Komisja Prawnicza zajmie się jedną z najważniejszych ustaw podatkowych ostatnich lat – projektem nowej ordynacji. Dokument ma wejść w życie w 2020 roku, a jego głównym celem jest - w założeniu ustawodawcy - odciążenie podatników. W tym celu już w pierwszych stronach przedstawiono fundamentalne zasady prawa podatkowego.
Organy skarbowe do dyspozycji podatnika
Pierwsze akapity rozdziału dotyczącego ogólnych zasad prawa podatkowego odnoszą się do działań organów skarbowych. Zgodnie z zasadą legalizmu muszą one funkcjonować na podstawie i w granicach prawa. Zgodnie z art. 16, organy podatkowe udzielają zobowiązanemu informacji i wspierają go w samodzielnym, prawidłowym i dobrowolnym wykonywaniu jego obowiązków i korzystaniu z praw wynikających z przepisów prawa podatkowego. Jak czytamy w uzasadnieniu ustawy, informowanie i wsparcie ma realizować się nie tylko w postępowaniu podatkowym i w związku z przedmiotem tego postępowania, a dotyczyć przepisów wszelkiego rodzaju, w tym przepisów materialnego prawa podatkowego. Przede wszystkim działania takie powinny mieć charakter prewencyjny: zapobiegać popełnianiu błędów przez zobowiązanych, zanim powstanie potrzeba wspomagania strony w toku postępowania podatkowego mającego na celu już weryfikację i rewizję jej rozliczenia. Obowiązek informowania i wsparcia jest realizowany również przez działania kierowane do ogółu adresatów prawa podatkowego, a nie tylko do zindywidualizowanego zobowiązanego.
In dubio pro tributario
To zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika. W myśl ustawy, jeżeli w danej sytuacji, przez wzgląd na brzmienie przepisów prawa podatkowego, możliwe jest różne rozumienie tych przepisów i każda z „wersji” interpretacyjnych jest uzasadniona, istniejącą wątpliwość należy rozstrzygnąć w ten sposób, że przy ocenie konsekwencji prawnych zachowania podatnika przyjmuje się takie rozumienie przepisów, które jest najkorzystniejsze dla podmiotu zobowiązanego z tytułu podatku. O relacjach z podatnikiem traktuje też art.19, zgodnie z którym, organy podatkowe działają w sposób budzący zaufanie oraz kierują się zasadami bezstronności i równego traktowania zobowiązanych.
Bez zbędnej zwłoki
Już ogólne zasady wyrażone w nowej ordynacji w myśl ustawodawcy zwiastują szybsze rozstrzyganie spraw. Nowy dokument zawiera zasadę szybkości i prostoty załatwiania spraw. Zawarto w nim także przepis, zgodnie z którym fiskus musi działać w sposób celowy i efektywny. Zasada ta oznacza, że działania organów nie powinny powodować nieuzasadnionych kosztów dla żadnej ze stron postępowania. Ma to również znaczenie, jeśli chodzi o zakres gromadzonych na potrzeby administracji danych, a jest przyjętym standardem także w innych porządkach prawnych, np. w Czechach. Niezwykle istotna w tym przypadku jest także zasada proporcjonalności. Jest to inaczej nakaz wyważania słusznego interesu zobowiązanego i interesu publicznego. Zasada ta znajdzie zastosowanie w szczególności w przypadku decyzji uznaniowych, w tym w sprawie udzielenia ulgi w spłacie, w sprawie zabezpieczenia wykonania zobowiązania podatkowego, zastosowania rygoru natychmiastowej wykonalności itd. Stosowanie prawa podatkowego, w tym wymierzanie zobowiązanemu wysokości należności podatkowych, nie może być uzależnione od wyważania interesu zobowiązanego z interesem publicznym. W ustawie wskazano także, że organy skarbowe powinny dążyć do ugodowego załatwiania spraw.