGP nr 62/2020) oraz „Wniosek o ulgę ma blokować nowe kontrole” (DGP nr 68/2020).
W praktyce tylko w okresie od 1 stycznia do 29 lipca br. urzędy skarbowe dostały 87 tys. wniosków od podatników o ulgi w zapłacie publicznych danin. W ponad połowie przypadków (49 tys.) decyzje były korzystne („Fiskus pomógł w spłacie 3,7 mld zł”, DGP nr 151/2020).
Obecnie podatnicy mogą mieć jednak problem z uzyskaniem ulgi. Chodzi o to, że ulgi w spłacie zobowiązań mogą stanowić pomoc de minimis, a maksymalna kwota takiej pomocy w ciągu trzech lat nie może przekroczyć 200 tys. euro. Jeśli firma wykorzystała limit, nie będzie mogła dostać kolejnej ulgi. ©℗
10 działań antykryzysowych dla firm
1. Dofinansowanie kosztów stałych dla MSP z branż najbardziej dotkniętych restrykcjami
Subwencje w ramach Tarczy Finansowej PFR w wysokości do 70 proc. niepokrytych przychodami kosztów stałych pod warunkiem spadku przychodów o 30 proc. względem tego samego okresu 2019 r.
Dla kogo: branże objęte restrykcjami sanitarnymi
2. Umorzenie subwencji z Tarczy Finansowej PFR
Umorzenie subwencji finansowych z PFR dla MSP dla sektorów objętych restrykcjami sanitarnymi pod warunkiem skumulowanego spadku przychodów od marca 2020 r. do marca 2021 r. o co najmniej 30 proc.
Dla kogo: branże objęte restrykcjami sanitarnymi
3. Wydłużenie programu Tarczy Finansowej dla Dużych Firm do 31 marca 2021 r. (wnioski) oraz do 31 czerwca 2020 r. (wypłaty)
Zmiana zasad liczenia szkody z powodu COVID-19 w pożyczkach preferencyjnych z obecnego marzec – sierpień 2020 r. na marzec 2020 r. – marzec 2021 r., zgodnie z pierwotnym kształtem programu.
Dla kogo: duże firmy, wszystkie branże
4. Pożyczki długoterminowe z gwarancją
Kontynuacja gwarancji de minimis dla MSP oraz gwarancji płynnościowych dla dużych firm. Konsultacje z Komisją Europejską o możliwości dopłat na pokrycie rat dla pożyczek na okres sześciu lat dla branż dotkniętych restrykcjami.
Dla kogo: wszystkie branże oraz branże objęte restrykcjami sanitarnymi
5. Dofinansowanie zatrudnienia
Kontynuacja dopłat do miejsc pracy z FGŚP w postaci postojowego i obniżonego wymiaru czasu pracy.
Dla kogo: wszystkie branże
6. Przedłużenie postojowego
Przedłużenie wypłaty postojowego dla branż objętych restrykcjami.
Dla kogo: branże objęte restrykcjami sanitarnymi
7. Zwolnienie ze składek na ZUS
Przedłużenie zwolnienia dla branż dotkniętych restrykcjami.
Dla kogo: branże objęte restrykcjami sanitarnymi
8. Dofinansowanie zmiany zakresu działalności w ramach Dotacji na biznes
Zwiększenie kwoty dotacji z 6- do 8-krotności średniego wynagrodzenia oraz rozszerzenie polegające na dofinansowaniu nie tylko nowej działalności, lecz także zmiany zakresu aktualnej działalności. Finansowanie udzielane przez urzędy pracy.
Dla kogo: branże objęte restrykcjami sanitarnymi
9. Polityka drugiej szansy
Dofinansowanie z Agencji Restrukturyzacji Przemysłu do kosztów związanych z restrukturyzacją przedsiębiorstw.
Dla kogo: przedsiębiorstwa w restrukturyzacji
10. Dofinansowanie leasingu
Pokrycie kosztów leasingu przez Agencję Restrukturyzacji Przemysłu.
Dla kogo: branża transportowa