MIROSŁAW MICHNA
doradca podatkowy, partner, Doradztwo Podatkowe KPMG
Zaległym podatkiem jest podatek niewpłacony w terminie, w tym zaliczka na podatek, jak również podatek niewpłacony w terminie przez płatnika lub inkasenta. Na równi z zaległością podatku traktuje się zwróconą lub zaliczoną na poczet zaległości z innych tytułów nadpłatę nienależnie wykazaną w zeznaniu lub deklaracji, a także nienależnie otrzymany zwrot podatku, chyba że otrzymany zwrot nie wynikał z winy podatnika. Powstanie zaległości podatkowej rodzi obowiązek zapłaty odsetek. Odsetki od zaległości podatkowych - od 26 lutego 2009 r. - w wysokości 11 proc. rocznie obciążają zarówno podatnika, jak i płatnika, inkasenta ich następców prawnych, a w pewnych wypadkach również osoby trzecie.
Odsetki za zwłokę biegną od dnia następującego po upływie terminu płatności podatku przez podatnika, płatnika lub inkasenta lub od dnia otrzymania przez te osoby nienależnej nadpłaty lub zwrotu podatku.
Konsekwencją uznania za zaległość podatkową niewpłaconych w terminie zaliczek na podatek dochodowy jest wynikająca z przepisów Ordynacji podatkowej konieczność naliczenia odsetek za zwłokę z tytułu zaliczek na podatek niewpłaconych w trakcie roku podatkowego. Po zakończeniu roku podatkowego w przypadku stwierdzenia przez organ podatkowy niezapłacenia zaliczek na podatek dochodowy lub też wpłacenia ich w wysokości niższej niż należna odsetki są liczone od dnia następującego po terminie powstania zaległości do dnia złożenia zeznania podatkowego lub też na ostatni dzień terminu, w którym powinno nastąpić złożenie zeznania podatkowego. Następnie, jeżeli z rozliczenia za cały rok nadal będzie wynikać zaległość podatkowa - odsetki naliczane będą od tej zaległości.
Ordynacja podatkowa zawiera ograniczenia w okresie naliczania odsetek za zwłokę, jeśli opóźnienie w płatności wynika z działania organu podatkowego. W szczególności nie są naliczane odsetki za zwłokę za okres po upływie terminu do wydania decyzji w postępowaniu odwoławczym do dnia doręczenia decyzji organu odwoławczego. Dodatkową ulgę w kalkulacji odsetek od zaległości podatkowych przewiduje art. 56 par. 1a Ordynacji podatkowej wprowadzający obniżone do 75 proc. stawki podstawowej odsetki za zwłokę (obecnie 8,25 proc. rocznie) w sytuacji gdy podatnik złoży, przed doręczeniem zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli, prawnie skuteczną korektę wraz z uzasadnieniem oraz w ciągu siedmiu dni dokona wpłaty zaległej kwoty.