Polski obywatel, wyjeżdżając do pracy do Irlandii, staje przed trudnym zadaniem, jakim jest określenie swojego statusu podatkowego, a co za tym idzie, zakresu obowiązku podatkowego, zarówno w Polsce, jak i w Irlandii.
Katarzyna Serwińska, dyrektor, doradca podatkowy w PricewaterhouseCoopers, wyjaśnia, że przez czas jego nieobecności w Polsce może on pozostać rezydentem podatkowym w kraju, bądź status ten utracić. Pierwsza sytuacja będzie miała miejsce, jeżeli jego pobyt w Polsce w danym roku podatkowym przekroczy 183 dni lub, gdy mimo podjęcia pracy za granicą zachowa on centrum swoich interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) w kraju.
- Znacznie trudniejszym zadaniem może natomiast okazać się ustalenie statusu podatkowego po stronie irlandzkiej, bowiem bazuje on na koncepcji rezydencji i domicylu - analizuje nasz ekspert.
Rezydent w Irlandii
Osoba jest uznawana za rezydenta Irlandii w danym roku podatkowym, jeżeli:
• przebywa w tym roku na terytorium Irlandii co najmniej 183 dni lub
• przebywa co najmniej 280 dni łącznie w danym roku podatkowym i roku go poprzedzającym, pod warunkiem, że w rozpatrywanym roku podatkowym pobyt ten przekroczył 30 dni.
Irlandzki rok podatkowy odpowiada rokowi kalendarzowemu, a dzień pobytu jest liczony wówczas, gdy osoba jest obecna w Irlandii o godzinie 24 tego dnia. Osoby niespełniające żadnego z wymienionych kryteriów są w Irlandii uznawane za nierezydentów.
Ważne definicje
Jedną z form rezydencji w Irlandii jest zwykła rezydencja.
- Osoba będzie uznawana za zwykłego rezydenta w danym roku podatkowym, jeżeli była uznawana za rezydenta przez trzy lata poprzedzające ten rok podatkowy (tj. zwykłym rezydentem stanie się dopiero w czwartym roku). Podobnie, aby utracić status zwykłego rezydenta, osoba musi zostać uznana za nierezydenta w trzech kolejnych latach - argumentuje nasza rozmówczyni.
Jednocześnie podkreśla, że z kolei domicyl jest pojęciem prawa prywatnego międzynarodowego i wskazuje na dużo silniejsze związki z daną jurysdykcją niż sama rezydencja.
- Dana osoba może w danym czasie posiadać domicyl tylko w jednym państwie. Jest to kraj, który uznaje ona za swoje naturalne bądź stałe miejsce. System irlandzki wyróżnia przy tym domicyl z pochodzenia (domicile of origin) oraz domicyl z wyboru (domicile of choice). Pierwszym jest kraj pochodzenia danej osoby (nawet jeżeli się w nim nie urodziła). Polak, podejmujący zatrudnienie w Irlandii na okres kilku lat, który ma jednak intencję powrotu do Polski po zakończeniu okresu oddelegowania/pracy za granicą, nie powinien ustanowić domicylu w Irlandii - tłumaczy ekspert PricewaterhouseCoopers.
Rozwiązanie konfliktu
W praktyce mogą zdarzyć się sytuacje, gdy zarówno Polska, jak i Irlandia uznają, na podstawie wewnętrznych przepisów tych państw, że dana osoba jest rezydentem podatkowym w obu tych krajach.
Zdaniem eksperta PricewaterhouseCoopers rozwiązaniu sytuacji podwójnej rezydencji służą stosowne przepisy umowy zawartej pomiędzy Polską i Irlandią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania.
- Zgodnie z art. 4 umowy w omawianej sytuacji ostatecznie o miejscu zamieszkania takiej osoby należy rozstrzygnąć przy zastosowaniu następujących kryteriów (stosowanych w podanej kolejności): a) stałego miejsca zamieszkania; b) silniejszych powiązań osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych); c) zwyczajowego przebywania; d) obywatelstwa. Jeżeli żadne z tych kryteriów nie doprowadzi do rozstrzygnięcia konfliktu podwójnej rezydencji, wówczas właściwe władze Polski i Irlandii rozstrzygną sprawę w drodze wzajemnego porozumienia - wskazuje nasza rozmówczyni.
Niezależnie jednak od statusu podatkowego, dochody, które Polak otrzyma jako wynagrodzenie za pracę wykonywaną w Irlandii, będą, co do zasady, podlegały opodatkowaniu w tym kraju. W drodze wyjątku takie dochody mogą zostać zwolnione z opodatkowania w Irlandii, jeżeli osoba je uzyskująca jest uznawana za polskiego rezydenta podatkowego (zarówno w świetle polskich przepisów, jak i postanowień umowy) oraz spełnione są łącznie następujące trzy warunki:
- osoba przebywa na terytorium Irlandii przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni w danym roku podatkowym Irlandii (czyli w roku kalendarzowym),
- wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w Irlandii i
- wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w Irlandii.
Jeżeli którykolwiek z wymienionych warunków nie zostanie spełniony (np. pobyt Polaka w Irlandii przekroczy 183 dni bądź wynagrodzenie za tę pracę będzie wypłacane/ponoszone przez podmiot mający siedzibę w Irlandii), Irlandia będzie miała prawo opodatkować takie dochody, zgodnie z obowiązującymi tam przepisami podatkowymi. Warto zaznaczyć, że opodatkowaniu podlegają nie tylko wypłaty pieniężne, ale również świadczenia w naturze zapewniane przez pracodawcę.
System podatkowy
System podatkowy Irlandii jest bardzo zbliżony do obowiązującego w Wielkiej Brytanii (obejmującej Irlandię Północną). Podatki potrącane są na bieżąco, zgodnie z systemem PAYE (Pay As You Earn), od wynagrodzeń wypłacanych w Irlandii, a począwszy od 2006 roku również od uzyskiwanych z zagranicy, jeżeli dotyczą one pracy wykonywanej na terytorium Irlandii. Systemowi PAYE mogą podlegać zarówno rezydenci, jak i nierezydenci. W przypadku pozostałych dochodów ma zastosowanie system tzw. self-assessment (samodzielne oszacowanie), co oznacza, że osoba sama musi dokonać płatności podatku w dwóch ratach, wstępnie do 31 października danego roku podatkowego (jest to tzw. preliminary tax), a pozostałą należność do 31 października kolejnego roku. Organy podatkowe zachowują jednak prawo do podwyższenia kwoty przychodu oszacowanego przez osobę, jeżeli uznają ją za niewłaściwą.
W Irlandii funkcjonuje system ulg podatkowych.
- W zależności od sytuacji podatnika, dopuszczalne odliczenie od podatku wynosi: a) 1,760 euro w przypadku osób stanu wolnego (1830 euro w 2008 roku); b) 3,520 euro w przypadku małżonków (3660 euro w 2008 roku); c) 2,310 euro w przypadku wdowców nieposiadających zależnych dzieci (2430 euro w 2008 roku). Podatnicy są także uprawnieni do specjalnej ulgi związanej z systemem PAYE w wysokości 1,760 euro rocznie (1830 euro w 2008 roku), jeżeli uzyskują dochody pracownicze, od których potrącany jest podatek u źródła. System podatkowy Irlandii przewiduje jeszcze szereg innych ulg - informuje Katarzyna Serwińska.
Z tego względu, rozpoczynając pracę za granicą, nowy pracownik powinien wykonać dwie podstawowe czynności, by upewnić się, że jego podatek będzie potrącany w odpowiedniej kwocie już od pierwszej wypłaty. Po pierwsze, należy poinformować swojego pracodawcę o posiadanym (Personal Public Service Number), który jest odpowiednikiem polskiego numeru identyfikacji podatkowej. W celu uzyskania PPS należy udać się do jednej z lokalnych placówek Biura Pomocy Społecznej (Social Welfare Office) z kompletem wymaganych dokumentów. Po drugie, należy wypełnić formularz 12A, dotyczący kwot zwolnionych od podatku (Tax Credits).
Z informacji eksperta PricewaterhouseCoopers wynika, że wynagrodzenia polskiego rezydenta uzyskane w związku z pracą wykonywaną w Irlandii mogą zostać opodatkowane również w Polsce. W takiej sytuacji podwójnego opodatkowania (tj. jednocześnie w Polsce i w Irlandii) unika się poprzez zwolnienie z opodatkowania w Polsce dochodów uzyskanych za pracę wykonywaną w Irlandii. Dochody te jednak mogą zostać uwzględnione przy obliczaniu stawki podatkowej mającej zastosowanie do pozostałych dochodów opodatkowanych w kraju.
Podstawa prawna
• Umowa zawarta w Madrycie 13 listopada 1995 r. pomiędzy rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Irlandii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu (Dz.U. z 1996 r. nr 29, poz. 129 z późn. zm.).
