Wśród najważniejszych zagadnień, które zostały szczegółowo omówione w komentarzu zamieszczonym w dodatku Podatki i Księgowość z 21 października 2019 r. (DGP nr 204) oraz w niniejszym numerze, wskazać należy z pewnością wprowadzenie obowiązkowego mechanizmu podzielonej płatności. Zmiany weszły w życie już 1 listopada 2019 r. i dotyczą ok. 150 grup towarów i usług wrażliwych, w szczególności zaś towarów i usług objętych uprzednio mechanizmem odwrotnego obciążenia.
Kolejna zmiana, istotna z punktu widzenia praktycznie wszystkich podatników VAT, to wprowadzenie białej listy podatników, która stanowi rozszerzoną bazę danych podatników VAT, obejmującą m.in. informację o posiadanych przez nich rachunkach bankowych. Choć przepisy wprowadzające białą listę weszły w życie już 1 września 2019 r., najbardziej interesujące podatników regulacje o charakterze sankcyjnym obowiązują dopiero od 1 stycznia 2020 r. W myśl tych przepisów podatnicy dokonujący płatności na rachunki bankowe niewidniejące w wykazie podatników VAT muszą się liczyć z poważnymi sankcjami na gruncie VAT oraz CIT lub PIT.
Nowy rok to jednak nie tylko nowe obowiązki i sankcje, lecz także próba położenia kresu stawkowym absurdom – by wyeliminować różne stawki dla wyrobów podobnych, uprościć system, a także zwiększyć jego przejrzystość, Ministerstwo Finansów zaproponowało nową matrycę stawek VAT, która będzie stosowana, począwszy od 1 kwietnia 2020 r. Choć cel przyświecający ustawodawcy należy ocenić pozytywnie, to dla podatników taka zmiana może wiązać się z koniecznością ponownej klasyfikacji sprzedawanych towarów na gruncie Nomenklatury Scalonej (CN).
Podatnikom w uzyskaniu pewności na temat stawki mającej zastosowanie do sprzedawanego przez nich asortymentu ma pomóc instytucja wiążącej informacji stawkowej (WIS), wydawanej w formie decyzji administracyjnej. Instytucja ta ma poprawić bezpieczeństwo rozliczeń VAT podatników, którzy nierzadko mieli wątpliwości co do stosowanych stawek VAT. Podatnicy już od 1 listopada 2019 r. mogą występować z wnioskami o WIS.
Największym wyzwaniem dla podatników, w szczególności od strony technicznej, może się jednak okazać zastąpienie deklaracji VAT rozbudowanym jednolitym plikiem kontrolnym dla celów VAT (JPK_V7M oraz JPK_V7K). Przepisy zobowiązujące podatników do przedstawiania swoich rozliczeń VAT w takiej formie mają obowiązywać dużych przedsiębiorców już od kwietnia 2020 r., pozostałych podatników zaś od lipca 2020 r. Zakres struktury JPK_VAT zostanie rozszerzony o nowe informacje, co będzie wiązać się dla podatników z koniecznością dokonania istotnych zmian w systemach księgowo-finansowych. Również i ta zmiana zostanie połączona z wprowadzaniem sankcji – 500 zł za każdy błąd w zmodyfikowanym JPK, który będzie uniemożliwiał organowi przeprowadzenie weryfikacji prawidłowości transakcji.
Uwagę podatników działających na rynku unijnym przykuwa natomiast z pewnością pakiet quick fixes, czyli rozwiązania wprowadzone przez ustawodawcę unijnego, które mają na celu ujednolicenie i uproszczenie rozliczania niektórych transakcji o charakterze wewnątrzwspólnotowym. Pakiet ten obejmuje m.in. zmiany w zakresie dokumentacji uprawniającej do zastosowania stawki 0 proc. przy dostawach wewnątrzwspólnotowych, nowe zasady rozliczania transakcji łańcuchowych, a także jednolite (obowiązujące wszystkie kraje członkowskie) zasady rozliczania przemieszczeń towarów do magazynu call-off stock. W związku z tym, że prace nad implementacją dyrektywy Rady (UE) 2018/1910 z 4 grudnia 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do harmonizacji i uproszczenia niektórych przepisów w systemie podatku od wartości dodanej dotyczących opodatkowania handlu między państwami członkowskimi (Dz.Urz. UE z 2018 r. L 311, s. 3) nie zostały zakończone, zmiany te omawiamy w osobnym artykule będącym uzupełnieniem do komentarza zamieszczonego w tabeli.