Subskrybuj nas na Youtube
Koniec roku 2019 i początek 2020 to był czas wielu zmian, z którymi muszą teraz zmierzyć się podatnicy VAT. Wymaga to od nich śledzenia wielu aktów nowelizujących (w tym również na gruncie europejskim), po których rozproszone są nowe regulacje. Odpowiednie stosowanie się do nowych przepisów stawia przed przedsiębiorcami również wyzwania techniczne – niezbędne może okazać się wdrażanie nowych narzędzi do systemów finansowo-księgowych.
Wśród najważniejszych zagadnień, które zostały szczegółowo omówione w komentarzu zamieszczonym w dodatku Podatki i Księgowość z 21 października 2019 r. (DGP nr 204) oraz w niniejszym numerze, wskazać należy z pewnością wprowadzenie obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności. Zmiany weszły w życie już 1 listopada 2019 r. i dotyczą ok. 150 grup towarów i usług wrażliwych, w szczególności zaś towarów i usług objętych uprzednio mechanizmem odwrotnego obciążenia.
Kolejna zmiana, istotna z punktu widzenia praktycznie wszystkich podatników VAT, to wprowadzenie białej listy podatników, która stanowi rozszerzoną bazę danych podatników VAT, obejmującą m.in. informację o posiadanych przez nich rachunkach bankowych. Choć przepisy wprowadzające białą listę weszły w życie już 1 września 2019 r., najbardziej interesujące podatników regulacje o charakterze sankcyjnym obowiązują dopiero od 1 stycznia 2020 r. W myśl tych przepisów podatnicy dokonujący płatności na rachunki bankowe niewidniejące w wykazie podatników VAT muszą się liczyć z poważnymi sankcjami na gruncie VAT oraz CIT lub PIT.
Nowy rok to jednak nie tylko nowe obowiązki i sankcje, lecz także próba położenia kresu stawkowym absurdom – by wyeliminować różne stawki dla wyrobów podobnych, uprościć system, a także zwiększyć jego przejrzystość, Ministerstwo Finansów zaproponowało nową matrycę stawek VAT, która będzie stosowana, począwszy od 1 kwietnia 2020 r. Choć cel przyświecający ustawodawcy należy ocenić pozytywnie, to dla podatników taka zmiana może wiązać się z koniecznością ponownej klasyfikacji sprzedawanych towarów na gruncie Nomenklatury Scalonej (CN).
Podatnikom w uzyskaniu pewności na temat stawki mającej zastosowanie do sprzedawanego przez nich asortymentu ma pomóc instytucja wiążącej informacji stawkowej (WIS), wydawanej w formie decyzji administracyjnej. Instytucja ta ma poprawić bezpieczeństwo rozliczeń VAT podatników, którzy nierzadko mieli wątpliwości co do stosowanych stawek VAT. Podatnicy już od 1 listopada 2019 r. mogą występować z wnioskami o WIS.
Największym wyzwaniem dla podatników, w szczególności od strony technicznej, może się jednak okazać zastąpienie deklaracji VAT rozbudowanym jednolitym plikiem kontrolnym dla celów VAT (JPK_V7M oraz JPK_V7K). Przepisy zobowiązujące podatników do przedstawiania swoich rozliczeń VAT w takiej formie mają obowiązywać dużych przedsiębiorców już od kwietnia 2020 r., pozostałych podatników zaś od lipca 2020 r. Zakres struktury JPK_VAT zostanie rozszerzony o nowe informacje, co będzie wiązać się dla podatników z koniecznością dokonania istotnych zmian w systemach księgowo-finansowych. Również i ta zmiana zostanie połączona z wprowadzaniem sankcji – 500 zł za każdy błąd w zmodyfikowanym JPK, który będzie uniemożliwiał organowi przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji.
Uwagę podatników działających na rynku unijnym przykuwa natomiast z pewnością pakiet quick fixes, czyli rozwiązania wprowadzone przez ustawodawcę unijnego, które mają na celu ujednolicenie i uproszczenie rozliczania niektórych transakcji o charakterze wewnątrzwspólnotowym. Pakiet ten obejmuje m.in. zmiany w zakresie dokumentacji uprawniającej do zastosowania stawki 0 proc. przy dostawach wewnątrzwspólnotowych, nowe zasady rozliczania transakcji łańcuchowych, a także jednolite (obowiązujące wszystkie kraje członkowskie) zasady rozliczania przemieszczeń towarów do magazynu call-off stock. W związku z tym, że prace nad implementacją dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi (Dz.Urz. UE z 2018 r. L 311, s. 3) nie zostały zakończone, zmiany te omawiamy w osobnym artykule będącym uzupełnieniem do komentarza zamieszczonego w tabeli.