Blokada rachunku podmiotu kwalifikowanego - zmiany
Regulacje wprowadzone ustawą z dnia 24 listopada 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 2491 i z 2018 r. poz. 723) zwaną dalej „ustawą z dnia 24 listopada 2017 r.” do Ordynacji podatkowej (przede wszystkim nowy dział IIIB) oraz innych ustaw (m.in. do ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej, ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług) weszły w życie co do zasady z dniem 13 stycznia 2018 r. W zakresie przepisów dotyczących blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego regulacje te weszły w życie z dniem 30 kwietnia 2018 r.
Stosowanie przepisów wprowadzonych ustawą z dnia 24 listopada 2017 r. oraz przygotowania do ich stosowania (np. w zakresie blokad – do dnia 30 maja 2018 r. nie było żądania blokady) pokazały obszary, które wymagają interwencji legislacyjnej, aby w pełni były realizowane cele ustawy.
Niezbędne zmiany obejmują przepisy dotyczące blokad rachunku podmiotu kwalifikowanego. Do tej kategorii należą: zapewnienie spójności systemowej w zakresie blokad na krótki okres (do 72 godzin), wprowadzenie jednoznacznych i szczegółowych przepisów o informowaniu podmiotu kwalifikowanego o blokadzie przez bank w trybie wnioskowym oraz zmiany doprecyzowujące przepisy o przedłużeniu blokady rachunku podmiotu kwalifikowanemu.
W związku wejściem w życie od dnia 1 lipca 2018 r. ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw wprowadzającej mechanizm podzielonej płatności (split payment) definicją rachunku podmiotu kwalifikowanego objęto także rachunek VAT funkcjonalnie związany z raportowanymi bankowymi rachunkami rozliczeniowymi i rachunkami w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych.
Podzielona płatność - zmiany
Doprecyzowano niektóre rozwiązania dotyczące mechanizmu podzielonej płatności (wyłączenie obciążenia rachunku VAT, jeżeli rachunek odbiorcy jest prowadzony przez zagraniczny bank lub instytucję kredytową, która nie działa w formie oddziału na terytorium Rzeczypospolitej Polskie, a więc nie podlega Prawu bankowemu; umożliwienie wyłączenia od odpowiedzialności solidarnej firm faktoringowych w określonej sytuacji). W celu zwiększenia sprawności systemu split payment umożliwiono wykorzystanie kanału STIR do przesyłania przez naczelnika urzędu skarbowego bankowi lub SKOK-owi informacji o postanowieniu o uwolnieniu środków z rachunku VAT.
W ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług wprowadzono zmiany mające na celu zapewnienie większej kompletności i czytelności tzw. Black List (m. in.: uwzględnianie odmów rejestracji w wyniku decyzji, wpisywanie wzmianki o dacie wykreślenia z rejestru VAT z powodu zaprzestania działalności lub śmierci podatnika, uwzględnianie kompletnych podstaw przywrócenia). Zmiany w tym zakresie będą stanowić wsparcie przedsiębiorców w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych m.in. poprzez możliwość weryfikacji rzetelności działania swoich kontrahentów.
Zwiększeniu skuteczności analizy ryzyka ma służyć rozszerzenie zakresu danych przesyłanych codziennie przez banki (przesyłanie informacji m.in. o adresach IP, o innych blokadach oraz zajęciach wierzytelności, o pełnomocnikach (pojęcie to zostało zdefiniowane) oraz objęcie definicją rachunku podmiotu kwalifikowanego rachunku lokaty terminowej podmiotu kwalifikowanego. To ostatnie rozwiązanie ma na celu właściwe ustalenie sald oraz uniemożliwienie transferu środków poprzez rachunek lokaty terminowej.
Zmiany w przepisach ordynacji podatkowej obejmują:
1) zniesienie możliwości zaskarżenia blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego na okres 72 godzin oraz doprecyzowanie przepisów określających datę upadku blokady;
2) zmianę środka zaskarżenia blokady na okres do 3 miesięcy;
3) zmiany w zakresie biegu terminów, tj. terminu do rozpatrzenia zażalenia przez Szefa KAS oraz terminu przedłużenia blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego;
4) stworzenie podstaw prawnych do przekazywania informacji o żądaniu lub dokonaniu blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego przez bank lub SKOK;
5) rozszerzenie definicji rachunku podmiotu kwalifikowanego (objęcie tą definicją rachunku VAT i rachunku lokaty terminowej);
6) wprowadzenie definicji legalnej pełnomocnika do rachunku podmiotu kwalifikowanego;
7) rozszerzenie zakresu danych przesyłanych przez banki i SKOK-i izbie rozliczeniowej;
8) zmiany dotyczące przesyłania informacji o wskaźniku ryzyka;
9) wprowadzenie przepisu stwarzającego podstawę prawną do przekazywania przez izbę rozliczeniową bankom i SKOK-om informacji o stwierdzonych rozbieżnościach pomiędzy danymi z banków lub SKOK-ów a danymi z Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników;
10) doprecyzowanie przepisów dotyczących przetwarzania informacji przez izbę rozliczeniową;
11) rozszerzenie możliwości wypłaty środków z zablokowanego rachunku podmiotu kwalifikowanego – na zaległe wynagrodzenia oraz wszystkie alimenty;
12) zmiany dotyczące stosowania przepisów kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie kar pieniężnych.
Zmiany w ustawie o VAT (ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług)
1) Zwiększenie przejrzystości wykazów, o którym mowa w art. 96b ust. 1 ustawy o VAT;
2) Wykreślanie z wykazu, o którym mowa w art. 96b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT
3) Wykreślanie z wykazu, o którym mowa w art. 96b ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT
4) Przywrócenie podatnika do rejestru jako podatnika VAT UE
Terminy wejścia w życie zmienionych przepisów
Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia (tj. publikacji w Dzienniku Ustaw).. Z dniem następującym pod dniu ogłoszenia mają wejść w życie przede wszystkim te przepisy, które są związane z mechanizmem podzielonej płatności w VAT.
Z dniem 1 października mają wejść w życie przepisy dotyczące sygnalizowania przez izbę rozliczeniową rozbieżności pomiędzy numerami z banków lub SKOK-ów a numerami z Centralnego Rejestru Podmiotów – Krajowej Ewidencji Podatników.
Z kolei z dniem 1 lipca 2019 r. mają wejść w życie przepisy dotyczące rozszerzenia definicji rachunku podmiotu kwalifikowanego, przepisy rozszerzające katalog danych przesyłanych przez banki i SKOK-i do Szefa KAS za pośrednictwem STIR, a także przepisy o informowaniu przez bank lub SKOK o przekazaniu żądania lub dokonaniu blokady na wniosek podmiotu kwalifikowanego.